تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران یکی از مهم ترین ابزار هایی که رشد و تکامل تمدن را به همراه داشت، ابزار نویسایی است، از ابتدایی ترین ابزار که ایرانیان باستان به آن پن می گفتند، تا به امروز این کیبورد و تبلت است، که دارم با آن مطالب را می نویسم.
تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران
یکی از مهم ترین ابزار هایی که رشد و تکامل تمدن را به همراه داشت، ابزار نویسایی است، از ابتدایی ترین ابزار که ایرانیان باستان به آن پن می گفتند، تا به امروز این کیبورد و تبلت است، که دارم با آن مطالب را می نویسم.
توجه: تاریخ خط علم مفصل تاریخی است، و با چند خط و یک پست در وبلاگ نمی شود آنرا بررسی کرد، تا حدودی خلاصه مطالبی را که تاکنون گفته نشده می نویسم و ادامه می دهم.
تصویر دو کتیبه کشف شده در شوش، عکس شماره ۴۱۳۸ .
لوگو پرسشگر و مطالبه گر باشید، عکس شماره ۱۶۲۵.
. . . ادامه دارد و بازنویسی می شود . . .
تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران
پن و پن سل
پن Pen ابزاری بود که با روی گل علامت می گذاشتند، و پن سل Pencil ابزار چوبی بود، که با آن روی پوست حیوانات و گیاهان می نوشتند. پن از زبان های ایرانی و توسط ایرانیان فاتح و مهاجر به اروپا رفت، و در بسیاری از زبان های اروپایی مورد استفاده قرار گرفت.
من تا مدتها نمی دانستم پن زبان ایرانی است، می پنداشتم انگلیسی است، در این باره با پدر بزرگم خیلی بحث می کردم، او می گفت بعضی از قدیمها و عشایر جنوب و غرب ایران، به میخ هایی که با آن الاغ را نگه می دارند، و گاه در میان ابزار چوبی بکار می برند، با آوا های مختلف، پن یا پین می گویند، و چوبی این وسیله را پن سل می گفتند، در زبان ایرانی سل به معنی قطعه چوب است.
این گفته های پدر بزرگم را بخاطر داشتم، تا اینکه در سفر های تاریخی، از بعضی پیرمردان روستایی شنیدم، که کاملاً درست است. حتی ایرانیان و دریا نوردان دوران تمدن کهن جی، به پنگوئن بخاطر شباحت منقار آن جانوار با پن، آن را چنین نامیده اند، پن + گو + ان یعنی دارند پن بزرگ، (گو = در زبان ایرانی یعنی بزرگ و گاو).
درصورتیکه مردم انگلستان تا ۳۰۰ سال پیش پنگوئن ندیده بودند، تا نام آنرا بگذارند، بلکه در حافظه فلکوریک و تاریخی زبانی آنها، که از ایران با خود برده بودند، پنگوئن وجود داشت. البته آوای درست پنگوئن Penguin است، که امروزه در ایران به اشتباه تغییر آوا داده شده و Panguin می گویند.
با آنکه انسان های کهن از زمانی بسیار طولانی‌تر از هنگام کشف پنگوئن‌ها توسط اروپاییان، با این پرندگان ارتباط داشتند، ولی وجود پنگوئن های امپراتور، تنها پس از پا گذاشتن انسان نوین به قطب جنوب دانسته شد.
عکس پنگوئن امپراتور و خط میخی، عکس شماره ۶۴۱۸ .
تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران
قلم و نی و قلم مو
قلم نی درست مانند قلم جانواران داری بست در سر هایش است، و به همین جهت قلم نامیده است، قلم نی و قلم مویی از ابتدای تاریخ برای بشر شناخته شد، و از آنها در نقاشی غارها استفاده می کردند، نام قلم از زبان ایرانی به همه جهان رفت.
تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران
تاریخ نویسایی
اولین نویسایی تاریخ از هزاره اول خورشیدی ایرانی در منطقه تمدن کهن جی پدید آمد و آثار تاریخی زیادی از آن باقی مانند. سپس به جنوب بین النهرین رفت، و با خطوط تصویر نگاری سومری یا ایلامی شکل جدید یافت، و به مصر رفت، که با قلم مو و جوهر روی پاپیروس می نوشتند. در هر سرزمین بنا به امکانات طبیعی نویسایی انجام می شد، در بین النهرین ماده اصلی نوشتن لوح گلی بود، و در مصر پاپیروس بود.
در دوره ایلام با قلمی به شکل میخ که در بالا گفتم پن یا پین، به روی گل علامت می گذاشتند، که به این وسیله در حدود ۳۵۰۰ خورشیدی ایرانی، خط میخی اختراع شد، و به سراسر دنیای متمدن آن روز رفت. بدین ترتیب خط تصویر نگاری طی ۵۰۰ سال کامل به فراموشی سپرده شد، اما در مصری باستان خط هیروگلیف خود را برای استفاده روزمره به شکل پیوسته کردند، و حرمی نامیده شد.
این خط توسط ملوانان مصری با کشتی های بادبانی به شرق دریای مدیترانه رفت، ضمن ترکیب با خط علائم ایلامی و شوش که در دو کتیبه شماره ۴۱۳۸ شکل بالا معلوم است، از آنجا به شمال دریا رفت، با تغییراتی خط یونانی باستانی را پدید آورد.
تا ۴۲۰۰ خورشیدی ایرانی، خط میخی ایلامی به تمام منطقه ایران بزرگ گسترش یافته بود، و هر قوم و ملتی به لهجه خود می نوشتند، و هماهنگی برای نوشتن نبود، اما همه سبک میخی بود. از این تاریخ به مرور ترکیب خط یونانی و میخی حرمی باعث پیدایش خطوط فنیقی و آرامی و عرب شد، که شکل های خاص خود را گرفتند.
در اینجا یاد آوری نمایم، در تاریخ نویس استعماری همیشه سعی کردند، ایلام را از تاریخ حذف یا کم اهمیت نمایند، منجمله درباره تاریخ زبان و خط هم همین برنامه را پیشه کردند، و آنها برای این منظور تاریخ را مخدوش کردند.
مثلاً برای این چند سطر فوق در کتاب های متعدد، مطالب متفاوت نوشته شده است، در یکی ذکر شده که یونان از هیتیها خط خود را اقتباس کرده بودند. برای همین در این بخش تاریخ نیز باید تحقیقات مستقل صورت پذیرد، تا دروغ های تاریخی پاک شود.
در گذشته ایرانیان بدلیل داشتن جغرافیای وسیع و پنج فرهنگ نیازمند بودند، که خط را تکامل دهند و به خوبی بدانند. در حدود ۴۳۰۰ خورشیدی ایرانی در شهر سوخته برای اولین بار خطوط پیوسته نیای خط پهلوی را به یاد گار گذاشتند. حدود ۴۴۰۰ خ.ا، هندیان از ایرانی ها خط را یاد گرفتند، و خط برهمنی پدید آمد، و سپس خط خارشتی ناشی از فتح دره سند بوسیله ایرانیان ایجاد گردید.
تصویر خطوط یونی آنی که به یونانی اولیه معروف شده، در کتیبه های تخت جمشید، عکس ۴۲۱۵.
تعداد ده ها هزار از این کتیبه ها در آمریکا نگهداری می شود، نمی خواهند آنها را به ایران پس دهند، زیرا دروغ های تاریخی درباره دروغ حمله الکساندر و خط یونانی و غیره، که چند قرن است بخورد مردم جهان داده و می دهند، تا بگویند اروپایی ها و غربیها اولین تمدن جهان بودند، براحتی افشا می شود، مشروح در اینجا.
تصویر یک ستون یادبود کشف شده در شوش، عکس شماره ۴۱۴۱. در این ستون یادبود، پیدایش خط یونی آنی براحتی و خوبی دیده می شود.
تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران
پیدایش خط از ایران
خط و نگارش تصویری هندسی ابتدا در حوزه تمدن کهن جی به ظهور رسید و سپس به فارس و دشت خوزستان راه یافت. این فرضیه بر اساس کشف علائم پیکتو گرافیک و الواح پروتو عیلامی در کاوش های جیرفت و شهداد و شهر سوخته، تپه یحیی، تپه ملیان و تپه قزیر، شکل گرفته است.
تصویر کتیبه از تپه چغامیش دزفول، عکس شماره ۲۹۴۱. تعداد زیادی الواح گِلی (شمارشی) و قطعات و ظروف و کاسه های سفالی مشهور به (لبه واریخته) که از سفالینه های شاخص دوره آغاز کتابت است، از این تپه به دست آمده است.
وقتی میگویم همه چیز از ایران شروع شده، یک واقعیت است، پیدایش خط که در این چند جمله نوشتم، جدید ترین برداشت باستان شناسان بین المللی می باشد. این موضوع نه بخاطر ایران ایران گفتن باشد، بلکه یک موضوع جغرافیایی تاریخی انسانی است.
تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران
خط فارسی یا پارسی
خط فارسی که به اشتباه و دروغ و ترفند تاریخی خط عربی گفته شده است، و عده ای ساده ایرانی بدون سند و مدرک آنرا تکرار می کنند، و می گویند خط عربی. در اواخر شاهنشاهی ساسانیان با تولید کاغذ به مقدار انبوه، نویسایی هم بیشتر شد، و نیز نیاز به راحت تر کردن خط هم بود، و بدین جهت طی رشد و تکامل، خطوط جدید و خط فارسی بنا نهاده شد.
این تکامل روی کاغذ های آن دوران انجام شد، و چون کاغذ از بین رفتنی است، از این دوره تکامل چیزی باقی نمانده است. چون اثری باقی نمانده، عده ای براحتی اغفال ترفند های تاریخی شده اند، و مفت و مسلم این موضوع مهم رشد و تکامل تاریخ ایران را بدون فکر و تحقیق، به غیره و جا های کوچک کم اهمیت واگذار کرده اند.
در هر صورت و بطور کلی، رشد و تکامل منطقه ای است، و در انحصار قوم خاص نیست، در طول تاریخ قاره کهن همه اقوام و مردم بمنظور رشد و تکامل در تمام امور، خواسته و یا ناخواسته درگیر بودند. از اینکه می گویم خط فارسی است نه عربی چند علت دارد، یکی جمعیت زیاد و بیشتر در منطقه فارسی نشین، دوم تعداد حروف که ۳۲ است، و برابر با تعداد دندان، و حروف عربی ۲۸ است.
یکی از مهمترین نقاط تولید کاغذ در بخش های مهم فارسی زبان بود، و تغییر خط با تغییر ابزار نویسایی همراه بود، و تعدادی علت دیگر. چه بسا از ملتها و اقوام با زبان های دیگر هم در این مهم درگیر بودند، ولی دوره و زمان رشد و تکامل داشته است، و نباید آنرا با دید این زمان بررسی نمود.
خط مورد استفاده در سکه های ساسانی در آغاز خط پهلوی کتیبه‌ای، و در اواخر این دوره به خط پهلوی کتابی نزدیکتر میشود، علاوه بر آن در خط سکه های ساسانی هزوارش نیز به کار رفته است. توجه نمایید رشد و تکامل صنعت، خود بخود رشد و تکامل خط و ابزار نویسایی را هم در پی داشته است.
عکس تعدادی از کتیبه های کشف شده در منطقه باستانی جی، عکس شماره ۴۱۴۷، قبلاً نوشته ام که نمونه این خطوط در اشیای باستانی کشور های اکوادور و پرو کشف شده است.
مهم: رشد و تکامل صنعت و تولید، خودبخود رشد و تکامل خط و ابزار نویسایی را بدنبال دارد، و این رشد نیز تغییر در ساختارهای تاریخی اجتماع را بدنبال می آورد، این روند از ابتدای تاریخ تا امروز و آینده ادامه داشته و خواهد داشت.
تاریخ خط و ابزار نویسایی در ایران
پرسشها و پاسخها
پرسش مرجان: ابزار نویسایی شامل چه چیزهایی می شود؟
پاسخ انوش راوید: امروزه ما می دانیم خط یک برنامه نرم یا نرم افزار است، و این نرم افزار نیاز به یک سخت افزار دارد، تا بتوان از آن استفاده کرد. در گذشته های خیلی دور با سنگ تیز بر دیوارهای غارها علامت هایی می گذاشتند، و سپس یاد گرفتند که با گل پخته و بعد از آن پاپیروس و پوست و سپس کشف کاغذ، و امروزه کامپیوتر و تبلت و غیره.
هر کدام از این سخت افزارها، ابزار دیگری می خواست تا آنرا تکمیل کند، از سنگ تیز تا پن و قلم و نی و پر و امروزه کیبورد است. البته در گذشته های خیلی دور بنا به شرایط خاص جغرافیایی، و آنچه طبیعت در اختیار آنها می گذاشت، استفاده بیشتر می شد. تا اینکه در دوران تجارت کاغذ و قلم نی و مرکب و رنگ، و سپس به انواع کامپیوتر رسیده است.
. . . .
مستند های مربوط
مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: وبلاگ انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه وبلاگم، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.