تاریخ شمشیر و سپر و زره در ایران و تولید آنها در ایران، برای درست دانستن از تاریخ عمومی ایران مهم است. یکی از مهمترین موضوعاتی که نشان دهنده پیشرفت و تمدن یک کشور در طول تاریخ است، صنایع مختلف منجمله ساخت وسایل جنگی، شمشیر و تفنگ غیره است. بخش نظامی و تسلیحاتی در ایران تاریخی، بدلیل چهار راهی بودن سرزمین، و قرار داشتن در مسیر حوادث، خیلی اهمیت داشته، و در واقع مهمترین بخش تاریخ صنعت و تکنولوژی ایران است.
تاریخ شمشیر و سپر و زره در ایران
تصویر از چند سلاح، عکس شماره ۳۳۸۷.
تصویر لوگوی تاریخ را علمی بدانید نه داستان روی داستان، عکس شماره ۱۶۱۸.
. . . این صفحه بمرور پست می شود. . .
عکس تعدادی سلاح ایرانی، از یک موزه خصوصی در اروپا، عکس شماره ۲۹۰۳.
تاریخ شمشیر در ایران
یکی از اولین وسایل دفاعی همان ابزار کار و کشاورزی بود، با کشف فلز داس ساخته شد و با ساخت داس کشاورزی رونق گرفت با کشاورزی رشد جمعیت آمد با رشد جمعیت دین و مرام و مسلک آمد و با آنها نیز جنگ آمد، و جنگ میز نیاز به اسلحه داشت و اولین وسایل جنگی همان ابزار کار بود، مانند داس و چاقو و چوب چنگگی و غیره. در ادامه تمدن با بزرگتر کردن داس و به اشکال مختلف درآوردن شمشیر ساخته شد.
تصویر یک داس سنگی هزاره دوم خورشیدی ایرانی، کشف شده در کشور عراق، عکس شماره ۴۱۹۷.
شمشیر = شم + شیر = وسیله برنده و بلند.
شم = وسیله بلند، در افسانه سومری آمده است با شم به فضا می رفتند، به مقاله واژه شمس ایرانی است مراجعه شود، در جستجو های وبسایت ارگ بیابید.
شیر = برنده، قطعه قطعه کننده، چکه و تکه کننده = شیر آب یا شیر درنده یا share که می شود قطعه قطعه کردن، جهت اطلاع بیشتر مراجعه شود به اینجا.
عکس مبارزه با داس کشاورزی، عکس شماره ۸۴۸۶.
تاریخ شمشیر و سپر و زره در ایران
دوران تاریخی و انواع شمشیر
در دوره های تاریخی، برنز و مفرغ و آهن و… شمشیر ساخت ویژه ای داشت، که بمرور رشد و تکامل داشته است. در هر دوره نیز شمشیر برای مقاصد گوناگون ساخته می شد، مانند شمشیر تشریفاتی و تزئینی و یا جنگی سواره و پیاده.
تصویر داریوش با شمشیر تشریفاتی، عکس شماره ۴۱۷۳.
تعدادی از انواع شمشیر های ایرانی ــ شمشیر پارسی، شمشیر خراسانی، شمشیر کوپی، شمشیر سلمانی، شمشیر عراقی، شمشیر هندی، شمشیر منصوران، شمشیر یمنی، شمشیر سلیمانی، و چند نوع دیگر که بنام چند شهر بودند.
* نخست آلت جنگ را دست برد <><> در نام جستن بگردن سپرد *
* بفّر کیی نرم کرد آهنا <><> چو خود و زره کرد و چون جوشنا *
* چو خفتان و تیغ و چو برگستوان <><> همه کرد پیدا بروشن روان *
این کار در جهان برای بار اول است، که در دوران جمشید اتفاق افتاده، و در هیچ یک از آثار تمدنی در هیچ جای دیگر جهان هم نمی توان آنرا پیدا کرد، قدیمی ترین و کهن ترین آثار آهن و دشنه و شمشیر در ایران یافت شده است.
شمشیر پارسی ــ بلند و کوتاه ساخته می شد، دو لبه برنده داشت، در آثار ایران باستان بفراوانی دیده می شود.
تصویر شمشیر کوتاه پارسی، 35.1 سانتیمتر، کشف شده لرستان ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ خورشیدی ایرانی، عکس شماره ۸۴۸۸.
شمشیر هندی ــ اصطلاح "تیغ هندی" بارها در اشعار شعرای پارسی زبان آمده و بر اساس تعاریف موجود در زمان خود شمشیر های هندی از جمله بهترین شمشیرها بودند. شمشیر راست برای سواره نظام مشکل آفرین بود، بهمین جهت صنعتگران هند ایران شمشیر انحاء دار را ساختند، که سواره براحتی بتواند آنرا تاب دهد. بعلت کم کاری تاریخ نویس های ایران، این نوع شمشیر را از دست آورده های کشور هندوستان می دانند، در صورتیکه هیچ سابقه تاریخی آثار و در ادبیات کشور هند ندارد.
بیفکند شمشیر هندی ز دست <><> یکی اسب آسوده را برنشست
بدین تیغ هندی ببرم سرت <><> بگرید به تو جوشن و مغفرت
توجه و مهم: منظور از هند، هند استان یا خوزستان است، شمشیر راست، بمنظور پیاده نظام بود، و شمشیر سر کج یا خمیده سبک تر بمنظور سواره نظام، این نوع شمشیر در هزاره های اول تا چهارم خورشیدی ایرانی در هند استان تولید می شد، و سپس به بقیه جهان رفت، و بنام شمشیر عربی یا هندی معروف گشت.
* ز اسبان تازی به زرین ستام <><> ز شمشیر هندی به زرین نیام * فردوسی
* به شمشیر هندی بزد گردنش <><> به آتش بینداخت بی سر تنش * فردوسی
* جهاندیده هندو زمین بوسه داد <><> زبانی چو شمشیر هندی گشاد * نظامی
* موحد چه در پای ریزی زرش <><> چه شمشیر هندی نهی بر سرش * گلستان
مهم ــ تیزی یک لبه شمشیر هندی رو به بیرون است، زیرا مخصوص سواره نظام ساخته شده است، و تیزی یک لبه شمشیر کوپی رو به داخل است، زیرا برای نبرد پیاده در جنگ ترکیب نیزه در یک دست و شمشیر کوپی در دست دیگر ساخته شده است.
شمشیر کوپی kopi ــ مطابق معمول بعلت کم کاری تاریخ نویس های ایرانی، این نوع شمشیر را نیز از دست آورده های یونان باستان اروپایی می دانند، در صورتی که خود یونان باستان در جای دیگری بوده است در اینجا. شمشیر کوبی هان داس کشاورزی است، که بصورت بلند تر و بهتر برای مبارزه جنگی سخته اند. کشاورزان چون با داس بهتر کار می کردند، و در هنگام مراسم و تفریح از رزم با داس استفاده می کردند، بنابراین بهتر می توانستند از شمشیر کوپی استفاده کنند. این شمشیر در طول تاریخ در کشورها مختلف نام های متفاوتی گرفته کوپیس در غرب و یاتاقان در عثمانی و غیره، ولی همه آنها ریشه در کوپی دارند.
ــ چاقو = کاکو = کا = همدم + کو = سنگ برنده کوه. اولین چاقو های بشر، سنگ های شیشه کوهی بودند، که هنگام تیز کردن دو لبه تیز می شدند.
پی که بعدها عدد پی نامیده شد، از حدود هزاره اول خورشیدی ایرانی کشف شده بود و کاربرد محاسباتی در امور داشت، بزودی مشروح آنرا در تاریخ ریاضی در ایران می نویسم.
شمشیر کوپی به مرور زمان انحاء پی آن کم شد، و تقریباً مستقیم گردید، و کارآیی نظامی آنهم تغییر کرد، مانند عکس زیر.
تصویر نبرد سرباز هخامنشی سمت چپ با سرباز یونانی سمت راست، در یک ظرف، شمشیر کوپی در این تصویر متفاوت از طرح اولیه آن است، عکس شماره ۸۴۸۹. در این اثر سپر و لباس سرباز یونانی نشان می دهد، که این یک سرباز یونی آنی است، نه یونانی، و چه بسا این صحنه نبرد نیست، بلکه نمایش رزمی است. عزیزان توجه نمایید، هر چیزی را که غربیها به نفع خودشان نوشته اند، همان را ترجمه نکنید، بلکه درباره آن تحقیق و تحلیل علمی داشته باشید، از تاریخ خود در مقابل تهاجم و دزدان تاریخ دفاع نمایید، مشروح در اینجا.
عکس سلاحها بر روی یک قوچ سنگی تاریخی ایران، عکس شماره ۸۴۸۷. بالاترین داس دسته بلند یا شمشیر کوپی، پائین تر شمشیر هندی، وسط شمشیر پارسی، در راست کمان پارسی و….
جوانان باهوش ایران، از دست آورد های تاریخی کشور خود دفاع نمایید، و نگذارید بنام کشور های دیگر ثبت و گفته شوند. امروزه در ادامه ترفند تاریخی نویسی استعماری، در اینترنت پر شده از ترفند هایی که می خواهند بگویند ایرانیان در طول تاریخ شکست خورده از هر بی اهمیتی بوده اند. معنای آن یعنی سرخوردگی و بی بخاری ایرانیان، با این ترفندها مبارزه کنید، و دروغ های تاریخ را افشا نمایید، و بروید بسوی واقعیت های تاریخی، تا بتوانید سرنوشت نو و پویا و شکوهمند برای ایران و ایرانی بسازید.
عکس یک شمشیر باستانی ایرانی در یک موزه، شمشیر های ایرانی در موزه های ایران و جهان بفراوانی یافت می شوند، عکس شماره ۴۴۵۸.
تاریخ شمشیر و سپر و زره در ایران
پرسش و پاسخ
در این بخش به پرسشها رسیده پاسخ می دهم.
پرسش آریا: در ادبیات تاریخی ایران درباره شمشیر هم زیاد نوشته اند، آنها چگونه هستند؟
پاسخ انوش راوید: درود و سپاس از توجه شما، درست می فرمایید از ادبیات ایران می توان درصدی برای یافتن واقعیت های تاریخی و جغرافیایی کمک گرفت، اما فقط درصدی آنهم به کمک علوم و قوانین و فرمول های تاریخ نویسی قرن ۲۱.
مانند: شمشیر یا تیغ هندی و تفاوت آن با نوع عربی، که در دو در یک شکل خمیده برای سواره نظام، ولی با تفاوت در فولاد و مراحل ساخت، در زمان های مختلف تاریخی هستند. در زمان ساسانیان و قبل از آن فولاد هندی از معادن گهرزمین تهیه می شد، و در اطراف شهر های جنوب و غرب خوزستان بخاطر وجود نفت، در کوره روباز، آهن خالص استخلاص و سپس برای مراحل ساخت شمشیر به کارگاه های در شمال خوزستان ارسال می شدند، که به زغال سنگ نزدیکتر بودند.
آهن مذاب تصفیه شده را با افزودن مقدار معین کربن و فلز های آلیاژ دهنده مثل وانادیم، کروم، تیتانیم، منگنز و نیکل به فولاد تبدیل می‌کردند. فولاد های دیگر ممکن است مولیبدن، تنگستن یا فلز های دیگر هم داشته باشند.
شمشیر عربی اطراف ایران نیز همین شمشیر بوده، و فقط در تزئین دسته تفاوت داشته و چون اعراب تجار آنرا در خاورمیانه می فروختند، به عربی معروف شد. البته به میزان کمتر در شهر های عربی ساخته می شدند، که استادکاران از یک روش با کمی تغییر استفاده می کردند، ولی همه از آهن گهرزمین بودند.
اما شمشیر ساخته شده در کشور هندوستان برای استخلاص آهن از کوره های بسته با زغال سنگ استفاده می شده، و مراحل ساخت نیز کمی متفاوت بوده، که دلیل آن تفاوت در افزودنیها بود. ولی بخوبی می توان تشخیص داد، که هر دو مسیر یک سر منشا داشته، و در تمدن کهن جی بوده است.
باید در قرن ۲۱ اینها را پیدا کرد، و در کنار تاریخ کلاسیک سنتی و ادبیات تاریخی ایران قرار داد، تا بتوان نتیجه قابل قبول علمی برای قرن ۲۱ بدست آورد.
علت موفقیت فارس و خوزستان و کرمان در طول تاریخ، وجود همین معدن گهرزمین و سوخت نفت و معادن لازم برای ساخت آهن و فولاد در این دو سه استان بود، که نزدیک هم بودند، داس برای تولید غذا و ایجاد جمعیت و شهر نشینی، و شمشیر برای سرباز و ساخت پادشاهی.
درود بر شما. شمشیر کج برای ایرانیان بوده یا اعراب؟
درود، پاسخ در لینک زیر:
http://arq.ir/طراحی-تاریخی-استادانه-شمشیر-هندی
سلام و ممنون از اطلاعات
ازچه زمانی تمام شمشیرهای ایران کج شد؟
درود، از زمانیکه توانستند فولاد با خالصی بالا کشف کنند، هنوز باستان شناسایی در هیچ کجا نتوانسته کوره هایی که توانایی چنین فولادی را داشته باشند کشف کنند. بهمین جهت ما فقط باید ببینیم اولین بار در چه اشکالی شمشیر یک لبه خمیده دیده می شود. این نوع شمشیر فقط برای حمله سواره نظام به پیاده نظام کاربرد نظامی داشت. بزودی مطلب شمشیر خمیده یک لبه اندی را همراه با عکس در وبلاگ پست می کنم.
چه زمانی همه شمشیرهای ایرانی کج شد؟
درود آنچه که می دانم از زمان ساسانیان است، ولی هیچ سند تاریخی و باستان شناسی نداریم. در آنزمان سواره نظام نیازمند شمشیری بود که خمیده باشد، تا سوارکار براحتی بتواند دو طرف اسب بگرداند، بدون اینکه به سر اسب برخود کند. یعنی زمانیکه جنگهای قومی و قبیله آغاز شد، و سواره به طایفه های یکدیگر حمله می کردند، بهمین جهت این سلاح بیشتر مورد استقبال اعراب شبه جزیره عربستان و هندوستان قرار گرفت. دوم، وقتی که بالاترین تکنیکهای تهیه فولاد را بدست آوردند.