کودتای شکست خورده ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ که برای سرنگونی دولت محمد مصدق بود، با طراحی و پشتیبانی مالی سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا شکل گرفت. این یکی از مهمترین پروژههای کودتایی در جهان بود، و مانند آن در کشورهای دیگر انجام شد.
کودتای شکست خورده ۲۵ مرداد
تصویر یک تانک کودتای ۱۳۳۲ در تهران، عکس شماره ۳۲۰۹.
لوگو مراقب باشید در دام تاریخ نویسی استعماری نیافتید، عکس شماره ۱۶۰۶.
این برگه 1339 پیوست لینک زیر است:
کودتای شکست خورده ۲۵ مرداد
کودتای شکست خورده ۲۵ مرداد
نقشه کودتا با همکاری بریتانیا و آمریکا طرح شد، و پس از چندبار بازبینی و رایزنی با مقامات اصلی به تصویب رسید. نقشی که برای شاه در نظر گرفته شده بود، امضای فرمان برکناری مصدق، و نیز امضای فرمان گماشتن سپهبد زاهدی به جایگاه نخست‌وزیری بود. اشرف پهلوی که به درخواست مصدق به خارج از کشور رفته بود، با مقامات آمریکایی و انگلیسی در سوئیس دیداری داشت، و سپس با استفاده از نام خانوادگی شوهرش به ایران بازگشت.
در مدت کوتاهی که فرصت داشت شاه را در جریان طرح کودتا گذاشت، با آشکار شدن حضورش دوباره ناچار به خروج از کشور شد. شاه پس از تردیدهای نخستین، به امضای فرمان‌ها رضایت داد. بعدها روشن شد شاه در واقع دو ورقه سفید را امضا کرده بود، تا کودتاگران آنچه لازم است، بر بالای امضای او بنویسند.
سرلشکر نصیری رئیس گارد سلطنتی، فرمان عزل مصدق را نیمه شب ۲۵ مرداد با همراهی تانک و زره‌پوش از سعدآباد به خیابان کاخ آورد، تا در منزل دکتر مصدق به او ابلاغ کند. مصدق که با تلفن سرهنگ مبشری دبیر سازمان نظامی حزب توده ایران از حرکت این گروه باخبر شده بود، فرمان را گرفت، و رسید داد.
نیروی محافظ مقر مصدق بلافاصله نصیری و نیروی همراه او را بازداشت کردند. شاه که قبلاً به کلاردشت رفته بود، با شنیدن خبر به رامسر رفت، و از آنجا با هواپیما به بغداد و سپس به رم پرواز کرد. صبح ۲۵ مرداد خبر اقدام نصیری در شهر منتشر شد، و همه دانستند که کوششی برای برکناری مصدق صورت گرفت، و ناموفق بود. کودتای ۲۵ مرداد شکست خورد.
نظر انوش راوید: این کودتای ۲۵ مرداد ایران آدم را یاد کودتای ۲۵ تیر ۹۵ کشور ترکیه می اندازد، که خیلی مسخره و با سادگی انجام شد.
ظاهراً کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ بگونه‌ای برنامه‌ریزی شده بود، که شایسته نام کودتا باشد. این کودتا از تمام ویژگی‌های یک کودتای کلاسیک برخوردار بود، و از ماه‌ها قبل به دقت تدارک دیده شده بود. ابتدا توسط انگلیس‌ها تحت عنوان عملیات چکمه، به رهبری وود هاوس سرجاسوس انگلیسی، تدارک دیده شد، و پس از پیوستن آمریکا به نقشه کودتا و دخالت سیا، تحت عنوان عملیات آژاکس، مشترکاً روی آن کار شد.
سپس در ایران با عوامل کودتا مورد بررسی دقیق زمینی قرارگرفت، و بدست گارد شاهنشاهی مجهز به تانک و مسلسل و درخفا برای نیمه‌های شب ۲۴ به ۲۵ مرداد برنامه‌ریزی شده بود. قرار بود با انجام آن در نیمه شب، سحرگاه مردم تهران و شهرستان‌ها با حکومت نظامی و دولت سرلشکر زاهدی، سر از خواب بلند کنند.
یکی از افسران شجاع وطن پرست سازمان نظامی حزب توده ایران بنام اسماعیل فیاضی، که عضو گارد شاهنشاهی بود، خبر این کودتا را از طریق شبکه حزبی به حزب توده ایران می‌رساند. سرهنگ مبشری دبیر سازمان نظامی حزب توده ایران، با جزئیات از طریق تلفن طرح کودتا را به آگاهی مصدق می‌رساند، و کودتا خنثی می‌شود. ماجرا و جزئیات تلفن سرهنگ مبشری را، دکتر مصدق بارها در دادگاه بیان می‌کند.
پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد، محمد رضا شاه که محور اصلی کودتاچیان بود، سحرگاه ۲۵ مرداد، از کشور فرار می‌کند. در تلگرافی که آقای بری سفیر آمریکا در بغداد به وزارت امورخارجه کشور متبوعش درباره ملاقات خود با شاه در بغداد بتاریخ ۲۶ مرداد، ارسال می‌کند، از روحیه درهم شکسته شاه صحبت می‌کند. شاه تا ایتالیا هم نقل مکان کرد، در آنجا بود که از خبر سقوط مصدق باخبر می‌شود.
بیشتر سران کودتا نظیر سرهنگ نصیری عامل کوتای ۲۵ مرداد، سرتیپ باتمانقلیچ رئیس ستاد دولت کودتا، سرهنگ زند کریمی رئیس ستاد کودتا چیان، سرهنگ اسکندر آزموده و دیگران دستگیر شده و تحت بازجوئی‌ها قرار داشتند. بخش‌های اصلی گارد شاهی خلع سلاح شده بود، و فرماندهان تیپ‌های رزمی تهران یا به دولت مصدق وفادار بودند، یا به نوعی بی‌طرف بودند.
دکتر مصدق با انحلال نهائی مجلس ۱۷ در صبح روز ۲۵ مرداد، یکی از مراکز فعال تحریکات دائمی علیه دولت را از میان برداشت. ظاهراً تناسب نیروها به‌طور چشمگیری به سود هواداران نهضت ملی تغییر یافته بود. سران نظامی کودتا مانند سرلشکر فضل‌الله زاهدی پسرش اردشیر را به اصفهان، و سرهنگ فرزانگان را به کرمانشاه برای دیدار با سرهنگ تیمور بختیار می‌فرستد.
کرمیت روزولت می‌دانست عوامل آنها همچنان در صفوف دولت و ارتش هستند، روز ۲۸ مرداد یک بار دیگر با جمع کردن نظامیان ضد مصدق و تدارکات نظامی، حرکت جدیدی را آغاز می‌کند. نظامیان کودتاچی از پادگان‌ها خارج شده، و حرکت می‌کنند. نمونه آن حرکت لشکر مستقر در پادگان کرمانشاه بسوی تهران با دستور سرهنگ تیمور بختیار، رئیس بعدی ساواک است.
کودتای شکست خورده ۲۵ مرداد
عملیات آژاکس و چکمه
عملیات تی پی آژاکس (T.P. AJAX) یا آژاکس، نام رمز عملیات سازمان سیا در کودتای ۲۸ مرداد است. عملیات «تی پی آژاکس» به عنوان اولین عملیات قهری براندازی برون مرزی سازمان سیا محسوب می‌شود.
واژه . T.P. مخفف نام حزب توده TUDEH PARTY است. منظور از این نام، عملیات پاکسازی حزب توده از ایران است. دستور عملیات کودتا از طرف چرچیل به خاطر انتقام ملی شدن صنعت نفت و از طرف آیزنهاور به خاطر ترس از حاکم شدن کمونیسم بر ایران صادر شده بود.
خلع دکتر مصدق به وسیله کودتا قرار بود، در عملیات چکمه در سال ۱۳۳۱ انجام شود. در واقع این طرح انگلیسی برای اغفال آمریکا برای همراهی با انگلیس بود، صرفاً طرح کودتا نبود. مصدق هم با تعطیل کردن سفارت انگلیس در تهران، و اخراج تمام دیپلمات‌های انگلیسی این برنامه را ناکام گذاشت.
بار دیگر قرار بود خلع دکتر مصدق در کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ انجام شود. در نیمه شب روز ۲۴ مرداد ۱۳۳۲ رمز عملیات آژاکس: (حالا دقیقاً نیمه شب است)، به صورت رمز از رادیو بی‌بی‌سی اعلام شد.
کودتای شکست خورده ۲۵ مرداد
مهم و قابل تامل
نظر انوش راوید: با مطالعه زیاد درباره کودتای ۲۵ مرداد، بنظرم رسیده که این یک نقشه و عملیات فریب بود. تمام آنچه اتفاق افتاد، از زمان کودتا که درز کرد، و دستگیریها و خروج شاه همه نقشه فریب برای عملیات اصلی کودتا در ۲۸ مرداد بود. لطف کنید در مقابل ترفندهای استعمار و امپریالیسم سادگی را کنار بگذارید و دقیق باشید.
……………
برچسبها: کودتای ۲۵ مرداد، عملیات آژاکس، عملیات چکمه، اسماعیل فیاضی، نقشه فریب.
………….
کودتای شکست خورده ۲۵ مرداد
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
تریلر فیلم تومیریس ساخت کشور قزاقستان بر اساس داستانهای دروغی تاریخ هرودوت و گوینده انوش راوید، مشروح در www.arq.ir/497
* * * * *
……………………….
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند: در اینجا http://arq.ir.
ارگ ایران http://arq.ir
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید