Skip to main content

جغرافیای تاریخی قاره کهن و ایران

   پیش نویس

      در واقع و با دید درست،  براحتی می توان سرزمین هایی را که با کشور ایران کنونی هم تاریخ هستند،  به شش بخش اصلی وابسته تقسیم کرد،  سرزمین غربی شامل کشور عراق کنونی،  سرزمین شمال غربی شامل کشور های آذربایجان و ارمنستان،  سرزمین مرکزی شامل کشور ایران کنونی،  سرزمین شرقی شامل کشور افغانستان و ایلات سرحدات و بلوچستان،  سرزمین شمال شرقی شامل کشور های آسیای میانه اصطلاحی،  سرزمین جنوبی شامل کشور های جنوب خلیج فارس.  از ابتدای هزاره اول خورشیدی ایرانی،  تمام این مناطق تحت پوشش یک فرهنگ تاریخی بوده،  و مرز های قبیله ای آنها در هم تنیده شده بود.
این پست ادامه دارد و باز نویسی می شود.
 
جغرافیای تاریخی قاره کهن و ایران

بعد از دوران یخبندان

      در ۸۰۰۰ سال پیش،  با پایان یافتن آخرین یخبندان و آب شدن یخها،  رودخانه های خروشان و دریاچه های بزرگی در ایران تشکیل گردید.  ارتفاع کوه ها خیلی بیش از امروز بود،  و توسط یخرفتها و آبرفتها و سیلها،  شسته شدند،  و به میان دشتها حرکت کردند.  دریاچه بزرگ داخلی که دریای سین یا دریای چین در شاهنامه فردوسی نامیده شده است،  که از جمع دو کویر ایران تا ارتفاع های ۱۳۵۰ را تشکیل می داد.  دریاچه ارومیه که آن نیز دریای چیچست نامیده می شد،  تا همین سطح ارتفاع را شامل می شد.
      ارتفاعات زاگروس و رشته کوه های بارز،  این دریاچه های بزرگ را از دریا های آزاد جدا می کرد.  در این زمان به مرور طی چند هزار سال از ارتفاع کوه ها نیز کاسته می شد،  اثرات آن در سطوح سنگی کوه ها،  و در تپه های کوچک پائین دست،  بفراوانی دیده می شود.  دریاچه های داخلی کم و بیش بزرگ و پر آب بودند،  تا حدود ۲۰۰۰ سال پیش که با ایجاد شکاف به دریای آزاد،  و تبخیر و نفوذ و غیره بسیار کم آب شدند.  در دورانی که پر آب بودند شهر هایی بنام کرج، کرجی، کلجی، در کرانه آن دریاچه ها وجود داشت،  که به معنی بندرگاه می باشد.  کر = آب گیر یا ساحل آب مانند کرانه، کرخه، کر بودن گوش که در گذشته می پنداشتند گوش آب گرفته است + رج یا رگ = حاشیه و رگ یا رج های اسکله.
جغرافیای تاریخی قاره کهن و ایران
   نقشه ارتفاعات ایران که بخوبی گویای تاریخ زمین شناسی بعد از دوران یخبندان می باشد،  عکس شماره ۴۰۵۹.

میان رودان تاریخی

      میان رودان تاریخی که بین النهرین هم گفته می شود،  یکی از مهمترین سرزمین هایی است که در طول تاریخ تمدن ایرانی پیوسته به تاریخ ایران بوده است.  پس از جنگ جهانی اول،  و متلاشی ‌شدن امپراتوری عثمانی،  در سرزمین تاریخی میان رودان،  که میان دو رودخانه بزرگ غرب آسیا  یعنی دجله و فرات قرار دارد،  کشور عراق تأسیس شد.  در واقع این کشور و چندین کشور کوچک دیگر در قاره کهن،  بر پایه برنامه ریزی و سیاست های استعماری کشور سازی انگلستان ایجاد شده اند.

دریای فراخ کرد

      در بسیاری از نوشته های قدیمی ایران، مربوط به هزاره های دوم تا چهارم آریایی میترایی،  نام دریای فراخکرد آمده است،  و بسیاری آن را به اشتباه یک دریا یا رودخانه می دانند،  و باعث تعجب شده است،  که چرا در همه طرف وجود دارد.  فراخکرد در جنوب ایران خلیج فارس است،  در شمال ایران دریای خزر است،  و در مدیترانه و دریای سیاه است.  در اینجا بگویم،  که تا هزاره چهارم آریایی میترایی،  می پنداشتند دریاچه خزر یک دریای آزاد است،  و از آب های فرخکرد می باشد.
      دریای فراخ کرد به معنی اقیانوس امروزی است،  و این نام براحتی به ما می گوید،  که در هزاره های اول تا نیمه هفتم خورشیدی ایرانی،  ایرانی ها می دانستند زمین گرد است زیرا:
   فراخ = فراخ، بزرگ، گشاد، + کرد = گرد،  درباره کرد که گرد می شود،  می توانید از پیرمردان و پیرزنان روستایی دور دست مدرسه نرفته بپرسید،  آنها گرد را کرد هم می گویند.  امروزه کرد به معنی انجام دادن کاری آمده است،  و اصطلاح "گردش کن"  هم به همین معنی می آید.
جغرافیای تاریخی قاره کهن و ایران
   نقشه دریای فراخکرد و دجله و فرات و اروند رود،  عکس شماره ۵۸۶۹.  جهت مطالعه پرسش و پاسخ های مربوط به دریای فراخکرد،  به وبلاگ گفتمان تاریخ بروید.

   قابل توجه:  در هزاره های اول تا شش آریایی میترایی،  اقوام مختلف برای هر کدام از دریاها نامی گذاشته بودند،  که بنا به موقعیت جغرافیایی و انسانی آنها تعیین شده بود.  به مرور این نامها را بررسی می کنم،  و در همین پست می نویسم.

رود دجله

      رودخانه دِجله با ۱۹۰۰ کیلومتر طول،  سی و هشتمین رود جهان است،  که از دامنه‌ های جنوبی رشته ‌کوه توروس در شرق ترکیه سرچشمه می‌ گیرد،  پس از ورود به کشور عراق از میان شهر های بزرگی چون بغداد و موصل عبور کرده به اروند رود می ریزد.  دجله رود پر آب و بزرگی است،  به گونه ای که میان بغداد و موصل کشتی‌ هایی در آن حرکت می‌ کنند،  که از نظر بازرگانی اهمیت بسیار دارد.
      نام این رود در زمان سلسله هخامنشیان تیگره بوده است،  به معنی تیز = تند و سریع + رو = رونده،  که با آوای اربی (عربی) دجله شده‌ است.
   ــ  شهر های مهم مسیر رود دجله:   دیاربکر، بسمل، حصن کیفا، جزیره ابن عمر، موصل، تکریت، سامرا، کاظمین، بغداد، عماره، کوت.
   ــ  سر شاخه‌ها رود دجله:  عنبر، کورو، پاموک، هازرو، باتمان، گَرزان، گوک‌سو، ساوور، بوتان، خابور کوچک، زاب بزرگ، زاب کوچک، العظیم، سیروان (دیاله).

رود فرآت

      فرات یکی از دو رود بزرگ منطقهٔ میان ‌رودان (بین‌النهرین) است،  که در غرب دجله قرار دارد،  و از کوهستان ارمنستان سرچشمه گرفته،  و به سوی آشور، سوریه، بابل روان است،  و به اروند رود می ریزد.  فرات و دجله دو رودی هستند،  که منطقه میان‌ رودان را مشخص و محدود می ‌کنند.  فرآت به معنی فر = رونده با شکوه + آت = آتش است،  زیرا این رود از میان زیارتگاه های مهم کهن،  مانند شهر های باستانی بابل و دورا اورپوس و… عبور می کند،  قبلاً درباره آنها نوشته ام.
جغرافیای تاریخی قاره کهن و ایران
   عکس بمباران دجله و بغداد در جنگ دوم خلیج فارس،  عکس شماره ۶۲۹۳ ،  در این جنگ امپریالیسم سرمایه داری،  دشمنی خودش را با ملت های قاره کهن و بخش شرقی ایران تاریخی بخوبی نشان داد.