کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید پژوهشی نوین برای تعیین مناسبترین سن نشای برنج، در کشت مکانیزه به منظور دستیابی به بالاترین عملکرد محصول در مازندران.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید پژوهشی نوین برای تعیین مناسبترین سن نشای برنج، در کشت مکانیزه به منظور دستیابی به بالاترین عملکرد محصول در مازندران.

پژوهشگران: کاظم فتحعلینژاد، جهانفر دانشیان، مجید مرادخانی^* و محمد یونسیالموتی

واژهای کلیدی: تولید ارگانیک، سن گیاهچه، عملکرد برنج، ماشین نشاکار.

تصویر برج برنج، عکس شماره 9341.

لوگو تخصصی و تخصصی تر باشیم، عکس شماره 1529.

این برگه بشماره 1411 پیوست لینک زیر است:

کلیک کنید: ترویج کشاورزی ارگ ایران

*************************

کلیک کنید: معیار مناسب برای بهبود برنج

کلیک کنید: پژوهش نوین کشت مکانیزه برنج

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

توضیح نگارنده

* نگارنده مسئول مجید مرادخانی، دانشآموختۀ کارشناسیارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تاکستان، دانشکده علوم کشاورزی، گروه زراعت، تاکستان، ایران.

پیامنگار مجید مرادخانی: moradkhani.majid@hotmail.com

به ترتیب: کارشناسارشد زراعت، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران؛ استاد و دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تاکستان، دانشکده علوم کشاورزی، گروه زراعت، تاکستان، ایران؛ دانشیار بخش ماشینهای کشاورزی، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

چکیده

تاریخ دریافت: 16/10/1394؛ تاریخ پذیرش: 26/04/1395

با توجه به بالا بودن هزینۀ کارگری در تولید برنج، استفاده از ماشین نشاکار برنج و بالا بردن سطح مکانیزاسیون یکی از راهکارهای اساسی در کاهش هزینۀ تولید، پایداری و تهیۀ نشای سالم و قوی برای نشای جعبهای است. واکنش زراعی ارقام برنج نسبت به کاشت مکانیزه با ماشین نشاکار به دلیل تفاوت در میزان تراکم و نوع آرایش کاشت متفاوت است. بدین منظور این تحقیق با هدف دستیابی به مناسبترین سن نشا برای کاشت مکانیزه چهار رقم برنج در سال زراعی 1388 در ایستگاه تحقیقات برنج چپرسر شهرستان تنکابن اجرا گردید. آزمایشها با استفاده از طرح اسپیلت پلات و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید.

فاکتور اصلی سن نشا با چهار سطح (20، 27، 33 و40 روز) و فاکتور فرعی شامل چهار رقم برنج (هاشمی، خزر، هیبرید و شیرودی) بود. نتایج حاصل از تجزیۀ واریانس دادهها نشان میدهد که سن نشا بر اکثر صفات مورد بررسی اثرگذار است و اختلاف معنیداری در دادههای به دست آمده در سطح پنج، یک و 1/0 درصد وجود دارد. تأثیر ارقام نیز بر تمامی صفات مورد بررسی معنیدار بود. بررسی ضریب همبستگی بیانگر ارتباط مثبت و معنیدار با صفات بود.

بیشترین عملکرد از سن نشای 20 روز با 9/5166 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در میان ارقام نیز بیشترین عملکرد به رقم شیرودی با 9/5899 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بنابراین، برای دستیابی به توان بالقوه، رقم شیرودی با نشای 20 روز توصیه میشود که یکنواختی و مناسبترین سن نشا را به منظور کاشت با ماشین نشاکار راهرونده داشت.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

مقدمه

عمده کشت برنج کشور در استانهای گیلان و مازندران است که حدود 75 درصد کل کشت برنج کشور را تشکیل می‌دهد. از مؤلفه‌های افزایش تولید برنج، که دومین منبع غذایی در کشور است، افزایش سطح زیر کشت، افزایش تولید در واحد سطح از طریق معرفی ارقام پر محصول، کشت مکانیزه برای سهولت کار و کاهش اثر تنشها را میتوان نام برد (Zamani & Alizade, 2008).

بهرهوری از تکنولوژی ماشینآلات مختص شالیزارها و تجهیزات تبدیل برنج، رسیدن به این هدف را آسان خواهد کرد؛ با مکانیزه کردن کشت برنج و ساده کردن روشهای تولید این محصول، به کارها سرعت داده میشود و به افزایش بازدهی میانجامد. اگر ماشینآلات به کار گرفته نشوند، مزارع برنجخیز شمال کشور تغییر کاربری میدهند و به ساختمانهای مسکونی تبدیل میشوند که متأسفانه یکی از معضلات مکانیزاسیون کشاورزی محسوب می گردد (Aghagolzade, 2010).

در دو دهۀ اخیر تلاشهای زیادی در ایران جهت به کارگیری ماشین نشاکار برنج صورت گرفته است اما یکی از علتهای اصلی ادامه نیافتن آن، مشکل تهیه و پرورش نشا و سن نشای جعبهای بوده است (Amirilarijani et al., 2010). استفاده از ارقام اصلاح شدۀ برنج توسط کشاورزان میتواند بهبود در مدیریت مزرعه را به همراه داشته باشد، البته اگر سایر اصول مدیریت نیز رعایت شود مانند به کارگیری ماشینها و ادوات مناسب خاکورزی، کاشت، داشت و برداشت؛ در پیش گرفتن روشهای کم هزینۀ نشاکاری از طریق مکانیزاسیون؛ کاشت به موقع؛ در نظر گرفتن تراکم مناسب بوته؛ مصرف متعادل و مناسب کودهای شیمیایی؛ مبارزۀ به موقع و اصولی با آفات، بیماریها و علفهای هرز؛ برداشت به موقع محصول و غیره (Koocheki & Soltani, 1998).

دستیابی به بهترین شیوههای مدیریت زراعی، از طریق تحقیقات بهنژادی، بهزارعی و مکانیزاسیون امکانپذیر است که در اینباره معرفی رقم مناسب، سن نشا و ادوات نشاکاری حائز اهمیت است. انتخاب سن مناسب نشا برای کاشت یکی از عوامل مهم در مدیریت کارآمد زراعی است که با انطباق فرآیندهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی و مراحل فنولوژیکی گیاه مانند جوانه زدن و سبزشدن، رشدرویشی، گلدهی و رسیدگی با شرایط مطلوب آب و هوایی نقش بسزایی در کنترل تولید دارد (Dinesh & Chander, 1997).

سن مناسب نشا موجب بهینه شدن بازده عوامل مؤثر بر عملکرد خواهد شد مانند تعداد پنجۀ بارور، تعداد دانۀ پر در خوشه و وزن هزار دانه(Ali & Rahman, 1992).

برنج اساساً گیاهی روزکوتاه است و سلولهای اولیه سنبله در واکنش به کوتاه شدن دورۀ روشنایی تشکیل میشود. طول فصل رشد، طول روز و متوسط دما در مراحل مختلف رشد اثرمعنیداری بر عملکرد برنج دارد، بنابراین سن نشا نقش مهمی در افزایش راندمان تولید برنج دارد (Alizade & Esivand, 2005).
سن نامناسب نشا موجب به هم خوردن موازنۀ اجزای عملکرد در گیاه میشود، زیرا اجزای عملکرد در برنج مستقل از یکدیگر نیستند و بدین معنا که افزایش یک جزء با مقدار معین، اغلب موجب کاهش در یکی از اجزای دیگرمیشود و به عبارت دیگر در هر عملکرد مناسب، تمامی اجزا باید موازنۀ مناسبی نسبت به هم داشته باشند (Hashemidezfoli et al., 1995).

برای مثال با تأخیر در کاشت، درصد عقیمی خوشهچهها به طورمعنیداری افزایش مییابد (Ahmad et al., 1996) و تعداد خوشهچه در هر پانیکول تحت شرایط دمای بالا کاهش مییابد (Greenfield & Dowling, 1998).

همچنین، تأخیر در بذرپاشی برنج مرحلۀ رویشی را کوتاه خواهد کرد. کوتاهتر شدن دورۀ رویشی بدین معنی است که کربوهیدراتها و تجمع مواد معدنی در اندامهای مختلف (که قابلیت انتقال به سنبلهها را دارند) کاهش مییابد و بنابراین عملکرد کمتر خواهد شد (Alizade & Esivand, 2005).

شرایط و طول دورۀ پرورش نشا در خزانهمیتواند بربازیافت نشاها در زمین اصلی و همچنین خصوصیات زراعی برنج و عملکرد آن تأثیر بگذارد .انتقال نشا در سن مناسب و نیز در نظر گرفتن تراکم مناسب بوتهمیتواند با کاهش بوتهمیری، کوتاه کردن دورۀ بازیافت نشاها در زمین اصلی، فاصلۀ کاشت مطلوب بین کپهها و احتمال کاهش ورس و همچنین استفاده از تعداد بوتۀ کمتر در هر کپه، زمینة مناسبی را برای رسیدن به پتانسیل تولید فراهم آورد. تحقق این امر مستلزم شناخت کامل خصوصیات رشد رقم برنج و بکارگیری مدیریت صحیح زراعی در جهت تلفیق هر چه بیشتر و بهتر عوامل محیطی و مصرف نهادههای کشاورزی متناسب با مراحل رشد گیاه است.

سن نشا آن زمان که به زمیناصلی منتقل میشود، بیش از سایر جنبههای مدیریت زراعی گیاه برنج (نظیر تراکم بوته، مقدار و زمان مصرف کود) تابع شرایط آب و هوایی است (Singh & Bhattacharrya, 1989).

دمای پایین سبب ایجاد خسارت به بوتۀ برنج و عوارضی نظیر جوانه زدن ناقص، کاهش رشد و تغییر رنگ نشا، توقف یا کاهش ارتفاع یا تعداد پنجه (به دلیل کاهش یا توقف رشد رویشی)، خروج پانیکول ناقص و ناکامل، طولانی شدندورۀ گلدهی (به دلیل خوشهدهی نامنظم)، از بین رفتن خوشهچه، رسیدن نامنظم، عقیمی و کاهش عملکردمیشود(ZareiGhaziyani, 2001). سن نشا نقش اصلی را در عملکرد برنج دارد.
در اکثر مناطق آسیا، نشا در زمان انتقال به زمین اصلی حدود 25 تا 30 روزه است و اگر از 35 روز بیشتر شود عملکرد محصولکاهش مییابد(Villela & Junior, 1995). زیرا بوته در خزانه شروع به پنجهزنی میکند که سبب افزایش خسارت به ریشه حین در آوردن نشا از خزانهمیشود (Alizade & Esivand, 2005).

گینس و همکاران (Gines et al., 1987) میگویند تعجیل در کاشت موجب کاهش عملکرد شلتوک به دلیل ریزش دانه، پایین آمدن مقدار مادۀ خشک کل و ارتفاع بوتهمیشود، که علت این رویدادها تقارن زمان گلدهی با دماهای بالاست.

باگات و همکاران (Bhagat et al.,1991) نشاهای دو رقم برنج باسماتی در سنهای مختلف 30، 40، 50 و 60 روزه را بررسی و گزارش کردند که میانگین عملکرد دانه برای تاریخهای ذکر شده به ترتیب برابر با 63/2، 27/2، 91/1 و 40/1 تن در هکتار است و نیز با افزایش سن نشا تعداد روز تا گلدهی و تعداد دانههای پوک در سنبله افزایش و با افزایش سن نشا، ارتفاع گیاه در زمان رسیدن، تعداد سنبله در مترمربع، طول سنبله، وزن سنبله و وزن دانهها کاهش مییابد. موهاپاترا و کار(Mohapatra & Kar, 1991) در بررسیهای خود در یکی از مناطق هندوستان به این نتیجه دست یافتهاند که عملکرد محصول با طولانیتر شدن سن نشا کاهش مییابد و بدین معنا که عملکرد برنج از نشاهای 30، 40 و 60 روزه به ترتیب 05/4، 81/3 و 37/3 تن در هکتار محاسبه شده است.

راماکریشنا و همکاران (Ramakrishna et al., 1992) سه سن نشا (20، 40 و 60 روزه) را در تراکمهای مختلف بررسی و گزارش کردند که با تأخیر در نشاکاری، عملکرد دانه کاهش مییابد. هر چه سن نشاها در هنگام انتقال کمتر باشد یا ارقام پاکوتاهتر باشند قدرت رقابت کمتری با علفهای هرز دارند (Anon, 1979).

شرایط مناسب نشا در ماشین نشاکار از این قرار است:

1- طول نشا از 20 سانتیمتر تجاوز نکند زیرا زیاد بودن طول نشا به خصوص برای نشاکار نوع راهرونده محدودیت بیشتری ایجاد میکند؛ میتوان با تعیین سن مطلوب نشا، رشد بیش از حد آن را در خزانه کنترل کرد.

2- خاک بستر نشا زیاد مرطوب نباشد، رطوبت زیاد خاک بستر نشا روی خشاب نشاکار موجدار میشود و در نتیجه تعداد بوته در هر کپه افزایش مییابد.

3- نشا از ریشهزنی مطلوبی در جعبه برخوردار باشد که مناسبترین سن نشا برای نشاکار مکانیزه 5/3 تا 4 برگی بودن آن است (Amirilarijani et al., 2010).

یکی از تحولات قابل توجه در زمینۀ روشهای نوین مکانیزاسیون جهت دستیابی به عملکرد بالا، لحاظ کردن شرایط زیستمحیطی، ورود و استفاده از ماشین نشاکار جهت کاشت برنج است که این تحقیق برای بررسی صفات مورفولوژیکی ارقام برنج و روابط آنها با سنهای مختلف نشا برای کشت با ماشین نشاکار، جهت تعیین و تغییر مناسبترین سن نشا برای دستیابی به بهترین پتانسیل عملکرد دانه، صرفهجویی در وقت، کاهش مصرف بذر در هکتار، سهولت مبارزۀ به موقع با آفات و بیماریها و علفهای هرز در ارقام محلی و اصلاح شده برنج اجرا شد.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

مواد و روشها

این تحقیق با هدف دستیابی به مناسبترین سن نشا برای سینی خزانۀ جعبهای ماشین نشاکار در چهار رقم برنج کشت غالب منطقه در سال زراعی 1388 در ایستگاه تحقیقات برنج چپرسر شهرستان تنکابن در غرب استان مازندران با مختصات طول جغرافیایی 50 درجه و 46 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 36 درجه و 51 دقیقه شمالی و طرح مورد استفاده اسپیلت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید.

فاکتور اصلی سن نشا با چهار سطح (20، 27، 33 و40روز) و فاکتور فرعی شامل چهار رقم برنج (هاشمی، خزر، هیبرید و شیرودی) بود. (دلیل استفاده از ارقام اصلاح شده که جزء اهداف اصلاحی مؤسسه تحقیقات برنج کشور است، معرفی آنها به کشاورزان است که از نظر کمیت، عملکرد بالاتر و سازگاری بهتری در منطقه دارند).

همچنین داخل خزانه به لحاظ وجود رقابت، رشد بوتههای ضعیف را شاهد هستیم بنابراین با استفاده از کشت مکانیزه با ماشین نشاکار راهروندۀ چهار ردیفه (Hi-TECH KUKJE,TBS RR-4B) انتقال نشا با سنین جوانتر از خزانه به زمین اصلی، استفاده از امکانات نظیر آب، نور، املاح و غیره بیشتر است فرصت کافی برای پرکردن دانه را دارند. گیاه با سن جوانتر سازگاری بهتری با زمین اصلی پیدا خواهد کرد و با جذب بیشتر آب و املاح، راحتتر پنجه میزند و عملکرد بیشتری خواهد داشت (جدول1).

جدول1- مقایسه خزانۀ نشای مکانیزه و سنتی برنج (Amirilarijani et al., 2010).

پس با این هدف شخم اول زمین مورد آزمایش در اوایل دی ماه و شخم دوم آن 15 روز قبل از نشاکاری زده شد؛ شخم سوم و تسطیح کرتها و مرزبندی حدود سه روز قبل از نشاکاری در نظر گرفته شد. خزانه در فروردین ماه آماده گردید و بذرهای سالم ارقام برنج با سبک و سنگین کردن بذر با محلول آب و نمک 15 درصد جدا شدند. به منظور مبارزه با بیماریهای پوسیدگی طوقه و لکه قهوهای برگ، بذرها در محلول قارچکش کاربوکسین تیرام به میزان 5/4 گرم سم برای یک کیلوگرم بذر در 5/1 لیتر آب ضدعفونی و برای جوانه زدن در گرمخانه مدت 48 ساعت نگهداری شدند.

بعد از سبز شدن گیاهچه در سینی، نشا به خزانۀ اصلی در مزرعه انتقال داده شد که به صورت جوی و پشته آماده شده بود؛ خزانه، برای تأمین دمای مناسب با نایلون پوشیده شد. در اردیبهشت ماه گیاهچهها با سنین مورد آزمایش آماده نشا با ماشین نشاکار در عمق 5 سانتیمتری خاک و در مرحلۀ 4 تا 5 برگی در خاک نشانده شدند. سه تا پنج نشای سالم در هر کپه برای رقم محلی و 1 تا 2 نشا در هر کپه برای ارقام اصلاح شده، با فواصل 30×30 سانتیمتری در نظر گرفته شد.

برای مهار علفهای هرز، هفت روز پس از نشاکاری از علفکش بوتاکلر به میزان سه لیتر در هکتار استفاده شد. برای تکمیل مهار علفهای هرز، در دو نوبت 15 و 30 روز بعد از نشاکاری، مزرعه وجینکاری شد. برای کنترل و پیشگیری از گسترش علفهای هرز تا زمان سایهاندازی برنج عمق آب در تمام مدت اولیۀ رشد 5 سانتیمتر تنظیم شد. در دو نوبت 25 و 45 روز بعد از نشاکاری آب، تا حد ایجاد ترک جزیی و ده روز قبل از برداشت به طور کامل جهت برداشت بهتر محصول قطع گردید.

تجزیه و تحلیل آماری شامل تجزیۀ واریانس دادهها، مقایسۀ میانگین به روش LSD در سطح احتمال پنج درصد و همبستگی بین صفات با استفاده از قویترین نرمافزار محاسبات آماری SAS Institute (ver. 9.0) صورت گرفت، همچنین، جداول و شکلها با نرمافزارهای Microsoft Word & Excel 2010 رسم گردید.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

نتایج و بحث

تعداد کل پنجه

تعداد سنبله یکی از مهمترین عوامل موثر در تعیین میزان عملکرد گیاه برنج است که با شرایط زراعی از قبیل سن نشا تغییر میکند. در این پژوهش طبق تجزیۀ واریانس(جدول2) معلوم شد که اثر رقم در تعداد کل پنجه، تعداد پنجه بارور، تعداد کل دانه، وزن هزار دانه، و عملکرد در سطح 1/0 درصد معنیدار است ولی سن نشا تأثیر معنیداری بر تعداد کل پنجه ندارد. عرفانی و نصیری (Erfani & Nasiri, 2000) در تحقیقات خود روی برنج به نتایج متفاوتی دست پیدا کردند.

مقایسۀ میانگین اثر سن نشاهای مختلف نشان میدهد که بیشترین تعداد پنجه با میانگین 47/19 با نشای 20 روزه به دست آمده که برای ماشین نشاکار راهرونده مناسب بوده است و کمترین آن مربوط به نشای 33 روزه است؛ با این ترتیب دیده میشود که با افزایش سن نشا تعداد پنجه کاهش یافته است(جدول3). نتایج این تحقیق با نتایج تحقیقات باگات و همکاران (Bhagat et al., 1991) و روی و ستار (Roy & Sattar, 1992) مشابه است.

بیشترین تعداد پنجه به رقم شیرودی با میانگین 83/21 و کمترین آن به رقم هاشمی با 62/15 تعلق دارد(جدول4). با توجه به اینکه رقم شیرودی جزء ارقامی است که از نظر تولید پنجه قوی است این امر قابل انتظار نیز بوده است. برای این صفت در میان ارقام مختلف اختلاف معنیداری در سطح احتمال 1/0 درصد مشاهده میشود.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

وزن هزار دانه

این صفت یکی از مهمتـرین اجزای عملکرد و بالا بودن آن به این معناست که دانه مواد فتوسنتزی بیشتری دریافت کرده است. نتایج حاصل از تجزیۀ واریانس بیانگر این مطلب است که اختلاف معنیداری برای این صفت در سنین متفاوت نشا به دست نیامده است (جدول2). بالاترین وزن هزار دانه به نشای 20 روزه با میانگین 66/25 گرم بر مترمربع و کمترین آن به نشای 27 روز با میانگین 23/25 گرم بر مترمربع تعلق دارد.

بدین ترتیب مشاهده میشود که درصد وزن هزار دانه با افزایش سن نشا کاهش یافته است (جدول3). در میان ارقام مختلف نیز رقم هاشمی با میانگین 83/27 گرم بر مترمربع بیشترین وزن هزاردانه و رقم هیبرید با میانگین 17/22 کمترین وزن هزار دانه را دارند. برای این صفت در بین ارقام برنج اختلاف معنیداری در سطح احتمال 1/0 درصد مشاهده میشود (جدول2).

جدول2- تجزیۀ واریانس میانگین مربعات چهار رقم برنج.

^***اختلاف معنیدار در سطح احتمال 1/0 درصد،^**اختلاف معنیدار در سطح احتمال 1 درصد، ^*اختلاف معنیدار در سطح احتمال 5 درصد و ns: عدم اختلاف معنیدار.

جدول3- مقایسۀ میانگین مربعات سن نشای مختلف بر چهار رقم برنج.

میانگین‌های دارای حروف مشترک در هر ستون بر مبنای آزمون دانکن در سطح 5 درصد تفاوت آماری معنی‌دار ندارند.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

عملکرد

اجزای عملکرد مستقل از یکدیگر نیستند و افزایش یک جزء با مقدار معین اغلب موجب کاهش در یکی از اجزای دیگر میشود. مفهوم این موضوع آن است که در هر عملکرد مناسب تمامی اجزا باید موازنۀ مناسبی نسبت به هم داشته باشند (Hashemidezfoli et al., 1995). نتایج حاصل از تجزیۀ واریانس بیانگر این مطلب است که اختلاف معنیداری برای این صفت در نشاهای سنین مختلف به دست نیامده است(جدول2)، اما نشان داده شده که با افزایش سن نشا عملکرد دانه 16-12 درصد کاهش مییابد.

بالاترین عملکرد به نشای 20 روزه با میانگین 9/5166 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن به نشای 33 روزه با میانگین 4/4746 کیلوگرم در هکتار تعلق دارد(جدول4). افزایش سن نشا بر استقرار نشا و رشد مجدد آن تأثیر منفی دارد و به دلیل محدودیت فصل رشد برنج در این منطقه و همزمان شدن دورۀ گردهافشانی و پرشدن دانه با دماهای کمتر از 20 درجه سانتیگراد در شهریور ماه، عملکرد برنج کاهش مییابد.

پس با بهرهگیری صحیح از ماشین نشاکار و مکانیزاسیون در این منطقه میتوان عملکرد مناسب شلتوک را به دست آورد. این نتیجهگیری با نتایج تحقیقات دالی وال و همکاران (Dhaliwal et al., 1986) و بالی و همکاران (Bali et al., 1992) همخوانی دارد.

سن نشا بر عملکرد برنج رقم محلی تأثیری کم، ولی بر ارقام اصلاح شده تأثیر بالایی داشته است (شکل2)، که این نتیجهگیری نیز با نتایج تحقیقات (Ali & Rahman, 1992) مشابهت دارد. اما رقم محلی به دلیل کیفیت پخت مطلوب دانه و عطر و طعم مطبوع آن، قیمت بیشتر و عملکرد زیاد کاه و کلش (برای مصارف دامداری)، در مقایسه با ارقام اصلاح شده، سودمندتر و بسیار بازار پسندتر است. رقم محلی به رغم اینکه عملکرد دانه کمی دارد کشت آن در منطقه حائز اهمیت است.

عرفانی و نصیری (Erfani & Nasiri, 2000) در بررسی بعضی از خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مؤثر در عملکرد ارقام برنج گزارش دادهاند که عمده اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد از طریق اثر حرارتی اعمال میگردد هر چند نقش زمان و مدت اثر حرارت را نمیتوان از نظر دور داشت.
باباپور (Babapour, 1998) با بررسی اثر تاریخ کاشت بر رقم اوندا در مناطق کوهپایهای گزارش داده است، که با کشت برنج در سه تاریخ 25 فروردین و 4 و 14 اردیبهشت، بیشترین عملکرد از کاشت تاریخ 4 اردیبهشت و کمترین عملکرد از کاشت تاریخ 14 اردیبهشت به دست آمده است.

به گزارش عرفانی و همکاران (Erfani et al., 1998) با تأخیر در کشت، توزیع مواد فتوسنتزی دچار اختلال میشود و شاخص برداشت و عملکرد کاهش مییابد. بالی و همکاران (Bali et al., 1992) با بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد ژنوتیپهای امیدبخش در منطقه کشمیر گزارش دادهاند که تأخیر در کشت باعث کاهش تعداد پنجههای بارور میشود که کاهش عملکرد را در پی دارد؛ ارقام مختلف واکنشهایی متفاوت نسبت به تاریخهای مختلف کاشت (مخصوصاً کشت با تأخیر) از خود نشان دادهاند.

در میان ارقام مختلف نیز رقم شیرودی با میانگین 5899 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد و رقم هاشمی با میانگین 4/3556 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد را داشتهاند. برای این صفت در میان ارقام مختلف اختلاف معنیداری در سطح احتمال 1/0 درصد مشاهده میشود (جدول4).

جدول4- مقایسۀ میانگین مربعات ارقام بر روی عملکرد و اجزای عملکرد برنج.

میانگین‌های دارای حروف مشترک در هر ستون بر مبنای آزمون دانکن در سطح 5 درصد تفاوت آماری معنی‌دار ندارند.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

نتیجه گیری

در این مطالعه مشخص شد که واکنش ارقام برنج (هاشمی، خزر، هیبرید و شیرودی)، از لحاظ عملکرد دانه، نسبت به سنهای مختلف نشا (20، 27، 33 و40روز) متفاوت است. بیشترین عملکرد از نشای 20 روزه به میزان 9/5166 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که بالاترین تعداد پنجه و پنجۀ بارور را نیز داشته است.
در میان ارقام نیز بیشترین عملکرد به رقم شیرودی با 9/5899 کیلوگرم در هکتار تعلق دارد. بنابراین برای دستیابی به توان بالقوه، رقم شیرودی با سن نشای 20 روز و به کارگیری ماشین نشاکار توصیه میشود. از مزایای اجرای کاشت با ماشین نشاکار کاهش سطح خزانه در مترمربع نسبت به خزانۀ سنتی، کاهش مصرف کود شیمیایی در خزانه، کاهش مصرف بذر، نداشتن نیاز به مصرف علفکش در خزانۀ جعبهای، کاهش مصرف نایلون و لوازم جانبی، آماده شدن نشا در زمان کوتاهتر، مقاومت بالاتر نشا در برابر سرماست.

تلاشهای زیادی در ایران جهت به کارگیری ماشین نشاکار برنج صورت گرفته، اما علت اصلی مستمر نبودن استفاده از آن مشکل تهیه و پرورش نشا و تعیین سن مطلوب نشا برای کاشت مکانیزه با ماشین نشاکار بوده است. از این رو استفاده از ماشین نشاکار برای کم کردن هزینۀ کارگری و نشاکاری منظم به نحوی که تراکم مطلوب بوته در واحد سطح تأمین شود و نهایتاً افزایش عملکرد را به دنبال داشته باشد.

پرورش نشاهای سالم و با ارتفاع یکنواخت برای ماشین نشاکار کلید موفقیت کشت مکانیزه برنج است که به میزان زیادی سبب افزایش عملکرد دانه میشود. کاربرد مکانیزاسیون در کشت و کار برنج راهکار اصلی برای کاهش هزینۀ تولید و کاستن از مصرف مواد شیمیایی برای کنترل علفهای هرز در زراعت برنج است که یافتههای تمام پژوهشگران و کارشناسان مؤسسات تحقیقاتی برنج کشور در تغییر شیوه کشت را مطرح میکند.

شکل1- مقایسۀ میانگین مربعات اثر سن نشا بر عملکرد.

شکل2- مقایسۀ میانگین مربعات اثر ارقام بر عملکرد.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

قدردانی

از کارشناسان و کارکنان ایستگاه تحقیقات برنج چپرسر شهرستان تنکابن، به خصوص آقای مهندس علی محدثی، به خاطر همکاریهای همه جانبهشان در به انجام رساندن این پژوهش قدردانی میشود.

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

مراجع

Aghagolzade, H. 2010. Preparing the ground and planting rice. Deputy vegetable production of Agricultural Research to promote and Education Organization. Vol. 2 (in Farsi)

Alizade, M. and Esivand, H. R. 2005. Rice in Egypt. Published Department of Rice Research Institute in Mazandaran. No. 541. (in Farsi)

Ali, M. Y. and Rahman, M. M. 1992. Effect of seedling age and transplanting time on late planted Aman rice. Bangladesh Journal of Training and Development. 5:75- 83.

Ahmad, Z., Ali, M., Dil, R. and Tahir, M. 1996. Rice genotypes responses to environmental stresses in terms of yield and yield components in the sub-mountainous region of swat. Sarhad Journal of Agriculture. 12:619-624.

AmiriLarijani, B., Aghagolzade, H. and Ramzanpour, Y. 2010. Preparation Land and Planting in Rice, Plant Production Department, Agricultural Research, Education & Extension Organization (AREEO). Vol. 2 (in Farsi)

Babapour, J. 1998. The effects of planting date on yield of Onda rice in the foothills. Research Report Agricultural Research to promote and Education Organization. (in Farsi)

Bali, A. S., Singh, K. N. and Khan, G. M. 1992. Effect of transplanting dates in promising genotypes of rice (Oryza Sativa L.) under Kashmir valley conditions. Indian Journal of Agricultural. 37 (4):85-86.

Bhagat, K. L., Dahama, A. K., Singh, H., Azad, B. S. and Singh, H. 1991. Influence of seedling age at transplanting on growth and yield of Basmati rice. Annuals of Agricultural Research. 12:249-254.

Dhaliwal, Y. S., Nagi, P. S., Sidhu, G. S. and Sekhon, K. S. 1986. Physicochemical, Milling and cooking quality of rice as affected by sowing and transplanting dates, Journal of the since of food and Agriculture. 37 (9):881- 887.

Dinesh, C., Lodh, K., Sahoo, M., Nanda, B. B. and Chander, D. 1997. Effect of date of planting and spacing on grain yield and quality of scented rice (Oryza Sativa L.) varieties in wet season in coastal. Orissa Indian Journal of Agricultural Science. 67:93-97.

Erfani, A. and Nasiri, M. 2000. Evaluation of some morphological and physiological characteristics affecting rice yield. Research Report Agricultural Research to promote and Education Organization in Mazandaran. (in Farsi)

Erfani, A., Mazaheri, D. and Hashemidezfoli, A. 1998. The effect of nitrogen fertilizer and planting date on growth and yield physiological index. 5^thIranian Crop Science Congress. Karaj. Iran. (in Farsi)

Gines, H. C., Tamisin, M. M., Morris, R. A. and Garrity, D. P. 1987. Weather factors limiting wet–dry transition period rice yield in a partially irrigated environment in Central Luzon Philippines. Philippine Journal of Crop Science, Supplement. 12:32-48.

Greenfield, S. M., Fisher, K. S. and Dowling, N. G. 1998. Sub stainability of Rice the Global Food System. 1^st. (Ed.) Los Banos Philippines.

Gilani, A. 1998. In order to planting date on seven genotypes of rice in the north. 5^th Iranian Crop Science Congress. Karaj. Iran. (in Farsi)

Hashemidezfoli, A., Koocheki, A. and Banayanaval, M. 1995. Increase crop yield. Ferdowsi University of Mashhad Press. (in Farsi)

Hosseini, S. S. 1998. The effects of planting date, plant density and nitrogen requirement promising neda & nemat lines. Deputy of Rice Research Institute in Mazandaran. (in Farsi)

Anonymous (International Rice Research Institute). 1979. Annual report. Los Banos, Philippines. 181 p.

Koocheki, A. and Soltani, A. 1998. Principles and agricultural practices in dry areas. Published agricultural education. (in Farsi)

Mohapatra, A. K. and Kar, P. C. 1991. Effect of time of planting, age of seedling and level of nitrogen on yield and N-uptake of lowland rice. Orissa Journal of Agricultural Research. 4: 23-26.

Ramakrishna, T. A., Shivaraj, B. and Gowda, A. 1992. Transplanted rice as influenced by seedling age. Tropical Agriculture. 69: 351-356.

Roy, B. C. and Sattar, S. A. 1992. Tillering dynamics of transplanted rice as influenced by seedling age. Tropical Agriculture. 69(4):351-356.

Singh, K. N. and Bhattacharyya, H. C. 1989. Direct seeded rice. Oxford and I.B.H. Publication. New Delhi 31.

Thakuria, R. K. and Choudhary, K. 1998. Effect of fertilizer level on performance of high-yielding glutinous rice (Oryza sativa L.) under normal and delayed planting in the Barak vally zone of Assam. Annuals of Agriculture Biology Research. 3:87-90.

Villela, O. V. and Junior, E. F. 1995. Seedling age effects on rice cultivar development. Bragantia. 55:329-339.

Zamani, G. and Alizade, M. R. 2008. Identification characteristics of different varieties of rice in iran. Published Rangin ghalam. 204 p. (in Farsi)

ZareiGhaziyani, R. 2001. Evaluation of response of plant density and nitrogen fertilizer on yield and quality promising lines of rice. M. Sc. thesis Arsanjan Branch, Islamic Azad University. (in Farsi)

Determining the most suitable rice transplanting age for mechanized cultivation in order to achieve the highest yield in Mazandaran province

K. Fathalinejad, J. Daneshian, M. Moradkhani*and M. Younesi

*Corresponding Author: Graduate M.Sc. Student Islamic Azad University, Takestan Branch, College of Agricultural Sciences, Agronomy Department, Takestan, Iran. Email: moradkhani.majid@hotmail.com

Respectively: Senior Expert Agronomy Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran; Professor and Graduate Islamic Azad University, Takestan Branch, College of Agricultural Sciences, Agronomy Department, Takestan, Iran; Associate Professor Farm Power and Machinery Department, Agricultural Engineering Research Institute (AERI), Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.

Received: 6 January 2016, Accepted: 16 July 2016

Due to the high labor costs in the production of rice, using rice planting and mechanization is one of the basic strategies for sustainability preparing healthy and strong seedling, transplanting and reducing the cost of rice production. Crop response to mechanized planting with planting machines due to differences in the density and type of planting is different. Therefore, this study aimed to achieve the most suitable criteria transplanting age of four varieties of rice in the crop year 2009 was conducted at the Chaparsar Rice Research Station (Tonekabon city). Experiments conducted, using a split-plot design in a randomized complete block design with three replications. The main factor included four levels of transplanting ages (20, 27, 33 and 40 days) and the subplots were four varieties of rice cultivars (Hashemi, Khazar, Hybrid and Shiroodi). Analysis of variance showed that transplanting age affected on most of the factors and data has the significant differences at the level of five, one and 0.1 percent. Effects of rice varieties also were significant on all factors. The correlation coefficient of data was positive and has a significant relationship with the characters. The highest yield was achieved for 20 days rice transplanting age with the amount of 5166.9 kg per hectare. Among cultivars, the highest yield belonged to the Shiroodi verities with 5899.9 kg per hectare. Therefore, to achieve the highest yield potential of shiroodi verities, the 20-day transplanting ages is recommended for planting the rice transplanting by walking type transplanters.

Keywords: Organic production, age of seedlings, rice yield, transplanting machines.

منبع و دانلود پی دی اف: https://amsr.areeo.ac.ir/article_113001.html

……………

برچسبها: کشت مکانیزه, کشت برنج, بالاترین تولید, تولید ارگانیک, سن گیاهچه, عملکرد برنج, ماشین نشاکار, مجید مرادخانی.

هشتگها: #برنج, #کشت_برنج, #کشت_مکانیزه.

………….

کشت مکانیزه برنج بالاترین تولید

مستند های مربوط

مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری

http://arq.ir

درو کردن خوشه غلات، مانند برنج و گندم با داس موتوری، که در ایران به علف تراش معروف شده است. خیلی راحت با اضافه کردن یک تکه ورق بمنظور خوشه گیری.

* * * * * * * * * *

……………………….