تاریخ و جغرافیای شیرهای ایران از زمانی که اقوام ایرانی یا باصطلاح آریایی، در فلات ایران شکل می گرفت، شیر نیز مانند خورشید، نقش مهمی در فرهنگ این قوم پیدا کرد، زیرا فلات ایران محل زندگی شیر ایرانی بود، که امروزه اثری از آنها نیست.
تاریخ و جغرافیای شیرهای ایران
از زمانی که اقوام ایرانی یا باصطلاح آریایی، در فلات ایران شکل می گرفت، شیر نیز مانند خورشید، نقش مهمی در فرهنگ این قوم پیدا کرد، زیرا فلات ایران محل زندگی شیر ایرانی بود، که امروزه اثری از آنها نیست. امید است روزی مسئولینی پیدا شوند، و آثار و استخوان های این شیرها را گردآوری کنند، و شاید بتوانند کد های ژنتیکی و ژنوم آنها را نیز تهیه نمایند.
تصویر شیر سنگی لرستان، از استاد هنرمند مجید جم، عکس شماره ۳۵۴۶ .
لوگو پرسشگر و مطالبه گر باشید، عکس شماره ۱۶۲۵.
. . . ادامه دارد و بازنویسی می شود . . .
تاریخ و جغرافیای شیرهای ایران
واژه شیر
شیر یعنی برنده، برنده و پاره کننده، که در زبان دوران کهن ایران به هر چیز برنده و تقسیم و بخش کننده، شیر یا شر می گفتند. این واژه ریشه ای در زبان باستانی ایر یا ار یا ایرانی، که به اصلاح و دروغ می گویند هندو اروپایی وجود دارد. در انگلیسی share است.
ــ جانور شیر، که برنده و درنده است.
ــ شیر حیوانات، که با دوشیدن قطعه قطعه می آید.
ــ شیر آب، که محل تقسیم و اشتراک گذاری آب بود.
ــ شهرها با واژه شیر یا شر، که محل تقسیم راه بودند.
عکس تاریخی آخرین شیر ایران، دوره گردان زاگرسی که با آخرین شیر ایران امرار معاش می کردند، حدود ۱۳۰۰ خورشیدی، عکس شماره ۶۴۰.
تاریخ و جغرافیای شیرهای ایران
تاریخ شیر آب
دوران کهن در محل چشمه ها، تعدادی نی و یا خروجی با تخته و یا سنگ قرار می دادند، که محل انشعاب و اشتراک گذاری آب آن چشمه بود، و به آن شر یا شیر می گفتند. در دوران تمدن های باستانی که دیگر علت نام گذاری آنرا در زبان های دوران کهن نمی دانستند، فکر کردند که علت آن قرار دادن سر شیر برای خروج آب بوده است. بهمین جهت سر مجسمه ای شیر در خروجی آب گذاشتند، سپس با ساخته شدن شیر فلزی، همان نام شر یا شیر روی آن باقی ماند.
همانطور که نوشتم، گذشته ها در محل آبریز آب چشمه و آب انبارهای ایران سر شیر می گذاشتند، که از دهان او آب بیرون می آمد. در جایی که آب کم بود آنرا با چوب می بستند، تا آب از بین نرود. محلولی که از آن می چکید شیراب یا شیره، و مجموع آن را اشیره می گفتند. گاه در مشک برای دوغ، و یا خمره برای شیره هم بود. بعد ها به زبان عربی، که ادامه زبان آرامی خوزستانی است رفت، و عشیره یا اشیره شد، درست مانند اجم یا عجم، یعنی نتیجه و مجموعه جم یا فرزندان جم.
ایرانی های چند هزار سال پیش برای شکار و گرفتن حیوانات مانند: شیر، گاو وحشی، میش و آهو و غیره، مسیر های چندین کیلومتری درست می کردند. آنرا با سنگ و خار و خاشاک دیوار کشی می کردند، دهانه آن نیز چند کیلومتر بود. به مرور این مسیر تنگ می شد، تا به میدان گاهی تو در تو می رسید. حیوانات وقتی داخل می شدند، دیگر نمی توانستند خارج شوند، و براحتی گیر می افتادند.
این محل حرکت حیوانات را سیر می گفتند، و حیوانات گیر افتاده را اسیر می گفتند، اندازه سیر های فوق العاده بزرگ بود، و نمی توان آثار آنرا از روی زمین مشاهده کرد، و باید از هوا و بویژه ماهواره دید، عزیزانی که دسترسی به داده های ماهواره ای دارند، این هندسه های بزرگ، کار دست قبایل اولیه ایرانی را در نظر بگیرند.
گالش های کوهستان البرز در نزدیکی چلاسر و جل به این مسیر، که امروزه کوتاه تر است، و برای گاو های نیمه اهلی خود می ساختند، و امروزه کم می سازند، می گویند چیر سیر، به معنی راهی که با خار و خاشاک درست کرده اند. مطمئناً سیر آنها ریشه در ایران باستان دارد، و به هیچ وجه عربی و غیره نیست.
ــ گالش = گاو + لش = نگهدارنده گاو.
ــ بالش = بال + لش = نگهدارنده بال و پر.
امروز کم آورده ها بسیاری از ادبیات ایرانی را می گویند عربی است، با مصدر این و آن عربی است. در واقع عربی و اکدی و آرامی، مربوط به هزار تا سه هزار سال پیش هستند، و در سیر رشد و تکامل خود، واژه های ایرانی را کسب کردند، ولی زبان پارسی ریشه در بیش از بیست هزار سال پیش اقوام ایرانی دارد.
جالب: سیر و اسیر، شیر و شیره و اشیره، و… ایرانی را عربی گفته اند، امان از دست کم کاری و کم لطفی اساتید ایرانی، که همه تاریخ و ادبیات ایران را براحتی واگذار می کنند. یک کمی نمی روند به ایل های کوچرو ایران، زبان آنها را یاد بگیرند و ضبط کنند، قبل از اینکه کاملاً از بین برود.
تاریخ و جغرافیای شیرهای ایران
شیر های سنگی ایران
مهمترین منطقه تجمع شیر های سنگی دامنه های زاگرس می باشد، که مرکز اصلی زندگی شیر های ایرانی هم بوده است.
عکس شماره ۱۱۴۰ ــ عکس شیر سنگی در امامزاده احمد اصفهان، بزرگی به سانتیمتر: (74+128+38)، روی تنه شیر دو خنجر و تپانچه حک گردیده، که نشانه جنگ آوری صاحب آن است. روی آن نوشته های زیادی دیده می شود: وفات مرحمت و غفران پناه جنت و رضوان آرامگاه محمد بیک ولد مرحوم حسین خان….
عکس ۱۱۴۱، ــ عکس یکی از شیر سنگی زمان حکومت صفویه، که در دو انتهای پل خواجو قرار دارند، با نقش و نگار جنگی و ورزشی، در دهان یکی نقش صورت مردی دیده می شود. اندازه به سانتیمتر: آ = ۸۲+۱۲۸+۴۲ ، و ب = ۹۴+۱۷۰+۴۳
تصویر دو شیر سنگی لرستان، عکس شماره ۱۴۶۱.
تاریخ و جغرافیای شیرهای ایران
مستندهای مربوط
مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: وبلاگ انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه وبلاگم، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.