تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری، کمپانیهای اروپایی از ابتدای قرن سیزده میلادی برای تجارت با قاره کهن و سپس با تمام دنیا تاسیس شدند. این کمپانیها با انواع ترفندها و با کمک رفتار استعماری موفقیت های زیادی داشتند.
تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری
در قرن سیزده میلادی بسیاری از جوامع پول را نمی شناختند، و تعدادی پول را می شناختند، ولی چیزی از سرمایه داری نمی دانستند، و حداکثر درکشان از فئودالی در روستا بود. تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری بما می گوید، که هر آنچه امروزه اتفاق می افتد، در یک سری سابقه تاریخی در رشد و تکامل ساختارهای تاریخی اجتماع نهفته است، برای همین باید تاریخ را درست دانست.
کمپانیهای اروپایی از ابتدای قرن سیزده میلادی برای تجارت با قاره کهن و سپس با تمام دنیا تاسیس شدند. این کمپانیها با انواع ترفندها و با کمک رفتار استعماری موفقیت های زیادی داشتند. این کمپانیها جهان غیر اروپایی را با سرمایه داری بورژوازی آشنا کردند.
تصویر مبادله کالای فرد اروپایی با بومی آمریکایی، در قرن پانزده میلادی، عکس شماره ۳۵۷۷.
لوگو در علم جستجوگر و کنشگر باشید، واکنشگرا نباشید، عکس شماره ۱۶۲۱.
برگه 1214 پیوست لینک زیر است:
. . . ادامه دارد و بازنویسی می شود . . .
تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری
زمینه تاسیس شرکتهای تجاری
در قرن سیزدهم تشکیل امپراتوری خانات سغدی یا سکایی، که به مغول معروف شده در اینجا، با وسعتی از میانه اروپا تا اقیانوس آرام امکان تجارت آزاد در بخش وسیعی از آسیا را برای اروپائیان مهیا کرد. اروپائیان موفق شدند بدون واسطه و خطر و راهزنی تا ختن و چین به تجارت بپردازند.
اما فروپاشی خانات ایرانی سکایی معروف به مغول و تشکیل حکومتهای متعدد در سرزمین وسیع، امکان تجارت و مسافرت را از بین برد. ولی خاطره تجارت پرسود با سرزمینهای ثروتمند شرق دور در سفرنامه‌های سیاحان و تجاری باقی ماند.
تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری
انگلستان بسوی شرق
پیشینه تجارت خارجی انگلستان به اوایل سده سیزدهم میلادی و تأسیس کمپانی تجار لندن می‌رسد. این کمپانی تجارت با سرزمینهای حوزه دریای مدیترانه، بنادر ایتالیا، خاور نزدیک و شمال آفریقا را در مقیاسی محدود آغاز کرد، و بر بنیاد آن در نیمه اول سده پانزدهم، با فرمان سال ۱۴۰۷ هنری چهارم پادشاه انگلیس، شرکت دیگری تأسیس شد به نام کمپانی فرصت‌های تجاری.
انتقال بی‌سابقه ثروت به اسپانیا و پرتغال و تسلط بر بازارهای اروپا بود، که از اواخر سده پانزدهم حکمرانان و تجار سرزمین فقیر انگلستان را به طور جدی به تحرکات ماوراء بحار واداشت. سال ۱۴۸۶، در اوایل سلطنت هنری هفتم، کمپانی فرصت‌های تجاری اهمیتی یافت و دربار انگلیس امتیازاتی، از جمله انحصار صادرات پارچه‌های پشمی بافت انگلیس به بازارهای اروپا، به آن اعطا کرد.
حوزه تکاپوی این کمپانی تنها در محدوده بنادر مهم تجاری مرکز اروپا آنتورپ، و بنادر هلند و آلمان بود. تجار بندر هامبورگ رقیب اصلی آن به شمار می‌رفتند. فعالیت این کمپانی در دوران الیزابت اول به اوج خود رسید.
کانون‌های سیاسی و تجاری انگلستان از اواخر سده پانزدهم، سال‌ها پیش از آن‌که با پذیرش آئین پروتستان در ۱۵۳۴ میان خود و کلیسای رم و اسپانیای کاتولیک مرز کشند، تکاپو برای دستیابی به منابع نوپدید ثروت را آغاز کردند.
هنری هفتم، پادشاه انگلیس (۱۴۸۵-۱۵۰۹)، به شدت بر ثروت باد آورده همتایان اسپانیایی و پرتغالی خود رشک می‌برد. او نیز برای کشف راه دریایی دستیابی به ثروت‌های مشرق زمین در تکاپو بود و بیهوده کشتی‌هایی را روانه دریاها کرد.
جیووانی کابوتو که اینک انگلیسی‌های ناسیونالیست او را جان کابوت می‌خواندند، در سال ۱۴۹۷ با سرمایه‌ای که تجار بریستول به روی هم نهادند راهی «هند» شد. او فرمانی از هنری هفتم در دست داشت که به وی اجازه می‌داد، «جزایر، کشورها، مناطق یا ایالات متعلق به مشرکان یا کافران، در هر نقطه جهان و به هر اندازه که باشد، و قبل از این تاریخ برای مسیحیان ناشناخته مانده باشد» را «کشف» و تملک کند.
در زمان سلطنت الیزابت اول (۱۵۵۸-۱۶۰۳) بود که انگلستان به عنوان یک قدرت توسعه طلب دریایی شهرت یافت و برتری خود را بر همگنان اروپایی ثابت کرد.
پژوهش‌گران جمعیت انگلستان را در سده چهاردهم میلادی حدود دو میلیون نفر تخمین می‌زنند، که در اواخر سده شانزدهم، به همراه جمعیت منطقه ولز، به ۴/۷ میلیون نفر رسید. در آغاز سلطنت الیزابت لندن کمتر از ۹۰ هزار نفر جمعیت داشت، که در پایان سلطنت او به ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار نفر رسید. این افزایش جمعیت لندن، و نیز بریستول که در آن زمان دومین بندر مهم انگلیس به شمار می‌رفت، بطور عمده ناشی از مهاجرت ماجراجویان دریایی و سوداگران برده و تجار ماوراء بحار بود، که اکنون انگلستان را کانونی نوین برای تکاپوی خویش می‌یافتند.
زمانی که الیزابت به قدرت رسید جامعه انگلیس در وضع اقتصادی نابسامانی قرار داشت. الیزابت برای تأمین مخارج دربار خود را، که در سال به بیش از سیصد هزار پوند بالغ می‌شد، مشارکت با دزدان دریایی و سرمایه‌گذاری در تجارت برده یافت. او هاوکینز و دریک، دو دزد دریایی نامدار انگلیسی را برکشید، و در زمره نزدیک‌ترین کسان خود جای داد. سِر جان هاوکینز (۱۵۳۲-۱۵۹۵) و سِر فرانسیس دریک (۱۵۴۳ -۱۵۹۶) قریب به چهار دهه سگ‌های درنده الیزابت در دریاها محسوب می‌شدند.
هاوکینز، که او را بنیان‌گذار تجارت انگلیس با آمریکای جنوبی می‌خوانند، سرپرستی تجارت برده الیزابت را به دست داشت. او نخستین بار در سال ۱۵۶۲ با سه کشتی و یکصد خدمه، با سرمایه بازار لندن و حمایت دربار انگلیس، 300 و به روایتی ۵۰۰، برده را در سیرالئون به اسارت برد، و در هیسپانیولا (هائیتی) فروخت. سپس کشتی‌هایش را از کالاهای منطقه انباشت و به لیورپول بازگشت. سود او چنان خیره‌کننده بود، که گروهی دیگر از تجار انگلیسی را به سرمایه‌گذاری در تجارت برده ترغیب نمود.
سفر تجاری بعدی هاوکینز به سواحل گینه بود. الیزابت در این سفر یکهزار پوند سرمایه‌گذاری کرد، که برابر با یک سوم کل سرمایه این محموله بود. سود وی در این سرمایه‌گذاری ۶۰ درصد گزارش شده است. این سرآغاز تجارت انگلیسی برده است، که تا اواسط سده نوزدهم ادامه داشت.
این زمان دریک با سرمایه الیزابت در کار راهزنی دریایی بود. به نوشته جیمز میل، کاپیتان دریک در سال ۱۵۸۰ از نخستین سفر دریایی خود با پانصد هزار پوند کالای غارت شده به انگلستان بازگشت، و از این طریق مخارج یک سال دربار سلطنتی را تأمین کرد. ارنست ماندل می‌نویسد:
حدود سال ۱۵۵۰ در انگلستان کمبود شدید سرمایه وجود داشت. اعمال راهزنانه دریایی علیه ناوگان اسپانیا، که در کسوت شرکتهای سهامی سازمان داده شده بود، موقعیت را در اثنای سال‌هایی اندک تغییر داد. نخستین راهزنی دریایی کاپیتان دریک، در سال‌های ۱۵۷۷ تا ۱۵۸۰ با سرمایه‌ای به مبلغ ۵۰۰۰ پوند انجام شد، که ملکه الیزابت نیز در آن شریک بود. این راهزنی دست کم ۶۰۰ هزار پوند سود داشت، که نیمی از آن نصیب ملکه انگلیس شد. برد تخمین می‌زند، که راهزنان در اثنای حکومت الیزابت نزدیک به ۱۲ میلیون پوند به انگلستان وارد کردند.
علاوه بر راهزنی دریایی و تجارت برده، سومین عرصه فعالیت الیزابت توسعه‌طلبی ماوراء بحار بود. به نوشته لوید، اندیشه کشورگشایی ماوراء بحار از درون جنگ‌های اشغال ایرلند سردرآورد. این جنگ‌ها که با داعیه جهاد دینی علیه مشرکین کاتولیک صورت گرفت، برای الیزابت یک میلیون پوند استرلینگ خرج در برداشت.
برخی از شرکت کنندگان در جنگ ایرلند، مانند سِر والتر رالیگ و خویشاوندش سِر همفری گیلبرت، که بعدها جان خود را در سفرهای دریایی از دست داد، به شدت مجذوب کشورگشایی ماوراء دریاها شدند. پیروزی‌های اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها در آنها این باور را بوجود آورد، که مقادیر عظیمی از طلا و نقره در سراسر آمریکا در انتظار کاشفین خود است.
بدین‌سان با حمایت الیزابت و سرمایه‌گذاری کانون‌های تجاری مالی لندن و بریستول، انگلیسی‌ها به طور جدی وارد عرصه اکتشافات دریایی شدند.
در سال ۱۵۷۶، مارتین فرابیشر، در جستجوی راه دریایی هند و شکستن انحصار اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها، به شمال قاره آمریکا سفر کرد. فرانسیس دریک سفر اکتشافی سال‌های ۱۵۷۷-۱۵۸۰ خود را به دور دنیا انجام داد. تصرف اراضی قاره آمریکا و ایجاد مستعمرات انگلیسی نیز آغاز شد. سال ۱۵۸۵ والتر رالیگ، نخستین مستعمره انگلیس را در سرزمین کنونی ایالات متحده آمریکا تصرف کرد. آن را به نام الیزابت اول، که چون بدون همسر رسمی بود به ملکه باکره شهرت داشت، ویرجینیا نامید.
در سال‌های بعد، مهاجرین انگلیسی راهی این مستعمره شدند، و در آن استقرارگاه‌ها و پلانت های خویش را، البته با نیروی کار بردگان آفریقایی، به پا کردند.
تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری
دو راهزن دریایی معروف
فرانسیس بیکن و جان لاک به نام مقامهای مهم ولی در واقع دو راهزن مهم بودند. برای جلب سرمایه لازم به توسعه‌طلبی‌های ماوراء بحار کمپانی‌هایی تأسیس شد. چون کمپانی ویرجینا، و تمامی ثروتمندان زمانه به سرمایه‌گذاری در آن پرداختند. از جمله این سهامداران، سِر فرانسیس بیکن، سیاستمدار و اندیشه‌پرداز نامدار انگلیسی است، که از سرمایه‌گذاران کمپانی نیوفاوندلند بود.
بیکن از نظریه‌پردازان توسعه طلبی ماوراء بحار به شمار می‌رود. او رساله‌ای نوشت به نام درباره پلانت‌ها، که در آن از سرمایه‌گذاری درازمدت در مستعمرات دفاع می‌کرد. نیوفاوندلند (سرزمین نویافته) جزیره بزرگی در شمال کانادا است، که به خاطر منابع عظیم ماهی آن شهرت داشت، و انگلیسی‌ها آنرا به اعتبار سفر کابوت (۱۴۹۷) نخستین مستعمره خویش می‌شمرند.
هرچند به سال ۱۵۸۳ به وسیله سِر همفری گیلبرت تصرف شد. لرد بیکن چنان شیفته سرمایه‌گذاری خود بود که می‌گفت: شیلات نیوفاوندلند ارزشمندتر از معادن پرو است. به نوشته جفکین آلمانی، در سال‌های ۱۸۲۷-۱۸۷۶ صادرات ماهی نیوفاوندلند به طور متوسط ۸ میلیون دلار در سال بود. نیوفاوندلند امروزه مرکز مهم سرمایه‌گذاری اتمی و شیمیایی زرسالاران یهودی است.
بیکن تنها اندیشمند انگلیسی سهیم در کمپانیهای غارتگر ماوراء بحار نبود، نسل بعد جان لاک، استاد آکسفورد و اندیشه‌پرداز نامدار لیبرالیسم انگلیسی نیز چنین بود.
در نتیجه این اکتشافات دریایی بود، که انگلستان نخستین مستعمرات خود را به چنگ آورد: نیوفاوندلند (۱۵۸۳)، برمودا (۱۶۰۹)، باربادوس (۱۶۲۵)، باهاماس (۱۶۲۹)، ماساچوست (۱۶۲۹)، آنتیگوا (۱۶۳۲)، بلیز (هندوراس انگلیس، ۱۶۳۸)، آنگوئیلا (۱۶۴۰)، جاماییکا (۱۶۵۵) و غیره و غیره.
غارتگری‌های دریایی سِر فرانسیس دریک، تکاپوی شدید سِر جان هاوکینز برای تجارت با آمریکای جنوبی و تحرک کاشفین انگلیسی بمنظور تصاحب مستملکات ماوراء بحار، مقابله شدید فیلیپ دوم (۱۵۲۷-۱۵۹۸)، پادشاه مقتدر اسپانیا را برانگیخت، که می‌کوشید انحصار تجارت مشرق زمین و دنیای جدید (قاره آمریکا) را همچنان به دست خود داشته باشد.
این پادشاه کاتولیک و همسر ماری تودور، ملکه پیشین انگلیس (خواهر ناتنی الیزابت)، از سال ۱۵۸۰ حکومت پرتغال را نیز به چنگ آورد. او علاوه بر سراسر شبه‌جزیره ایبری بر سرزمینهای دیگر قاره اروپا، چون هلند و ناپل و سیسیل و ساردینی و میلان، فرمان می‌راند و حکمران امپراتور جهانی وسیعی بود. از قاره آمریکا تا جزایر فیلیپین در خاوردور، که اشغالگران اسپانیایی آن را به نام او نامیدند (۱۵۶۵)، امتداد داشت.
فیلیپ محتاط لقبی بود، که به آن شهرت داشت، و قدرتمندترین حکمران اروپایی زمان خود بود. وی دشمن سرسخت الیزابت دشمنی، که ریشه در رقابت‌های حریصانه بر سر تاراج جهان داشت، و بر آن جامه دینی نیز پوشانده بودند.
تحریکات الیزابت در مستعمرات مدیترانه‌ای فیلیپ و نقش او در شورش سرزمینهای هلند به رهبری ویلیام خاموش (۱۵۳۳ -۱۵۸۴) از دودمان اورانژ، این دشمنی را شدت بخشید و سرانجام به جنگ انجامید. در سال ۱۵۸۵ جنگ انگلیس و اسپانیا آغاز شد، که بیست سال به درازا کشید. سال ۱۵۸۸، در میان حیرت اروپاییان ناوگان دریایی مقتدر و شکست ناپذیر اسپانیا، به نام آرمادا از نیروی دریایی انگلیس شکست خورد. پیروزی بر اسپانیا در جنگ آرمادا نماد فرارویی انگلیس به یک قدرت دریایی برتر بود، و سرآغازی شد بر تحقق رویای یکصد ساله انگلیسی مشارکت در تجارت شکوفای شرق.
…………………
منبع: اینترنت و کتابها و تارنمای ارگ ایران، جهت موضوعی منابع تماس بگیرید.
تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری
نحوه سیطره استعمار بر قاره ها
سلطه سیاسی و اقتصادی کشورهای استعمارگر بخصوص انگلیس و فرانسه در دوران اول استعمار نشان می دهد، که این استعمار در فرایندی کوتاه مدت شکل نگرفته است، و چندین قرن با برنامه ریزی موفق به سیطره بر قاره ها گردیدند.
1 ــ تاکید بر اصول سرمایه داری استعماری.
2 ــ دستیابی به قدرت سیاسی و غارت منابع اقتصادی.
3 ــ برپایی مدارس آموزشی در کشورهای مستعمره برای تربیت نیروهای بومی.
4 ــ توجیه افکار عمومی داخلی متروپل در خصوص اهمیت حضور در مستعمرات.
بعد از جنگ جهانی دوم، استعمارگران ناگزیر به پذیرش استقلال کشورها شدند. به این ترتیب استعمارگران به شیوه استعمار نو روی آورده اند، و همچنان بر آموزش زبان و فرهنگ استعمار برای تحکیم هژمونی سیاسی، و بر پول و راه و تجارت و بنادر برای تسلط اقتصادی خود قدم بر می دارند.
برچسب‌ها: تاریخ ایجاد، ایجاد کمپانیهای، کمپانیهای استعماری، زمینه تاسیس، فرصت‌های تجاری، راهزن دریایی، شرکتهای تجاری، بسوی شرق.
……………….
تاریخ ایجاد کمپانیهای استعماری
مستندهای مربوط
مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
این سری مستند در شبکه تلویزیون بی بی سی پخش شده، بخش هایی از آنرا قبلاً نقد کردم، و این نیز نقد بخش دیگری از یک نبرد ایرانیان و یونانیان است. فیلم و توضیح را در لینک زیر ببینید: http://arq.ir/497
……………………….
آبی= روشنفکری و فروتنی، زرد= خرد و هوشیاری، قرمز= عشق و پایداری، مشروح اینجا
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: وبلاگ انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه وبلاگم، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.