تاریخ چرم و دباغی در ایران
. . . این صفحه ادامه دارد . . .
تاریخچه چرم در ایران
به نوشته ابن یمین ایرانیان باستان از پوست حیواناتی مانند گاومیش و گاو و گوسفند برای نوشتن برروی آن استفاده می‌کردند، و ابن یمین در نوشته هایش بر نوشتن فرمان های داریوش بر روی چرم اشاره کرده است. بنا بر برخی روایات، اوستا را بر دوازده هزار قطعه پوست گاو نوشته بودند. همچنین پوست نوشته هایی که در اورامان کردستان یافت شده، و در موزه بریتالنیا نگهداری میشود، نشان دهنده استفاده از پوست برای نگارش در دوره حکومت اشکانیان است.
وجود واژه هایی مانند: ادیم، کیمخت، ساغری، تیماج، سختیان در زبان پارسی قبل از اسلام، و همچنین وجود واژه های مرتبط با وسایل و ابزار های چرمی مانند: سختک، کمربند، انگشتیان، مشک و… در متون قدیمی نشان دهنده استفاده گسترده از چرم در ایران باستان است. چرم از پوست حیوانات زیادی تهیه می شود و تقریبا از ابتدا با بشریت همراه بوده است. طی سالها و با پیشرفت بشر، انواع مختلف چرم به وجود آمده اند، که می توانید در این مقاله مطالعه نمایید.
تصویر قرآن قدیمی نگل، که با خط کوفی بر پوست آهو نوشته شده، عکس شماره 7944.
نوشته های خواجه رشید الدین مربوط به دوران پس از خانات ایرانی، نشان گر رونق تجارت چرم و پوست در ایران بوده است، این اسناد گواه شهرت برخی شهرها مانند تبریز و شیراز در این دوره است. در دوره قاجار، همدان مرکز مهم تولید نوعی چرم، معروف به “چرم همدانی” بوده، که از پوست گوسفند تهیه می شد. در سال ۱۲۶۷ از جمله کار هایی که امیر کبیر به نمایشگاهی در لندن فرستاد، پوست بود. به علاوه در این دوره صادرات پوست و چرم، از اغلب شهر های ایران به روسیه و عثمانی و هند رونق بسیار داشت. علاوه بر همدان، شهر های تبریز و اصفهان نیز در تولید و صادرات چرم سهم به سزایی داشتند. اولین کارخانه چرم سازی ایران در سال ۱۳۰۸ شمسی در شهر تبریز بنا شد، و پس از آن در همدان، تهران و اصفهان نیز کارخانه هایی تاسیس شدند.
تصویر اولین کارخانه چرم ایران در تبریز، عکس شماره 7945.
چرم گیاهی
در زمان قدیم از چرم گیاهی برای ساخت زره استفاده می شد. در دبّاغی این نوع چرم تا حد امکان از مواد و رنگ های شیمیایی استفاده نمی شود، و به جای آن از رنگ های گیاهی و مواد و روغن های حیوانی استفاده می گردد. این نوع به علت دارا بودن بیشترین سازگاری با محیط زیست و عدم ایجاد عوارض در اثر تماس با پوست انسان، از بهترین انواع دبّاغی به شمار می رود. این نوع چرم، انعطاف پذیر بوده و رنگ آن قهوه ای است، که میزان رنگش به ترکیب شیمیایی و رنگ پوست باز می‌گردد. چرم گیاهی در آب پایدار نیست؛ بی‌رنگ میشود و اگر پس از خیس شدن، خشکش کنید، چروک گشته و از انعطاف پذیری و نرمی اش کاسته خواهد شد. در آب گرم، شدت چروک شدنش بیش‌تر است، و تقریباً شبیه ژلاتین میشود. علاوه بر اینکه سفت شده و احتمالاً شکننده هم می‌گردد. چرم جوشانده نمونه ای است از چرمی که با قرار گرفتن در آب داغ، شناور شده و سفت میشود. این اتفاق در موم جوشانده و مواد شبیه هم رخ می‌دهد. در تاریخ گهگاه پس از عمل سفت کردنش، از آن در زره ها و همچنین در اتصال کتاب‌ها هم استفاده می‌شده است. این نوع چرم، تنها نوع چرم است که در حکاکی و قالب گیری چرم می‌تواند مناسب باشد.
ادامه دارد و بازنویسی می شود
منبع اطلاعات از اشخاص و اینترنت.
توجه: اگر وبسایت ارگ به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.