فهرست آثار تاریخی کشور افغانستان
کشور افغانستان که در واقع ایران شرقی، در جغرافیای تاریخی ایران است، آثار تاریخی و باستانی فراوانی دارد، که بدرستی شناسایی و معرفی نشده اند، بخش اندکی از آنها را در این صفحه نوشته ام، و بزودی ادامه می دهم، تا آنجا که بتوانم شرحی نیز برای آنها خواهم افزود.
فهرست آثار تاریخی کابل:
آرامگاه تیمورشاه
مسجد عیدگاه
بوستان‌سرای، آرامگاه امیر عبدالرحمن‌خان
باغ بابر
باغ لطیف
زیارت شیخ سعدالدین احمد انصاری
آرامگاه و مسجد حاجی صاحب پایمنار
آرامگاه میرزا عبدالقادر بیدل در محلهٔ یکه ظریف خواجه رواش
آرامگاه میرزا ظریف مامای میرزاعبدالقادر بیدل در محلهٔ یکه ظریف خواجه رواش
آرامگاه سید جمال‌الدین افغانی
مسجد چوبفروشی
آرامگاه نادرشاه شهید
آرامگاه اعلیحضرت محمد ظاهرشاه
مسجد شریف علیا
مسجد ملا محمود
مسجد گدری
مسجد سه‌دکان چنداول
دیوارهای سرکوه شیردروازه و آسمائی
بالا حصار کابل
قصر دارالامان
زیارت آستانه واقع دارالامان (حضیرهٔ اجداد مرحوم استاد سید محمد داؤد الحسینی)
کاخ کوتی‌باغچه و برج‌های درون ارگ
قصر چهلستون
منار علم و جهل
منار عبدالوکیل خان
زیارت عاشقان و عارفان علیه رحمه
زیارت بابای خودی علیه رحمه
آثار تاریخی استان هرات:
دژ اختیارالدین
نمازگاه‌های هرات
آرامگاه سلطان سید احمد کبیر علیه رحمه
آثار تاریخی استان بامیان:
تندیس‌های بودا در بامیان
غار های بامیان
آثار تاریخی استان هلمند:
طاق بست
چاه بست
آرامگاه شهزاده حسین
آثار تاریخی استان قندهار:
چهل‌زینه قندهار
آثار تاریخی استان غزنی:
منار های مسعود و بهرامشاه
موزه تپه سردار
آرامگاه سلطان محمود غزنوی
آرامگاه شریف خان
آرامگاه سنائی غزنوی
آثار تاریخی استان لوگر:
آرامگاه ملک سبز علی صاحب
آرامگاه سید عبدالقادر نجات الله قلندر در هونی سیدان
آثار تاریخی استان پکتیا:
بالاحصار گردیز
آثار تاریخی استان ننگرهار:
ساختمان سراج العمارت
آرامگاه امیر حبیب الله خان و امیر امان الله خان
آثار تاریخی استان لغمان:
قلعه سراج
زیارت مهتر لام بابا
آثار تاریخی استان پروان:
استوپا های دوره بودایی توپ دره
قصر جبل السراج
آثار تاریخی استان کاپیسا:
استوپا های چشمه معاذالله
آثار تاریخی استان سمنگان:
تخت رستم
قصر جهان نما
بازار سرپوشیده حلم
آثار تاریخی استان بلخ:
آرامگاه حضرت علی کرم الله وجهه در شهر مزار شریف
مسجد نه‌گنبد
خانقاه کلان دهدادی
آرامگاه امیر دوست محمد خان در صحن روضهٔ شریف
آثار تاریخی استان کندز:
آرامگاه امام حسین کشور افغانستان
عکس مجسمه بزرگ، که آنرا نابود کردند، تا بخیال خود تاریخ را نابود نمایند، عکس شماره ۴۱۶۱.
پادشاهان تاریخی سخن می گویند
عکس مجسمه ۵۲ متری در بامیان افغانستان، که طالبان آنرا بتوپ بست و خراب کرد، غربیها می گفتند مجسمه بودا بوده، ولی کاملاً مشخص می باشد که یک پادشاه است، نه پیامبر آنهم بودا. در میان آن غار هایی که دیده می شود، صدها مجسمه کوچک هم بودند، که همه را نابود کردند، دالان های تو در توی آنها محل اقامت و غیره بوده است، اکنون هم تعدادی خانوار در غارها زندگی می کنند. بدروغ می گویند مردم فارسی زبان و شیعه هزاره بامیان، از بازماندگان مغول کشور مغولستان هستند، ولی آنها بازماندگان مغ استان ایران هستند، که از زمان مانی و مدتها پیش از دروغ حمله مغول مغولستانی به ایران، در آنجا زندگی می کردند، و به آئین میترایی و سپس مغ های دینی مانوی بودند. قسمت صورت مجسمه از ابتدا خالی بوده، زیرا با تحقیقات مشخص گردید، که این بخش چوبی، و مزین به جواهرات پرتو افشان بوده است.
در دو قرن گذشته، مردم هزاره افغانستان بخاطر برهم زدن نظم سازمان قبیله ای دینی در این کشور، که بدست استعمار و با ترفند های مختلف صورت پذیرفت، صدمات فراوانی دیدند. برهم خوردن نظم تاریخ اجتماعی این سرزمین، جنگ های قومی متعددی در پی داشت، که در نهایت این کشور را عقب افتاده نمود. وقتی قرن ۱۹ در دو حمله نظامی، استعمار انگلستان از مردم این کشور شکست خورد، آنها مبنای استعماری خود را بر پایه ترفند و شگرد های تاریخی، و دروغ گفتن و نوشتن در تاریخ گذاشتند، و توانستند براحتی مردم ساده و خوش نیت و مهربان را با یکدیگر دشمن نمایند. امروزه با ترفند مواد مخدر و اعتیاد، و نوعی دیگری از جنگ های قومی، مردم این کشور را گرفتار نموده اند، اما بدلیل ذات خوب و پاک ایرانی، مردم این بخش از ایران آریایی، بزودی بر این ترفندها چیره خواهند شد.
در یک سفر نامه تاریخی آسیایی نوشته شده، که یک مجسمه بزرگ حدود یکصد متری، در مقابل مجسمه ۵۲ متری فوق در زمین خوابیده بوده، ولی اکنون اثری از آن نیست. در ضمن یاد آوری نمایم، یکی از منابع در آمد مردم این منطقه و تقریباً تمام کشور افغانستان، بدست آوردن اشیا زیر خاکی و فروختن آنها بقیمت ارزان می باشد. در این باره باید توسط روشنفکران ملی مردمی ایران بزرگ تدبیری اندیشه گردد، که از این اشیا عکس و صورت برداری شود، و نیز تاریخ گذاری گردند، همچنین جهت معرفی تاریخی آنها به جهان اقدام نمایند، تا این اشیا بقیمت ارزان از دست مردم افغانستان خارج نشود. در این باره بینش دور اندیشانه لازم است، نه بخل و کینه به تاریخ و مردم، زیرا خواه ناخواه اشیا زیر خاکی از خاک افغانستان خارج خواهند شد. بخل و کینه این قبیل دولتها نسبت به مردم، در نهایت به کل جامعه منتقل خواهد شد، و اگر توسط دانشوران مربوطه، تحقیق و تحلیل و بررسی علمی نشود، برای آینده خوشایند نخواهد بود.
فهرست آثار تاریخی کشور افغانستان