تاریخ و جغرافیای لباس محلی در ایران امروزه مورد توجه است، در طول تاریخ بدلیل فرهنگ بالای ایرانی، بسیاری از لباسهای تاریخی ایرانی، در جهان گسترش یافته و مورد استفاده قرار می گیرند.
تاریخ لباس مردانه در ایران
تاریخ و جغرافیای لباس محلی در ایران
گره کراوات
کراوات دستمال گردن اقوام ایرانی کروات بود، که به اروپا مهاجرت کردند، و طی یک روند تکاملی بصورت کراوات امروزی درآمد. گره زدن کراوات همیشه یکی از دردسر های پسرها زیبا و گاهاً دختر های ناز ایرانی است، معمولاً ایرانیان از کراوات خیلی کم استفاده میکنند، این موضوع باعث گردیده، گره زدن کراوات را درست یاد نگیرند. من نیز چندان با کروات زدن موافق نیستم، ولی آنرا رد نمی کنم و مشکل نمی دانم، زیرا آنرا بخشی از تزئین جامعه های پویا می پذیرم. در ایران ۲ نوع گره کراوات خیلی مشهور شده، بنام یک گره و دو گره، در متن زیر کمی توضیح نوشته ام. بطور کلی چهار نوع گره کروات شناخته شده بیشتر استفاده می شود، هر کدام را جداگانه نوشته ام.
* 1 ــ گره Four-in-hand : این گره متعارف ترین گره کراوات است، بیشترین کسانی که کراوات می بندند، از آن استفاده میکنند. این گره جهت یادگیری خیلی ساده و آسان است، گاهی این گره روی لباس های یقه دار خوب نمی ایستد، و بهتر است روی لباس هایی که یقه باریک دارند استفاده شود. همچنین این گره با کراوات های پهن خیلی خوب خودش را نشان میدهد، البته این گره از لحاظ ایستادن روی پیراهن یکمی نامتقارن است.
* 2 ــ گره Half-Windsor : این گره برای اکثر محیط ها مناسب می باشد، و نسبت به مدل four-in-hand رسمی تر است. این نوع بستن باعث ایجاد گره ای متقارن و مثلتی شکل میشود، که روی هر نوع لباس و یقه ای خوب بنظر می آید. گره هاف وینسر بهتره با کراوات های پهن که الیاف سبک دارند بسته شود.
* 3 ــ گره Windsor : این گره برای مکان های خیلی رسمی استفاده می گردد، باید با لباس های یقه پهن پوشیده شود، و البته با کراوات های جنس سبک. چون اگه جنس کراوات شما ضخیم باشد، گره شما خیلی گنده به نظر میاد.
* 1 ــ گره Four-in-hand : این گره متعارف ترین گره کراوات است، بیشترین کسانی که کراوات می بندند، از آن استفاده میکنند. این گره جهت یادگیری خیلی ساده و آسان است، گاهی این گره روی لباس های یقه دار خوب نمی ایستد، و بهتر است روی لباس هایی که یقه باریک دارند استفاده شود. همچنین این گره با کراوات های پهن خیلی خوب خودش را نشان میدهد، البته این گره از لحاظ ایستادن روی پیراهن یکمی نامتقارن است.
* 2 ــ گره Half-Windsor : این گره برای اکثر محیط ها مناسب می باشد، و نسبت به مدل four-in-hand رسمی تر است. این نوع بستن باعث ایجاد گره ای متقارن و مثلتی شکل میشود، که روی هر نوع لباس و یقه ای خوب بنظر می آید. گره هاف وینسر بهتره با کراوات های پهن که الیاف سبک دارند بسته شود.
* 3 ــ گره Windsor : این گره برای مکان های خیلی رسمی استفاده می گردد، باید با لباس های یقه پهن پوشیده شود، و البته با کراوات های جنس سبک. چون اگه جنس کراوات شما ضخیم باشد، گره شما خیلی گنده به نظر میاد.
* 4 ــ گره Pratt یا Shelby : این گره خیلی معمولی و منظم به نظر می آید، روی هر لباس و برای هر محیطی هم مناسب است. گره متوسط است، نه به کلفتی گره وینسر و نه به سادگی four-in-hand در ضمن متقارن هم هست.
عکس گره کراوات، عکس شماره ۷۱۴۴ .
1 ــ ابتدا لبه پهن کراوات را در سمت راست نگاه دارید، و آن را حدود ۳۰ سانتی متر پایینتر از لبه باریک کراوات بکشید.
2 ــ همانند شکل، لبه پهن را از روی لبه باریک عبور بدهید، و به زیر آن ببرید.
3 ــ یکبار دیگر لبه پهن را برروی قسمت جلوی لبه باریک کراوات بگذرانید.
4 ــ انتهای آن را مانند شکل از حلقه ایجاد شده عبور بدهید.
5 ــ جلوی این گره شل را با انگشت سبابه خود نگه دارید، و انتهای پهن کراوات را، از زیر قسمت جلوی حلقه بگذرانید.
6 ــ انگشت خود را بردارید، و با دقت گره را محکم کنید، با نگه داشتن لبه باریک و جابجا کردن آن، گره کراوات را نسبت به یقه مرتب کنید.
تاریخ و جغرافیای لباس محلی در ایران
ریشه ایرانی کراوات
برای ریشه ایرانی بودن کراوات گفته شده، که در اوستا ۱۲ چیز را نیاز مرد جنگی دانسته اند، هشتمین آن کوئرس از ریشه کوئرت بود، که در زبان پهلوی به آن گریوپان می‌گفتند، و به روی زره بسته می‌شد. هم چنین در نقش رجب پارس نرسیده به نقش رستم، که بنابر نظر هرتسفلد مربوط به پاپک، پدر اردشیر پاپکان میشود، (کوئرت) را بر دور گردن پاپک به وضوح می‌توان دید، که به روی زره بسته است. این پارچه پهن را بزرگان و سرداران سپاه به صورت پهن و پیش سینه‌ای استفاده می‌کردند، و نمونه پهن آن در نقوش طاق‌بستان دیده میشود.
عکس نقش طاق بستان و کراوات، عکس شماره ۷۱۴۳ .
نوئل مالکوم، پژوهش گر بریتانیایی، نیز در کتاب خود به نام "تاریخچه مختصر بوسنی" بر این باور است که کراوات نخستین بار از ایران در زمان شاهنشاهی ساسانیان به اروپا رفت. این ایرانیان پیروان مانی بودند، و برای اینکه از دیگران متمایز نشان داده شوند، از پارچه ای در جلوی پیراهن خود استفاده می کردند، ولی در تاریخ معاصر توسط کرواسی‌ها به فرانسه برده شد، و به دلیل تفاوت های زبانی، نام آن به کراوات تبدیل شد و به وسیله همسایه فرانسه یعنی انگلستان بیش تر مورد توجه قرارگرفت، و به دنیا معرفی شد.
نوئل مالکوم تو در همین کتاب، در مورد پیوند های ایرانیان و گذشته مردمان یوگسلاوی پیشین مینویسد: واژه کراوات، یا هراوات در زبان صربی ریشه در این زبان ندارد، این واژه از شبیه به نامی ایرانی‌است، که در لوحی سنگی در ناحیه یونانی نشین جنوب روسیه یافته شده است. ریشه آن نام، خراوات در اوستا به معنای دوستانه است، مطالعات تاریخی نشان میدهد، که نژاد فعلی کرواسی، کرواتها، از ۳۰۰۰ سال پیش شروع به مهاجرات از سرزمین مادریشان، جایی در خراسان کهن به نام خروات (خور آوات) یا (خور آباد) کردند، اینان پارچه زیبایی را به گردن خود برای زیبایی می آویختند، و این جامه به نام خودشان ملقب شد، و امروزه در سراسر جهان پوشیده می شود. آنها از ایران به سمت کرواسی، صربستان و بوسنی مهاجرت کردند، البته موج بزرگ از مهاجرت این قوم ۱۷۰۰ سال پیش اتفاق افتاده است. شایدعلت این مهاجرت سرکوب مانویان در دوران ساسانیان بوده است. برمبنای تحقیق انجام شده توسط این پژوهشگر ، واژه "صرب" ریشه در واژه ای ایرانی با عنوان "چارو "(Charv) دارد، که به معنای گله و رمه است. حتی واژه ی خرابات در اشعار فارسی نیز احتمالاً باز همین خورآباد است، این واژه هنوز در میان مردم کرد کرمانشاه و ایلام به صورت خـوَرآوا کاربرد دارد.
سبز= جنگل های شمال ایران، سفید= آسمان شفاف مرکز ایران، قرمز= سرخی فجر خلیج فارس