طبیعت گردی در ایران
طبیعت گردى یا اکوتوریسم، بخش مهمى از گردشگرى است، و در اقتصاد جهانى، رشد قابل ملاحظه اى داشته است. اما توزیع جغرافیایى این درآمد بسیار نامتعادل بوده، و ۸۰ درصد اشتغالزایى و درآمد ناشى از این صنعت به اروپا و آمریکا اختصاص یافته، و از ۲۰ درصد باقى مانده ۵ درصد سهم خاورمیانه، و از این میان فقط یک درصد سهم ایران می باشد. این در حالى است که ایران با داشتن طبیعت بى نظیر و جذاب، و به واسطه تنوع زیستى اقلیمى منحصر، پنجمین کشور جهان بوده، و پتانسیل بالایى در صنعت طبیعت گردى دارد. در این پست و ادامه های آن، تعدادی از دیدنی ها و نقاط خیلی جذاب گردشگری را می نویسم، جا هایی که با کمی کار برنامه های اکو توریسم، می توانند بهترین درآمد ارزی و ریالی را داشته باشند.
ورزنه قطب کویر گردی
کویر ورزنه در دسترس ترین کویر به شهر اصفهان است، فاصله ماسه زار تا اصفهان ۱۱۰ کیلومتر است، و در سفر یک روزه مى توان از این منطقه دیدار کرد. وسعت تلماسه ها بالغ بر ۱۷ هزار هکتار است، و انواع اشکال حاصل فرسایش باد را مى توان دید، مانند تپه هاى ماسه اى طولى، تپه هاى هلالى، هرم هاى ماسه اى و امواج روى ماسه ها، که اصطلاحاً به آنها ریپل مارک گفته مى شود. چشم انداز ماسه ها از بالاى تلماسه ها بسیار زیبا و بکر به نظر مى آید، و نوع پوشش گیاهى آن و سکوت زیباى حکمفرما بر آن، براى تمام گردشگران روزى زیبا خلق مى کند، و ارتفاع تلماسه هاى ورزنه نسبت به برخى نقاط بلندتر و در برخى نقاط به ۱۰۰ متر نیز مى رسد، طول تلماسه ها حدود ۴۵ کیلومتر و عرض آنها از ۱۰ کیلومتر در نزدیک ورزنه، تا یک کیلومتر در خاراى جرقویه متفاوت است.
چشم انداز کویر ــ حدود یکصد کیلومتر دورتر از شهر اصفهان، در منتهى الیه جنوب شرق این استان، زیباترین تابلو با سر انگشتان نقاشى چیره دست طبیعت، روى گستره بوم کویر این دیار دست نخورده نقش بسته است، وقتى آدم پایش را روى دل داغ این شنزار لطیف مى گذارد، عملاً هیچ ردى نیست که در دل برجا نماند.
با توجه به نزدیکى کویر ورزنه به شهر، فقط ۸ کیلومتر، و نزدیکى به خطوط انتقال نیرو و آب در صورت سرمایه گذارى و استقرار امکانات زیربنایى براى گردشگران، مى تواند به یک قطب گردشگرى در کشور تبدیل شود، خصوصاً این که در ۱۰۰ کیلومترى شهر زیباى اصفهان واقع شده است. با برگزارى تور هاى ۲ یا ۳ روزه گردشگران می توانند، از ایستگاه هاى متعدد طبیعی و تاریخی در شرق اصفهان بازدید کنند. از جمله آثار متعدد تاریخى در محور شرق، مانند: منار تاریخى زیار متعلق به قرون اولیه اسلام، مسجد دشتى، مسجد سلجوقى برسیان، کبوتر خانه هاى زیباى رودشت، قلاع تاریخى ایران، مانند قلعه ۱۰۰۰ ساله قورتان، و طبیعت بکر و زیباى ورزنه، نمکزار گاوخونى، که داراى چند ضلعى هاى زیباى نمک است، تالاب بین المللى گاوخونى و مشاهده پرواز دسته جمعى پرندگان مهاجر، و قلعه تاریخى خرگوشى در ۳۰ کیلومترى تالاب گاوخونى، که داراى آسمانى صاف است و براى دیدن آسمان شب و ستارگان در شب هاى کویر مساعد است.
همچنین در کویر ورزنه مى توان در صورت سرمایه گذارى خدمات زیر را ارائه داد: شترسوارى، دوچرخه سوارى، موتورسوارى، ماشین سوارى، پرواز با پاراگلایدر، سقوط آزاد از ارتفاع تلماسه ها، اجراى موسیقى محلى و سنتى و ایرانى، مانند دف و نى و نواختن سازها صحرایى، پاى برهنه راه رفتن در کویر که رؤیایى دل انگیز در انسان ایجاد مى کند.
راه هاى دسترسى به کویر ورزنه:
۱- اصفهان- پل بزرگمهر- ۳ راه پینارت- برسیان- اژیه- ورزنه ۱۰۵ کیلومتر.
۲- اصفهان- خیابان جى- کوهپایه- هرند- قورتان- ورزنه- ۱۱۳ کیلومتر.
۳- کیلومتر ۳۰ جاده نایین، اصفهان- گردنه ملااحمد- ورزنه -۴۵ کیلومتر.
دیدنی های اشکورات
منطقه باستانی اشکورات دارای قدمتی چند هزار ساله است، و شامل دو بخش می باشد، بخش اشکورات پائین ــ یا بخش اشکورات گیلان، که مربوط به حوزه بخش کلاچای شهرستان رودسر است، از روستاهای جنگلی رحیم آباد شروع، تا به ابتدای روستا های اشکور بالا می رسید، که دارای وسعت زیادی و جمعیت فراوانی است.
بخش اشکورات بالا ــ در حوزه استان مازندران و شهرستان های تنکابن و رامسر واقع است، این منطقه در قسمت علیای اشکور گیلان و در منتهی الیه جنوبی جاده شوسه آن قرار دارد. دارای یازده آبادی است، که تقریباً در حاشیه رودخانه پر آب آن که از کوه های خش چال، پلهم دشت و غیره سرچشمه می گیرند، قرار دارند. آنها مردمانی خون گرم رئوف ساده و بی آلایش هستند، که با گله داری و کشاورزی روزگار می گذرانند. می توان با اتوموبیل از طریق شهر های تنکابن و رامسر، مناطق اشکورات را در تمام فصول طی کرد.
دامنه کوه های خش چال این منطقه، در فصل بهار با چشمه ها و آبشار های پر آب خود، زیبایی فراوان دارد، و همچنین پوشیده از ریواس طبیعی و ارگانیک واقعی است. مناطق اطراف و دامنه ای کوه بلور همانند، خرم چاک، بزاین، بزاکوه، پس دره، سیاه دشت، شام تله، تله سر، و غیره، هر کدام دارای جلوه ها و چشم انداز های کم نظیر هستند. چشمه ها و رودخانه ها، دره ها، آبشارها، صخره ها، دیواه ها، چمنها، مراتع و گیاهان رنگارنگ مجموعه ای از یک طبیعت بکر کوهستانی را با خود دارند. اگر قصد صعود به قله های اشکورات مانند، بزاکوه و غیره را داشته باشید، یک روز وقت لازم است، زیرا همه آنها در ارتفاع سه هزار متری واقع شده اند. بعضی از آنها برای صعود و کوه نوردی تازه و فوق العاده هستند. در اعماق جنگل های شمال جا های زیبا و دیدنی فراوان وجود دارد، به ویژه در جنگل های غرب استان مازندران، با دوربین بیایید عکس و گزارش تهیه کنید.
تخت عروس در کویر
تخت عروس، در استان اصفهان و در جنوب کویر بزرگ مرکزی ایران واقع شده است. در اصطلاح جغرافیایی تخت های مناطق کویری به نقاطی اطلاق می شود، که نسبت به زمین های اطراف دارای ارتفاع زیادتری باشند، و بلندترین نقطه آنها مانند یک تخت صاف و هموار باشد. وجود باد های شدید در مناطق کویری و فرسایش بادی باعث شده، که قله این تپه ها در اثر مرور زمان صاف و هموار شوند . همچنین باد خاک نرم را با خود حمل کرده و قلوه سنگها و سنگریزها را به جا گذاشته است. در زمان های گذشته از تختها به عنوان عوارض طبیعی راهنما استفاده می شده است، وجود علامت های نشان دهنده مسیر بر بالای تخت عروس، بیانگر این مطلب است. تختها به علت وسعت و ارتفاع قابل توجه در مناطق کویری، عوارض طبیعی مناسبی برای جهت یابی و تعیین مسیر بوده اند.
علت نامگذاری این منطقه به تخت عروس، وجود مناظر زیبا بر بالای این تخت می باشد، در فرهنگ کویر نشینان، عروس نماد زیبایی و وجاهت است. مردمان حاشیه کویر به مناطق زیبا لقب عروس میداده اند، نام هایی چون روستای عروسان در شرق روستای مصر تاریخی، و تخت عروس از جمله این نامگذاری ها می باشند. تخت عروس یکی از زیباترین مناطق کویری ایران می باشد، در بالای تخت عروس در منظره جنوبی تپه های شن روان، چال سلکنون و روستای مصر قابل رویت هستند. در منظره شمالی نیز تپه های وسیع شن های روان، تخت شورو در شمال غربی، کوه های دامغان، و قله دماوند در صورت صاف بودن هوا و باتلاق های کویر مرکزی قابل رویت هستند. در قسمت غربی تخت عروس، تپه شنی بسیار بلندی قرار دارد، که در صورت صعود به آن می توانید از موبایل نیز استفاده کرد.
پوشش گیاهی تخت عروس اغلب گیاهان شور پسند مانند تاق، ترخ، اسفند و نسی می باشد، این پوشش بسیار ضعیف است. وجود سنگریزه های فراوان در بالای تخت، نشان دهنده وجود باد های شدید در بالای تخت می باشد، باد غالب در این منطقه جهتی غربی- شرقی دارد، که از شکل تپه های شنی قابل تشخیص است. مناظر دیدنی تخت عروس آنچنان بدیع و زیباست، که هر بیننده ای را مسحور میکند. برای رسیدن به تخت عروس باید از روستای مصر به سمت شمال حرکت کرد. بعد از گذر از روستای فرحزاد وارد دو راهی چال سلکنون شد، و پس از طی مسافتی در حدود ۳ کیلومتر وارد دو راهی دریاچه چال سلکنون شد. در این قسمت باید از چند تل شن عبور کرد، پس از عبور از دیواره شنی، دریاچه نمک سلکنون و تخت عباس در قسمت شرق قابل رویت هستند. مسیر را به سمت شمال ادامه دهید، تا پس از طی ۶ کیلومتر و عبور از ۲ چال به تخت عروس برسید. برای بالا رفتن از تخت با خودرو های چیپ، از حاشیه جنوبی تخت مسیر اوریب برای کاهش شیب، به سمت شرق را انتخاب کنید، و پس از رسیدن به انتهای تخت به سمت غرب تغییر مسیر دهید.
طبیعت قابل ملاحظه اکوتوریسم
در طبیعت خیلی زیبای و دیدنی ایران، نقاطی هستند که می توان از آنها برای اکو توریسم بهره برد، بخش هایی از آنها را می نویسم. چه خوب بود بطور دائم و همیشه مردم شهر های کوچک و روستاها را آموزش حفظ محیط زیست می دادند، و این آموزش های همگانی یکی از مهمترین وظایف سازمان حفظ محیط زیست بود. آموزش در روستاها می توانست در مساجد و مدارس انجام شود، و در آنها استادان به مردم آموزش و فیلم نشان می دادند، و مردم هم از تجربه خودشان در حفظ محیط زیست می گفتند.
اکو توریسم در جنگل ــ امروزه اگر ترکیب اکوتوریسم را به مثابه شاخصه مهم گردشگری بپذیریم، که نسبت به جنبه های اکولوژیکی و فرهنگی آن مسئولانه برخورد شود، بوم شناخت صنعت گردشگری به شرط کنترل های لازم، می تواند در خدمت حفاظت از محیط زیست باشد. در ضمن توجه به این مقوله خود زمینه ای است، در جهت تکامل فرهنگی حفظ ارزش های طبیعی و سامانه ای، که می تواند سه نسل را بهم پیوند دهد. چشم انداز زیبا شناختی و فرهنگی جنگل می تواند، منابع مالی عظیمی از سوی گردشگران به صرف اقتصادی منطقه در کشور بیافزاید، که اهمیت اقتصادی آن بیش از بهای چوبی خواهد بود، که از این جنگلها بریده و به کارتن و مقوا یا کابینت و میز تبدیل می گردند. از سوی دیگر توجیه اخلاقی حفاظت از پوشش گیاهی به ویژه جنگل، که خود موجود زنده ای است، و حق زندگی دارد، و در فرهنگ و جامعه و مذهب، داری ریشه های عمیقی است.
جوامع بومی جنگل های شمال ایران، باقی مانده اکو سیسیتم باستانی است، روش های تک گزینی قطع نواری، قطع حفره ای، قطع لکه ای، یا پاک تراشی، بزرگترین آفت و انهدام کننده این جوامع هستند. تعدیل آب و هوای منطقه، تحت تأثیر جوامع گیاهی موجود در آن می باشد، جوامع گیاهی دیگر متناسب با آن آب و هوا و خاک، و به طور کلی با اقلیم هر ناحیه شکل می گیرد، و رشد و توسعه می یابد. در مجموع یک ژئو بیوسنوز، از اجتماع این جوامع گیاهی جانوری و محیط بوجود می آید، بشر قسمت عمده ای از غذا و پوشاک و سایر مایحتاج خود را، از طریق کشاورزی، جنگل، مرتع، دریا، بدست می آورد، و لذا لزوم حفظ نگهداری بیشتر این طبیعت حس می گردد.
در اکو توریسم جدید می توان برنامه ای چید، که مردم چند روزی بطور کلی طبیعی، و در جنگل و با جنگل زندگی کنند، خود مایحتاج شان را چون انسان های اولیه از جنگل تأمین کنند، و در جنگل زندگی تاریخی را تجربه نمایند. بدین منظور باید بخش هایی از جنگل را برای این منظور آماده نمود، و از ورود هر گونه اتوموبیل و دستگاه های مدرن به آن جلوگیری شود. در این صورت مردمانی که چند روز را در جنگل زندگی کنند، می توانند برای یکبار زندگی واقعی بدون دقدقه و با آرامش را تجربه کنند، و بیشتر به اهمیت جنگل پی ببرند. البته تعدادی از علاقمندان دنبال این موضوع هستند، اما نمی دانند به کدام جنگل بروند، که صدای وحشتناک اره موتوری و ماشین آلات حمل چوب نباشد.
آب فشانها و چشمه های آب معدنی ــ در مناطق آتشفشانی و مخرو ط های آتشفشانی ایران، آب فشانها و چشمه های گوگردی و آهکی متعددی مانند سرعین، در دامنه جنوبی سبلان که با حرارتی حدود ۴۰ درجه سانتیگراد وجود دارد. این چشمه ها در ناحیه سبلان نسبت به سهند بیشتر هستند، همچنین در دامنه شرقی و جنوب شرقی دماوند چشمه های گوگردی و آهکی زیادی با درجه حرارت بالا و در برخی موارد ۸۰ درجه سانتیگراد وجود دارد. بر اثر رسوب گذاری این چشمه های آب گرم معمولاً تراورتن های بسیار ضخیمی بر جای گذاشته شده است، مثلاً در حاشیه جاده هراز- آمل با اشکال بسیار زیبا به خوبی مشهود اند، که به شکل اشک شمع و آبشار سنگی و گاهی ستون های آهکی است.
گاز فشانها ــ در برخی مناطق که ظاهراً دور از کوه های آتشفشانی هستند، می توان شاهد خروج گاز از زمین بود. در دامنه تپه ای منطقه کش کوران، و در ده بکری، حد فاصل بم و جیرفت، تعداد زیادی حفره گاز فشان وجود دارد، که گاز متصاعد شده برای استشمام بسیار خطر ناک است.
گل فشان های ایران ــ یکی از اشکال و فرآیند های ژئومرفیک بسیار جالب و تقریباً منحصر به فرد در ساختمان ناهمواری های ایران، گل فشانها هستند، و در واقع پدیده ای طبیعی و همانند آتشفشان است، که به جای گدازه از دهانه آن گاز همراه با گل خارج می شود. عمدتاً در دشتها و جلگه های مشرف بر دریا دیده می شوند، و حداکثر ۱۵ تا ۲۰ کیلو متری دریا استقرار یافته اند، این اشکال به طور کلی در دو ناحیه زیر مشهودند:
1 ــ گل فشان های واقع در استپهای ترکمن صحرا، در شرق دریای مازندران.
2 ــ گل فشان های سواحل دریای عمان، حد فاصل میناب تا بندر گواتر.
گل فشان های جنوب شرق ایران از غرب جاسک تا حوالی بندر گواتر، بیش از ده مورد هستند، عمدتاً در ۳ بخش مشاهده می شوند:
1 ــ بخش غربی، سواحل عمان، حد فاصل میناب و جاسک.
2 ــ بخش میانی، در غرب چابهار، سواحل مکران.
3 ــ بخش شرقی، در شرق و شمال شرق چابهار، جلگه دشت یاری.
مهمترین گل فشانه ای منطقه عبارتند از: گل فشان های تنگ، درابول (دره بول)، سگاری، سیصد یا سیصاد، سند یا سند میر شعبان، ریمدان و گل فشان های منطقه کهیرتنگ.
حداکثر ارتفاع این تپه های مخروطی گل فشانها سی تا پنجاه متر می رسند، عمق این دهانه ها چندان زیاد نبوده و جداره داخلی برای خروج گل سر ریز می باشد. در فصول بارندگی فعالیت آنها بیشتر می شود، اما گل آنها رقیق تر و سیال تر بوده، و به صورت سر ریز جاری می شود. افراد بومی بر اساس باور های خود نام های بر روی این گل فشانها گذشته اند، از جمله: ناف دریا (دریای نافگ یا ناپگ)، بوتن (به زبان محلی بطن)، بلبلوک و گل پاشان و امثال آن. عده ای بر این باورند که با بالا آمدن آب دریا (مد)، به ویژه در فصل تابستان، فعالیت آن به حداکثر میرسد. عده ای نیز براین باورند که فعالیت این پدیده به کشش و جاذبه اجرام سماوی به خصوص ماه وابسته است، بر این اساس معتقدند که فعالیت آن در ابتدای ماه و نیمه ماه قمری (بدر) بیشتر میشود.
گنبد های نمکی ــ این لندفرم نوع دیگری از شبه ولکانیک ها به حساب میاید، و در واقع ایران یکی از ایالت های مهم گنبد های نمکی جهان به شمار میاید. این پدیده بر اثر حرکت صعودی نمک از اعماق به سطح زمین پدید میاید، و برجستگی های ویژه و مشخصی به نام گنبد نمکی پدید میاورد. گنبد های نمکی شامل برجستگی گنبدی شکلی است، که هسته مرکزی آن از نمک تشکیل شده است، و سطح فوقانی آن توسط لایه های رسوبی موسوم به پوش سنگ، پوشیده شده است. نواحی مختلفی از ایران دارای گنبد های نمکی هستند که عبارت اند از:
1 ــ ناحیه لارستان و خلیج فارس، که شامل بندرعباس، لار، داراب، جنوب کازرون و برخی جزایر خلیج فارس (مثل هرمز ، قشم و …) میگردد. در این ناحیه بالغ بر ۱۰۰ مورد گنبد نمکی وجود دارد، که بیشترین تمرکز آن در حوالی بندرعباس – لار میباشد، و این منطقه به عنوان (محل تیپ) نمود های نمکی و نمونه شاخص تکتونیک نمکی در مقیاس جهانی به شمار میاید.
2 ــ ناحیه زاگرس مرتفع، در امتداد شمال غربی ناحیه قبلی، و به موازات زاگرس میباشد.
3 ــ ناحیه ایران مرکزی، یزد و کلوت، و شرق آن، راور کرمان، که تا حدی پراکنده و کم اهمیت تر از نواحی قبل می باشد.
4 ــ ناحیه شمال کویر بزرگ در جنوب کوه های البرز، شامل: گنبد های نمکی جنوب تهران، توده های نمک شرق و جنوب شرق تهران، کوه نمک غرب و شمال غرب قم، ناحیه و ایالت نمکی آذربایجان شامل حوالی میانه، تبریز، خوی، اهر.
چین ها ــ چین شکل انعطاف پذیری است، که در ماده ی رسوبی بر اثر حرکات ساخت زایی تحت فشار ایجاد میشود، این چین ها که بخش کوژ (تاقدیس)، آن را در بالا به قسمت کاو (ناودیس)، در پایین پیوند میدهد. یک چین در برش عرضی نمایشگر لولا های تاقدیسی و ناودیسی است، که از محل آن شیب طبقات رسوبات چین خورده
تغییر جهت میدهند. فاصله افقی بین دو لولای متوالی، طول موج چین خوردگی را تشکیل میدهد، و فاصله قائم آن ارتفاع نسبی را به وجود می آورد. سطوحی که لولاها را به هم متصل میسازند، پهلوها را ایجاد میکنند، که انحنای آنها به تغییرات شیب طبقات بستگی دارد. صفحات نیمساز زاویه ای که پهلوها را تشکیل میدهند، صفحه محوری را به وجود می آورد، و محور امتداد طولی چین را مشخص میکند. محور چه مستقیم و چه دارای انحنا باشد، امتداد چین را مشخص میکند. تغییرات ارتفاع نسبی، سبب برجسته شدن یا پست شدن سقف چین است. کاهش مداوم ارتفاع نسبی به صورت ادامه فرود حاشیه تاقدیس، ناپدید شدن تاقدیس را به دنبال دارد، و ارتفاع یافتن حاشیه ناودیس سبب بسته شدن آن می گردد.
مصر دیدنی ایران
مصر ایران در استان اصفهان و استان سمنان است. برای رسیدن به آن باید دامغان و جندق را رد کرد، و برای دیدنش باید اهل سفر بود، اهل گرسنگی کشیدن، اهل شب ماندن، اهل گرما و سرما. باید دانست که کویر ایران چه قدر قشنگ است، کویر را باید در پاییز و زمستان دید، باید در آن موتور سواری کرد یا رکاب زد. باید مصر ایران را دید، حتماً باید دید، مصر، نام یک روستای زیبا است، و هم نام کویری که تا کیلومترها ادامه دارد. نباید در آن گم شد، چون تا کیلومترها هیچ کس نیست، که آدم را ببیند یا کسی را ببینی!!. امروزه همه جا جاده آسفالته است، در یک خط یکنواخت شنی زیبای کویری، تا دل آدم می خواهد می تواند گاز دهد، بدون اینکه مجبور باشد دنده عوض کند یا ترمز نماید.
تمام کسانی که به کویر و روستای مصر سفر میکنند، نقشه ای در دست می گیرند و از این شهر به آن شهر کویری می‌روند، و می دانند که باید آب و غذا همراهشان باشد. آفتاب بشدت بر کویر می تابد، گاهی چند بوته سبز می شود، میان این همه خاک و رمل دیدنی. در سفر کویری حتماً به شهر جندق می‌رسیم، به جایی که قدمتش نه به اندازه کویر، تا به دوران هخامنشیان است. به شهری که درون یک دژ قرار داشته، و همه جایش به رنگ خاک است، شبیه یزد، بادگیر دارد، و مردمانش قالی می‌بافند، زعفران و گندم و جو می‌کارند، و بعد شاخ گوزن‌ها و قوچ‌هایشان را جزئی از معماری منزل‌هاشان می کنند، تا همه بدانند که آنها شکار چیان بزرگی هستند. مردمان کویر ایران خیلی اهل شکارند، کویر شان غیر قابل تصور شکار دارد، این را شاخ های قوچ یا گوزن بر دیوار خانه‌ها می گوید.
معماری شهر های منطقه جندق تا مصر، شبیه معماری خیلی دیگر از شهر های ایران است، خانه‌ها حجاب دارند، و اتاق‌ها دور تا دور یک حیاط مرکزی ساخته شده اند. برای ماندن در این شهر قلعه ای هست، برای اتراق. حجره حجره است و هنوز آسیاب های کوچک آن سر جای خود مانده اند، و کوزه های شکسته نشانگر آن هستند، که مردمان این شهر اهل کوزه گری هم بوده اند. از سقف های هلالی قلعه طناب‌ها و ظرف صفالی رنگین محلی گوشت‌ها آویزان است، مبادا که گربه‌ها دستشان به گوشت برسد، در شهر که راه می‌روید، تمام درها کوتاه اند و هر خانه چاهی دارد، که به یک قنات اصلی وصل است، و انسان دلیل وجود درختان توت و زردآلو و انار، و گل های نرگس را در دل کویر می فهمد.
تا چشم کار میکند خاک است، و رمل است، خاک کویر معجزه تاریخ ایران است، کلی یادگاری از گذشته های دور برای ما گذاشته است، خاکی که گل های رنگارنگ باور نکردنی در آن می‌روید. کویر آرام و بی صدا روح و خیال را می رباید، گاه صدای زنگ شتران، انسان را به گذشته های دور می برد، تا شخصی حداقل چند هفته ای در کویر دور دست ایران زندگی نکرده باشد، نمی تواند تاریخ ایران را بدرستی درک کند. شتر سواری در کویر تجربه نابی است، بویژه برای اهل تاریخ خیلی مهم است، که وقتی صحبت از تاریخ می شود، بتوانند درکی از سفر های تاریخی در ایران داشته باشند. این جا پر از اکسیژن ناب است، همان اکسیژنی که در طول تاریخ هزاران اندیشمند و دانشمند به ایران و جهان عرضه کرده است. باید باد های کویر را که با لذت خاصی به آدم می خورد، حس کرد تا تاریخ را بهتر فهمید.
از جندق تا مصر نیم ساعت راه است، هوس شتر سواری بشدت بر آدم قلبه می کند، و این نیم ساعت لحظات رسیدن به مصر خیلی لذت بخش است. آدم عجله دارد که زودتر به مصر برسد، تا شتر سواری را شروع کند، بعد از یکی دو ساعت شتر سواری، در آفتاب داغ بی نهایت دلپذیر، روی شنها سرسره بازی کند. در پیچ و خم‌ها و راه های فرعی، روستای مصر با خانه های خشتی، که درختان نخل محصورش کرده‌اند، از دل تاریخ بیرون آمده و خود نمایی می کند، و به قرن نو پوزخند می زند. بهترین جا برای اقامت بر پا کردن چادر است، در جایی از گوشه کویر که هیچ جنبده ای دیده نمی شود. آدم دلش می خواهد اینجا طوفان شن هم تجربه کند، ولی شب های دارد، که تا کنون تجربه نشده، اینجا گویی سیاره دیگری است، ستارگان بزرگتر و خیره کننده تر بسیار بیشتری دارد….
عکس مرد جندقی در شهر قدیمی جندق، عکس شماره ۴۵۹۶، در آنجا من و همسفرم، چند روز مهمان او بودیم، خانه ای داشت که درست کپی شده طاق کسرا بود، ولی کوچکتر، در گوشه های از بعضی اتاق های آن سقف و کچ کاری های تزئینی فرو ریخته بود. او می گفت این خانه از اجداد اوست، و هیچ از پدر و پدر بزرگش نمی دانستند، که این خانه را کدام جدشان و کی ساخته است، عکس های مصر را نمی گذارم، تا خودتان بروید و معجزه طبیعت ایران را یکباره درک کنید.
من دو بار به مصر و بیاضه تاریخی رفته ام، یکبار زمانی که هنوز مردمان در خانه های قدیمی و گاه قلعه های زندگی می کردند، سال ۱۳۵۵ خورشیدی و با موتور سیکلت ایژ، که آن موقع تنها وسیله جاده های خاکی کویری بود، مشروح در سفرهای انوش راوید. یکبار دیگر در سال ۱۳۸۷ خورشیدی، زمانی که همه راه ها آسفالت شده بود، و مردم در خانه های جدید بودند، غیر از یک پیر مرد و پیر زن، که عکس او در بالا هست، آنها در تنها خانه قدیمی باقیمانده زندگی می کردند، و من نیز به عشق اقامت در خانه قدیمی کویری، با آنها که فوق العاده خوب و مهربان بودند دوست شدم، و صنایع دست ساز محلی خودشان را، مانند روفرشی پشمی از آنها خریدم، که الان در خانه ام پهن است.
نقشه جندق تا مصر و یک کاروانسرای مخروبه، در دشت کویر ایران، عکس شماره ۴۵۹۲.
چند پرسش و پاسخ بوم گردی
پرسش: از تمدن عیلام چه آثاری در ایران باقیمانده است؟ (بنا، اشیا، قبرستان و…)
پاسخ انوش راوید: ــ عیلام = ایلام = مکان مقدس دارای احترام.
ــ ای = ۱ ــ همه، 2 ــ واژه ادای احترام، بویژه در هنرهای رزمی، 3 ــ علامت اشاره.
ــ لام = مقدس که در اسلام (اس + لام) و لاما کشیش بودایی آمده است، جهت اطلاع بیشتر به معنی نام شهرها و روستاهای ایران مراجعه شود.
ــ عیلام = ایلام = مکان مقدس دارای احترام، درباره معنی عیلام یا ایلام پرت و پلا های بدون ریشه یابی زیاد گفته و نوشته اند.
تمدن کهن ایلام ادامه راه تمدن کهن جی است، و آثار زیادی از آن در خوزستان و استان ایلام و سواحل خلیج فارس باقی مانده است. فهرست بخشی از جای های دیدنی استان خوزستان:
آرامگاه یعقوب لیث، آسیاب های آبی دزفول، اولین چاه نفت ایران، امامزاده علی شلگهی، بافت قدیم شوشتر، بازار کهنه دزفول، بند میزان، پل سفید اهواز، پل قدیم دزفول، تالاب شادگان، تالاب هور العظیم، تپه چغامیش، تفریحگاه ساحلی دز علی کله، دریاچه سد دز، دریاچه سد کرخه، شهر باستانی آسک، قلعه ارجان، قلعه داودختر، قلعه سلاسل، قلعه شوش، کوشک تاریخی حمیدیه، کاخ آپادانا، کاروانسراهای شوشتر، گندی‌شاپور، مزار رودبند، مزار سبز‌قبا، مجموعه آبشارهای شوشتر، مسجد جامع خرمشهر، مسجد جامع شوشتر، مسجد رانگونی‌ها، معبد چغازنبیل، موزه آبادان، محوطه تاریخی حمیدیه، شهر تاریخی قلعه تل، مال آقا از توابع شهر قلعه تل.
توجه: با نوشتن یک یک این نامها در جستجوها، اطلاعات بیشتر بدست می آید.
این ها بخشی از دیدنی های قدیمی و امروزی استان خوزستان است، مهمترین بخش دینی در تمام ایران اقامت و زندگی در روستاها و میان خانواده های روستایی، حتی برای چند روز است. این نوع اقامت، بوم گردی، اکو موزه، موزه طبیعی، موزه سنتی مردمی، اکوتوریسم، و…. می گویند، که در ایران بسیار جذاب می باشد. درصورت داشتن حمایت و پشتیبانی های لازم، می توانند با جلب گردشگران بسیار خارجی، آنها را با فرهنگ و تمدن ایران آشنا نمود. یکی از مهمترین کارها در مدت اقامت، باید هماهنگی آنها با شرایط زیستی و بومی ایران باشد، که خود بخود انتقال فرهنگ و سنت ایران به خارج را بدنبال خواهد داشت. مشروح در اینجا.
دایره گردشگری سنتی ایرانی: — گردشگر سرشت — منطقه تاریخی – مردم سنتی – یادها و یادگارها — تاریخ سنت و فرهنگ — فضا و طبیعت — مراکز سنتی – گردشگر سرشت —
گردشگر سرشت شخصی است، که بدنبال سرشت و سنت، فرهنگ و فولکلوریک، طبیعت بکر غیر صنعتی، غذا های طبیعی سنتی مردم محلی، و هر چیز که به ذات بشر قدیم و طبیعت سالم است می گردد، و دوست دارد، سالی چند روز را به روش جدید سنتی تجربه نماید.
پرسش: تمدن عیلام چگونه میتواند در جذب گردشگر بالخص گردشگران خارجی موثر باشد؟
پاسخ انوش راوید: من برای گردش به کشور های زیادی رفته ام، هرگز دوست نداشتم در هتل های لوکس با غذا های مسخره هتلی پذایرایی شوم، و یا در پاساژ های مصنوعی امروزی پر از کالا بگردم. بلکه علاقمند بودم در هر کشوری چه در شهر و روستا، مدتی را در میان مردم و با مردم و با شرایط زندگی و خورد و خوراک آنها بگذرانم. امروزه در همسایگی ما یک خانه بوم گردی وجود دارد، بنام گته گلی خانه، و مهمان های خارجی یا همان توریستها بسیار علاقمند هستند، که به منزل روستائیان سرکشی کنند، و چند شبانه روز را با آنها بگذرانند.
در مورد تمدن ایلام در شمال خوزستان و استان های همجوار، وضع بسیار بهتر است، زیرا با دانشی که در ذهن گردشگران خارجی و داخلی است، آنها علاقمندند مدتی را با مردم سنتی بگذرانند، فقط بدین منظور باید بمردم در این باره آگاهی لازم را رساند، که بدانند وجود افراد توریست باعث می شود، آنها به مقدار بیشتری درآمد برسند، و توریستها هم سنت و خوراکیها و زندگی و تولیدات مردم محلی را تا ابد با خودشان حمل خواهند کرد. آگاهی رساندن درباره این موضع بعهده جوانان تحصیل کرده علاقمند است، که به مردم، مسئولین، سازمان های توریستی و تبلیغاتی اطلاعات لازم را برسانند، و مهمتر از همه پافشاری نمایند، پافشار و پافشاری نمایند.
عکس یک خانه سنتی ذگالی بوم گردی در روستای چل و چلاسر هنگام ساخت فیلم سینمایی، عکس شماره ۳۵۷۹. یکی از مهمترین کار های تبلیغاتی برای بوم گردی، ساخت فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی از خانه های روستایی ایران، بمنظور بوم گردی است.
پرسش: آیا راهکاری برای جذب گردشگران خارجی به خوزستان، با توجه به فقر امکاناتی ولی غنی بودن به لحاظ گردشگری دارید؟
پاسخ انوش راوید: این فقر امکانات که نوشته اید، نقطه قوت است، آن گردشگران سرشت همین را می خواهند، آنها دوست ندارند که به هتل های مدرن بروند، آنها همین را می خواهند. فقط باید به مردم و مسئولین آگاهی رساند، که در این زمان توریستها علاقمندند، که به نقاط بکر و میان مردم سنتی بروند، و باید آمادگی های گردشگری سنتی را فراهم نمود. نمونه آن زیاد است، در آگهی های توریستی خاور دور و کشور های آفریقایی و غیره، تماماً اقامت در روستاها و نقاط بکر تبلیغ و گفته می شود. این را باید در نظر داشت قدرت نفوذ دارایی های سنتی و تاریخی ایران، بمنظور گردشگری سرشت بسیار بالا است، فقط نباید خود را دست کم گرفت. هر خانه روستایی ایران، بهترین و شکوهمند ترین هتل و بیاد ماندنی ترین مکان، برای یک گردشگر سرشت است.
سبز= جنگل های شمال ایران، سفید= آسمان شفاف مرکز ایران، قرمز= سرخی فجر خلیج فارس
توجه: اگر وبلاگ به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبلاگ و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبلاگم بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
