ریشه یابی نامواژه چند روستای تنکابن نمونه برای یادآوری ریشه یابیها تاریخی است که نشان از جغرافیای تاریخی ایران است. امید است همه مردم ایران بخاطر آینده روشن، تاریخ خود را با دقت بررسی نمایند، زیرا تاریخ چراغ راه آینده است.
ریشه یابی نامواژه چند روستای تنکابن
تصویر روستاهای چلاسر و خشکرود و جل از دید گوگل، عکس شماره 4209.
این برگه بشماره 1526 پیوست لینک زیر است:
لوگو ایران را بدرستی بشناسیم، عکس شماره 1617.
ریشه یابی نامواژه چند روستای تنکابن
چلاو čalāv و چل و چلاسر
چل čal در نخستین بخش واژه چلاو با دو مفهوم متفاوت در دو سوی شرق و غرب مازندران بر سر بسیاری از اسامی نقاط آمده است. به سبب خارج شدن این واژه از حوزه فعال زبان محاوره، تصویر روشنی از مفاهیم قطعی آن در دست نیست.
چل cal و چلا čalā واژگانی در زبان تبری هستند، که دو مفهوم متفاوت را در ترکیب اسامی جایها دارند، و بر سر بسیاری از نامهای اماکن در نقاط مختلف مازندران از شرق تا غرب آن آمده اند. چِل بلده نور ـ چلیاسر čalyā-sar بند پی بابل ـ چلیان čalyān گیل خواران بهشهر ـ چلمردی čal-merdi میاندرود بهشهر ـ چلندر čalandar و چلک čalak نوشهر و چلی čali دهستان کتول از توابع گرگان از نوع اول و چلاجور čalā-jour بیرون بشم کلاردشت ـ چلاکوه čalākouh دو هزار تنکابن و چلاسر گلیجان تنکابن و چلا و آمل از قسم دوم این واژه به شمار می آیند.
چل ابدال شل šel در نفس خود معنای هر چیز تر و خیس را دارد. در عرف معمول به زمین هایی گفته میشد، که به سبب رطوبت دائم و نشتِ آب از لایه های پائین به سطح، دچار سستی و نرمی دائمی باشند. در چنین زمین هایی معمولاً بنائی ساخته نمیشد، و در حالت استثنا، آبادی پا گرفته معمولاً در مجاورت یا بخش هایی از نقاط بالا و پائین اراضی چل نام بنا میگردید.
چلا با وجود شباهت ظاهری در لفظ و ترکیب، با چل تباین آشکار معنایی دارد. چلا در زبان تبری و گویش های سمنانی، سرخه ای، لاسگردی و شهمیرزادی معنی چراغ دارد. در مناطق دو دانگه ساری، واژه چلا هنوز کاربرد محاوره ای دارد، و به مشعلِ پارچه ای فروزان گفته میشود. سوچلا (صید ماهی با نور چراغ در شب) از روشهای سنتی و معمول ماهیگیری در دو سوی شرق و غرب مازندران است، که هنوز کاربرد زبانی دارد. این واژه با مفهوم چراغ در دیوان امیری پازواری نیز آمده است.
ــ سودیمه ، چلادیمـه ، چـل دیمـه آتش.
ــ سوزن دیمه ، که هر دم هوکش هو کش.
ــ دی تـه بئـو معنــی ایــن چـــار وش.
ــ ســوی چلـه یـا نفـت چلــه ، یـا تـش.
در چلا همچون بسیاری از پساوندهای مکان، نشانه ای مخذوف از پسوندی است، که مطلق آبادی و شهر و سکونتگاه را در راستای معانی خود دارد. چلاو و نام واژگان مشابه را باید ردیف سکونت گاههایی گذاشت، که به نوعی با نور و سو و فروغ آتش در ارتباط بودند.
بل bal و بلده و بلویج ها و سوت و سوتاک و سوته و نور و نورسر از این دست نامها هستند، که به کرّات در این کتاب پیرامون وجه تسمیه آنها سخن رفته است. این نوع آبادیها قاعدتاً در نقاطی واقع بودند، که بارقه ای از نور و انعکاس درخشان آنرا در قرارگاه انسانی خود داشته اند. آتشکده هایی که منبع ارسال این انوار روحانی بودند، بر بلندیهایی مشرف بر نقاط مسکونی قرار داشتن، د و یا از مسافاتی بعید، فروغ آتش همیشه فروزان خود را به صورت سوسوی کم پیدا ولی نافذ به سکونت گاههایی، که با این نامها تعرفه میشدند، میفرستادند، و رویت آن مؤمنان زردشتی را به استغراق در حالتی روحانی و زمزمه واج های کیش خود بر می انگیختند.
این نکته نیز گفتنی است، هر یک از چلاها میتوانند چل هایی باشند، که کثرت استعمال و قبول تسهیل لفظی در محاوره، واژه را از چل به چلا تبدیل کرده باشد، در آنصورت چلا دیگر معنای چراغ و مفهوم کنایی نور ساطع از منبعی چون آتش ندارد، بلکه همانطور که در تعبیر چل گفته شد، زمین سست و نمناک از آن مراد میگردد.
چلاو ـ آبادی مستفید از فروغ آتش و یا واحد سکونت در زمینی، که آبهای اطراف آنرا به رطوبت دائم دچارش ساخته است.
چلاجورـ چلای تبری و جور jour تحریف جر jor گویش کلاردشتی عباس آبادی، مفهومی را به دست میدهد که اتحاد معنا با تعبیرات مندرج در جستار اخیر با پیش واژه چلا دارد. روستای بهره مند از نور آتش بالا دست (آبادی بخش بالائی زمین مرطوب).
چلاسرـ سکونت گاه برخوردار از فروغ آتش مشرف بـه آبادی (روستای واقع در زمین خیس و نمناک).
چلاکو ـ آبادی پیرامون آتشگرد (کوه مرطوب از نشت آبها).
چل ـ زمین سست و نمناکی که بنیاد آبادی بر آن قرار گرفته باشد.
چلک ـ زمین کوچک و کم وسعت آبداری که محل استقرار روستا قرار گرفته است.
چلیان ـ آبادی مستقر در زمین مرطوب با اضافه پسوندی (یان) به معنای قرارگاه.
چلیاسر ـ با اضافات (سر) و (یا) مخفف (یان) مفهومی معادل چل و چلک و چلیان های موجود در گوشه و کنار مازندران دارد.
منبع: کتاب آن سوی نامواژگان، استادعلی اصغر یوسفی نیا. صفحات 248 تا 251.
تصویر منظره از دو روستای چلاسر و جل، عکس شماره ۴۸۴، مشروح در اینجا.
ریشه یابی نامواژه چند روستای تنکابن
ریشه یابی نام واژه #چلاسر
بالا درباره ریشه یابی نام واژه چلاسر از کتاب آن سوی نامواژگان، مرحوم استاد علی اصغر یوسفی نیا نوشتم:
چلاسرـ سکونت گاه برخوردار از فروغ آتش مشرف بـه آبادی (روستای واقع در زمین خیس و نمناک).
ولی نظر من برای ریشه یابی و معنی نام برای چلاسر متفاوت است:
ــ درست آوای نام چلاسر chelasar است.
ــ اما امروزه chalasar گفته میشود.
چل chel بمعنی جلگه و دشت است، و با سر یا آغاز و ابتدا میشود: ابتدای جلگه. این نام واژه یک واژه باستانی و شاید سکایی است، در گذشته ها قبل از تاریخ نویسی خطی و رسمی، در این مناطق سکاییها، که به آنها سکل نیز گفته میشود ساکن بودند. آنها آثار خود را در گورهای باستانی واقع در کوههای روستای سگلچال، که بمعنی محله سکلهاست باقی گذاشتند. سکاییها همان ایرانیهای سغدی دورههای بعد ساکن تاجیکستان بودند.
چلاسر = چل + سر = آغاز جلگه.
سگلچال = سکل + چال = محله سکاها.
تکیش = تکش = آخر کوه.
همانگونه که نام واژه تکش آخر کوه است، چلاسر نیز ابتدای جلگه است. در گذشته های تاریخی نامگذاریها بر اساس موقعیت محل در منطقه بود، و در آنها هیچ ترفند حکومتی و غیره دخالت نداشت.
نزدیکترین واژه امروزی به چلاسر، چلاندن و چلیده است، یعنی چل شده بمعنی از بلندی افتاده و پایین شده، و آبگیری شده، که در خل و چل هم آمده یعنی مغزش چل شده و پست و دشت شده. گرامیان نظرتان را بنویسد و بی تفاوت نباشید.
چلاسر امروزی روستای زیبایی در دامنه های شمالی البرز شهرستان تنکابن است. به چلاسر زیبا بیایید و از دیدن مردم خوب و طبیعت بیهمتای این روستا لذت ببرید. #انوش_راوید
پرسش از عموم: آیا شما علاقه به ریشه یابی نام واژههای کهن شهر و دیار خود دارید؟
ریشه یابی نامواژه چند روستای تنکابن
رودخانه #خشکرود روستای خشکرود تنکابن
با بازدید از روستای خشکرود بخش مرکزی شهرستان تنکابن متوجه میشویم، این روستا تاریخی و قدیمی است، اما خشکرود یک نام واژه جدید است، و با قدمت روستا جور نیست. این روستا در کنار رودخانه ای به همین نام قرار دارد، و احتمالاً نام روستا را از نام رودخانه گرفته اند.
موضوع اصلی این است، نام تاریخی و واقعی این روستا و رودخانه چه بوده است. با نگاه ساده به نقشه متوجه میشویم، رودخانه و روستا در یکی از پر باران ترین نقاط ایران قرار گرفته اند، و نام خشک یعنی بی آب برای آنها بی معنی و متضاد است. از تعدادی مردم محلی درباره ریشه نام روستا پرسیدم، بطور کلی توضیح قانع کننده ای ندادند.
ریشه یابی خشکرود:
ــ خشک KHOSHK یعنی بی آب.
ــ خشک KHASHK = زیبا با کرشمه و شکوه.
ــ خشت یا خشث، خوشته، خوشک و خشکه و خش و خشا و.. هم از آن است.
ــ خشایارشا نیز از همین ریشه است:
ــ خشایارشا = خش + یار + شاه = یار شکوهمند بزرگ.
ــ خشکرود بمعنی رودخانه با کرشمه و شکوه، با دید ساده متوجه کلی پیچ و تاب و زیبایی بی نظیر رودخانه میشویم.
ــ یعنی باید بگوییم KHASHKrood رود زیبا و با کرشمه.
در نقشه ها، خشکرود تنکابن را اشتباه شیرود، یا یکی از رودهای شیرود ذکر کرده اند. خشکرود در یک مسیر بسیار دیدنی از کوهستان البرز سرچشمه میگیرد و در حدود منطقه بالا شیرود به رودخانه شیرود میریزد.
همین اشتباه هم در نام شیرود شده است، شیرود نیز شیر رود یا شر رود است، بمعنی رودخانه دارای انشعابات و اشتراکها.
دیدن روستا و رودخانه خشکرود و مسیر دلپذیر بکر آنرا از دست ندهید، کافی است در جستجوها بنویسید: "خشکرود تنکابن". #انوش_راوید.
تعریفی از فرهنگ جغرافیائی ایران: خشکرود دهی است از دهستان گلیجان شهرستان شهسوار واقع در ده هزارگزی جنوب باختری شهسوار و 3 هزارگزی باختری راه فرعی قدیم شهسوار به رامسر. این دهکده در جلگه قرار دارد با آب و هوای معتدل و مرطوب. آب آن از رودخانه گرگ رود و محصول آن چای و برنج و مرکبات و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گاوداری و از دو محله بالا و پایین تشکیل میشود.
پرسش از عموم: آیا شما تاکنون نام واژه های محلی را ریشه یابی در عمق تاریخ کرده اید؟
تصویر منظره زیبا روستای خشکرود، عکس شماره 9320، مشروح در اینجا.
ریشه یابی نامواژه چند روستای تنکابن
ریشه یابی نام واژه روستای #جل
مسئله مهم در ریشه یابی نام واژهها، باید بدانیم نام واژه چه زمانی و در چه دوره ای از تاریخ و توسط چه مردمی بنا گذشته شده. دانستن این موضوع سخت است، زیرا دانش این مورد خیلی کم و تا اندازه هیچ است. هر گوشه ای از ایران دائم مورد کوچ نشینیهای مختلف و مهاجرتهای زیاد، و هموگون سازیهای جدید بوده. بهمین جهت نام واژهها بنا به درک و دانش آن ملتها بنا شده، و معمولاً نام واژهها بعد از گذاشتن بر مکانی همیشه باقی میمانند، و بندرت با تغییر مردم تغییر میکرد.
بسیاری از اشخاصی که ریشه یابی واژه میکنند، این موضوع مهم تاریخی را نمیدانند، و یا به آن اهمیت نمیدهند، برای همین مثلاً چلاسر را با چلاو یکی میدانند، درصورتی چلاو تپوری یا درست آن تب استانی است، و چلاسر سکایی. کاسی و آناریک و آمارد و تپور و سکا و گیل و ترک و کرد و خیلی دیگر از مردم به مازندران آمدند، و با یکدیگر همگون شدند و رفتند.
جل نام واژه باستانی نیست، جل بمعنی بلند است، و برای نام مکان بلندتر از جلگه میگویند. در گذشته های باستانی بجای ج، ک گفته میشد، و جل میشد کل و کلات بمعنی بلندی. چون این نام با ج است و با ک نیست نشان دهنده جدید بودن آن است. جل که در واقع کل است، از زبان ایرانی به عربی رفته و جلال شده است. #انوش_راوید
پرسش از عموم: آیا شما میدانید همگون شده از چه مردمی هستید؟
تصویر خیابان اصلی روستای چلاسر، عکس شماره 7345.
به تاریخ و جغرافیای خود در هر شهر و دیار بی تفاوت نباشیم، هویت و وجود و زندگی ما از آن ساخته شده، لازم است و در واقع، باید همیشه پیگیر تاریخ و جغرافیا سرزمینی باشیم، تا همیشه ایران پایدار شود.
……………
@: ریشه یابی نامواژه, چند روستای, روستاهای تنکابن, چلاسر, خشکرود, جل, چلاو, جل چلاسر.
#: #چلاسر.
…………
ریشه یابی نامواژه چند روستای تنکابن
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات و نماشا لینک آن در ستون کناری ارگ ایران
مسیر و جاده روستای چلاسر شهرستان تنکابن مسیرهای دیگر روستایی در انوش راوید – ویدیوها (namasha.com)
* * * * * * * * * *
……………………….
توجه 1: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین عکسها و مطالب ارگ ایران را بیابید.
توجه 2: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجوهای ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید، و در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه 3: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.
ــ از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید.
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها، در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید.