Skip to main content

بایگانی ماهانه ارگ ایران همراه تعداد نوشته ها

هفت نوشته تازه ارگ ایران

تاریخ حیدری نعمتی در ایران

    این تاریخ نیز در ایران ریشه در سیاست و کشورداری دارد،  و هیچ ربطی به سابقه تاریخی ناسیونالیسم ایرانی ندارد.  در طول تاریخ مردم ایران هرگز در راه ایجاد دشمنی تلاش و کار نمی کردند،  آنچه که در کتب سنتی تاریخی از جنگ ها گفته شده است،  همه فاقد اسناد روشن است.
      آثار تاریخی ایران در ظرف و همه چیز،  نشان از کار های هنری و فرهنگی است.  مطالبی مانند نقش بی ستون نیز در راستای تمدن شاه خدایی بود،  و خبر از پایان آن دوران در ساختارهای تاریخی اجتماع داشت.
تاریخ حیدری نعمتی در ایران
تصویر از یک سنگ نگاره تخت جمشید،  عکس شماره2380.
تاریخ حیدری نعمتی در ایران
لوگو آزادی را بشناسیم و درک کنیم،  و آزادی اندیشه و قلم اینترنتی را پاس داریم،  عکس شماره ۱۶۲۴.
برگه پیوست تاریخ اجتماعی ایران است.
. . . ادامه دارد و بازنویسی می شود . . .
تاریخ حیدری نعمتی در ایران

تعریف حیدری نعمتی

      حیدری نعمتی نام دو فرقهٔ دعوا کننده بود،  که از زمان صفویه تا دهه‌ های اخیر در اکثر شهرهای ایران حضور داشتند،  و اغلب با هم درگیری بودند.  در اصطلاح،  جنگهای حیدری نعمتی به درگیری ‌هایی در جوامع مدنی اطلاق می‌شود،  که منشأ منطقی درستی ندارد،  و سرچشمه گرفته از تعصبات عوام است.
      هر گاه میان دو طایفه یا قبیله اتفاق افتد،  آنرا اصطلاحا حیدری و نعمتی تعبیر می کنند.  این ضرب المثل صرفا در مواقع بروز اختلاف و افتراق در میان قبایل و طوایف به کار نمی رود،  بلکه در عهد و اعصار گذشته هنگامی که قدرت و نفوذ قبایل مختلف فزوتی میگرفت،  و دستگاه مرکزی یا احکام ولایت را جرات و توانایی سرکوبی آنها را نداشت،  در خفا دست به تحریک و ایجاد اختلاف می زدند،  و با اتخاذ شیوه حیدری و نعمتی،  قبایل و طوایف زورمند را به جان یکدیگر می انداختند،  و با تضعیف آنها به حکومت خویش ادامه می دادند.
       ضرب المثل بالا مربوط به پیروان دو مرد بزرگ و دو عارف ایران است،  شیخ حیدر و شاه نعمت الله ولی است.  شیخ حیدر فرزند سلطان جنید از اعقاب شیخ صفی الدین اردبیلی،  جد اعلای سلاطین صفوی است.
      حیدر از خدیجه بیگم خواهر امیر حسن اوزون حسن،  پادشاه معروف سلسله آق قویونلو زاییده شد،  و با دختر همین امیر حسن یعنی دختر داییش به نام حلیمه بیگی آغاملقب به علمشاه بیگم ازدواج کرد.  ثمره این پیوند چهار فرزند به نام سلطانعلی و اسماییل میرزا و ابراهیم میرزا و سلیمان میرزا بودند،  که اسماییل میرزا بعداً به نام شاه اسماعیل اول بر تخت سلطنت نشست و سلسله صفویه را تشکیل داد.
       تا وقتی که اوزون حسن در قید حیات بود و در خطه آذربایجان حکمرانی می کرد،  شیخ حیدر مورد کمال عنایت بود و از گزند اجانب و آفاق دشمنان و مخالفان ایمنی داشت،  ولی در دوران فرمانروایی سلطان خلیل و یعقوب فرزندان اوزون حسن موارد اختلاف فیمابین به سعایت ارباب غرض پدید آمد،  و سرانجام کار به جنگ و ستیز کشید.
       یعقوب با کمک شروان شاه بر شیخ حیدر و هفت هزار نفر از مریدانش حمله برد،  تا کارش را بسازد.  حیدر ابتدا قشون شروان شاه را به سختی شکست داد،  و چیزی نمانده بود شاهد فتح و فیروزی را در بر گیرد،  که در این موقع سلیمان سردار اعزامی یعقوب با چهار هزار نفر سرباز تازه نفس به کمک شروان شاه رسید،  و تیراندازش ناگهان باران تیر به جانب شیخ حیدر رها کردند.
       یکی از آن تیرها به حلقومش نشست،  و با همان تیر جان سپرد.  893هجری ابتدا جسد شیخ حیدر را پنهان کردند،  ولی بیست و یک سال بعد،  شاه اسماعیل صفوی نعش پدر را با تجلیل فراوان به حرم اردبیل نقل داد،  و مقابر اجدادش به خاک سپرد.  نقل می کند که سلطان کرامات و اعتقاداتی داشت در علم نجوم متبحر بود،  و پیشگویهای او غالبا جامه عمل می پو شید.
      بنوشته دانشنامه ایرانیکا،  گروه نعمتی سرچشمه گرفته از پیروان شاه نعمت‌الله ولی می‌باشد،  که صوفی و شاعری سرشناس سنّی مذهب در کرمان بوده است.  نام حیدری‌ها احتمالاً در ابتدا برگرفته از نام صوفی ساکن تبریز،  سلطان قطب‌الدین حیدر تونی بوده است.  هرچند شاه نعمت‌الله ولی پیرو مذهب اهل سنت بود،  اما پیروان او در اوایل صفوی به شیعه گرویدند،  و از طریق ازدواج با این سلسله متحد گردیدند.
      میر حیدر اما شیعه دوازده امامی بوده است.  مکتب عرفانی این دو صوفی بعنوان دو قطب مخالف حدود دو نسل پیش از ظهور صفویه در ایران وجود داشت،  و بنظر می‌رسد مریدان این دو مکتب صوفیگری در میان شهروندان تبریز اولین پایتخت صفویه گسترش یافتند.  ریشه دشمنی این دو گروه با یکدیگر احتمالاً ریشه در اختلافات و درگیری‌ های فرقه‌ای بین شیعه و سنی دارد.
       هرچند حیدریه حتی پیش از ظهور صفویه افول کردند،  و سلسله صوفی گری نعمتیه نیز در زمان شاه عباس به هند رفت،  اما بذر اختلافات و درگیری بین جوامع شهری صفوی گسترش یافت،  و در این جوامع باقی‌ماند،  و نام خود را بر گروه‌ های درگیر شهری باقی گذاشت.  هر چند اطلاق نام حیدری و نعمتی به این گروه‌ های درگیر شهری تنها یک نامگذاری صرف بوده است.
      وجود ساختار حیدری نعمتی در ساختار اجتماعی شهرهای قدیم نیز از جمله مسائلی بوده،  که از نظر ذهنی،  افراد ساکن در محله‌ های مختلف را از هم جدا می‌کرده است.  زهرا غزنویان می‌نویسد:  گویا شاه عباس صفوی برای حفظ و تقویت روحیه جنگاوری شهرنشینان،  به ساختار حیدری نعمتی در شهرها دامن می‌زده است.
       بر طبق این ساختار، محله ‌های شهری به دو دسته حیدری‌ها و نعمتی‌ها تقسیم می‌شده ‌اند.  حیدری‌ها از هواداران «شیخ حیدر» که از اجداد سلسله صفویه محسوب شده بوده‌اند،  و نعمتی‌ها نیز خود را به «نعمت‌الله»،  از پیران مورد احترام ترکمن‌های آق قویونلو منسوب می‌دانسته ‌اند.  گفته می‌شود شاه عباس از این تقابل تاریخی استفاده کرده،  و شهرها را از نظر قوای نظامی آماده نگه می‌دارد.
       دانشنامه ایران چنین ادعایی،  که این رسم توسط شاهان صفوی بخصوص شاه عباس صفوی بوجود آمده است،  را رد می‌کند.  بگفته جان پری در این دانشنامه،  هر چند شروع این دو دستگی از پیش از دوران صفوی آغاز شده ‌است،  اما بنظر می‌رسد که دسته ‌بندی ‌های حیدری و نعمتی بعنوان رسمی مربوط به دوران صفوی شناخته شده و رسوم و آداب حاکم بر ایران در دوران صفوی باعث اشاعه یافتن آن شده است.
تاریخ حیدری نعمتی در ایران

تعریف هایی از نزدیک

      تعریف مرحوم منوچهر راوید پدر انوش راوید:  از ابتدای اشغال ایران در جنگ دوم جهانی،  یکبار دیگر حیدری نعمتی در تهران براه افتاد.  اما اینبار هدف یهودی های تهران بودند،  دسته جات جوانان که منوچهر در آن موقع ۱۴  – 15 ساله بود،  در محله های یهودی راه می افتادند،  و با شعار و داد و بیداد باعث وحشت یهودیها می شدند.
      منوچهر بعدها گفت،  این حرکت توسط انگلیسها و عوامل آنها تشویق می شد،  تا بهانه ای برای حضور بیشتر نظامی آنها و حفظ شهروندان یهودی در ایران باشد.  بهمین سادگی و با دست جوانان و نوجوانان ساده ایران،  بنای تبلیغ ضد ایرانی،  به نفع یهود و اسرائیل را سازمان می دادند.
. . . ادامه دارد و بازنویسی می شود . . .
تاریخ حیدری نعمتی در ایران
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید،  لینک آن در ستون کناری
    توجه ۱:  اگر وبسایت ارگ به هر علت و اتفاق،  مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد،  در جستجوها بنویسید:  انوش راوید،  یا،  فهرست مقالات انوش راوید،  سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید.  از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم،  همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع،  آزاد و باعث خوشحالی من است.
   توجه ۲:  جهت یافتن مطالب،  یا پاسخ پرسش های خود،  کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری وبلاگ بنویسید،  و مطالب را مطالعه نمایید،  و در جهت علم مربوطه وبلاگ،  با استراتژی مشخص یاری نمایید.
   توجه ۳:  مطالب وبسایت ارگ ایران،  توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر،  بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود،  از این نظر هیچ مسئله ای نیست،  و باعث خوشحالی من است.  ولی عزیزان توجه داشته باشند،  که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب،  به ارگ ایران مراجعه نمایند.