Skip to main content

شهرهای تاریخی و کهن ایران بسیار زیاد و دیدنی هستند،  ریشه شهرهای تاریخی ایران،  به ابتدای تاریخ تمدن و شهر نشینی باز می گردد.  قدیمی ترین شهرهای بوجود آمده جهان در ایران بودند.  در این صفحه از آنها می نویسم و بمرور ادامه می دهم.

شهرهای تاریخی و کهن ایران

شهرهای تاریخی و کهن ایران
تصویر خرابه های یک شهر قدیمی ایران،  مشروح در اینجا  عکس شماره ۳۲۹۱.
شهر های تاریخی و کهن ایران
لوگو داشته های تاریخی ما آرزوی دیگران است،  لوگو شماره .
برگه ۱۹۶ تابستان ۱۳۸۵ پیوست تاریخ عمومی ایران است.
. . . ادامه دارد و بازنویسی می شود . . .

فهرست شهرهای تاریخی ایران

 

اولین شهرهای ایران

       شهر سیلک یکی از جالب ترین و قدیمی ترین اقامتگاه های شناخته شده در سرزمین کوهستانی ایران است،  که از هفت هزار سال پیش مردم در کلبه هایی می زیستند که خود ساخته بودند.  ساختمان آنها از خشت های خام دست سازی که در آفتاب خشک شده بود،  و با شاخه های درختان پوشیده می شد.  خشت های چهر گوش مسطح که با قالب زده می شد،  ظاهراً اختراع ایرانی است.  به فنون ساختمانی هم توجه گردیده بود،  در لبه های خشت ها فرو رفتگی هایی است که با انگشتان به وجود آمده تا ملاط بیشتری را در عمق خود جا دهد.  دیوار های اتاق را با زنگار مخلوط با شیره میوه ها نقاشی می کردند،  مردم به باغبانی ابتدایی و دامداری مشغول بودند.  سه نوع ظروف سفالی دست ساز داشتند که همگی در جهت هنری و اولین تولید در جهان بود،  نوعی دارای سطوحی دودی، دیگری سرخ و سومی دارای نقش های ابتدایی با خطوط و رگه های سیاه می باشند.
      شهر شوش مرکز ناحیه ای است،  که یهودیان آنرا عیلام یعنی بلندی نامیده اند،  بزرگترین مدنیت تاریخ بشر به دست همین مردم ایجاد شده است.  در نیمه قرن بیست باستان شناسان به آثاری انسانی دست یافتند که تاریخ آن به بیست هزار سال قبل می رسد،  شواهد و اسنادی از فرهنگ و تمدن پیشرفته ای پیدا کردند که قدمت آن تا هفت هزار سال می رسد.  برای اولین بار در تاریخ سلاح و ابزار های مسی داشتند و زمین را می کاشتند،  حیوانات را اهلی می کردند با خط نویس دینی و بازرگانی آشنا بودند آینه و جواهرات را می شناختند، تجارت داشتند،  در همین جا برای اولین بار در تاریخ بشر،  نخستین چرخ کوزه گری و چرخ ارابه به جهان عرضه شد.  جهت اطلاعات بیشتر به تاریخ ایلام مراجعه شود.
    شهر سوخته و شهر جیرفت در تمدن جیرفت،  و بزودی همه شهر های کهن ایران.
شهرهای تاریخی و کهن ایران

شهر شیراز

   شیراز به معنی اشتراک گذاری راه است،  امروزه نیز با نگاهی به نقشه متوجه این چند راهی و یا برخورد راهها در شهر شیراز می شویم.  از نظر من بمنظور معنی نامها،  زیاد نباید راه دور رفت،  معانی در همین نزدیکی ماست:
  ــ  شیراز = شر + را + ز =  شرکردن یا اشتراک گذاری راه.  
  ــ  شیراز = شیر راز = شیر + راز = چند راه.
  ــ  شیر = شر = تقسیم.
  ــ  راز = راه = گذر.
      لوح‌های میخی خط ایلامی یافته شده در تخت جمشید به کارگاه‌های مهمی در تی/شی-را-ایز-ایز-ایش (تیرازیس یا شیرازیس) اشاره می‌کند که بی‌شک همان شیراز امروزی است،  همچنین آثاری شامل سه پایه برنزی مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد در جنوب شرقی شیراز کشف شده است.   نشانه‌های متعددی از سکونت دایم در دشت شیراز و اطراف محل کنونی شیراز در دوران پیش از اسلام وجود دارد،  مانند نگاره‌های سنگی مربوط به اوایل ساسانی،  دو آتشکده بنام های هرمزد و کارنیان و قلعه ‌ای باستانی بنام شاه موبد و آثار کشف شده در قلعه ساسانی در محل فعلی قصر ابونصر.
      شواهد بالا چنین می گوید که شیراز تا پایان دوره ساسانی شهری با جمعیتی عمده و احتملاً مرکز اداری بوده‌ است،   بزرگی شیراز به هر اندازه بوده، این شهر در زمان داریوش زیر سایه پارسه و پس از حرکت اسکندر اشکانی زیر سایه شهر همسایه استخر قرار داشت.  همچنین نام شیراز همراه بخش اردشیر خوره دوره ساسانی به مرکزیت فیروز آباد ذکر شده است و شیراز جزئی از آن بوده ‌است.  اردشیر خوره یکی از پنج بخشی بوده است که استان فارس ساسانیان را تشکیل می ‌داده ‌است.   این اطلاعات در مهر های ساسانی مربوط به اواخر ساسانی و اوایل دوران اسلامی کشف شده در محل قصر ابونصر در شرق محل کنونی شهر شیراز بدست آمده است که استحکامات موجود در محل قصر ابونصر همان قلعه تیرازیس یا شیرازیس یاد شده در لوح ‌های عیلامی پارسه است و بعدها پس از آنکه شهر فعلی شیراز در نزدیک این قلعه بنیان نهاده شده، این شهر نام خود را از این قلعه در حوالی شهر به یادگار گرفته‌است.
      باستان شناسان موزهٔ متروپولیتن نیویورک نیز با توجه به نتایج حفاری‌های خود در محل قصر ابونصر، این استحکامات و احتمالا روستاهای اطراف را به عنوان محل شیراز قبل از اسلام پیشنهاد می‌کنند.  آنها گفته های بلخی در قرن ۱۲ را نقل می‌کنند که می‌گوید:  در محلی که شیراز کنونی وجود دارد منطقه‌ای بوده است با چند قلعه در میان دشتی باز.  آنان در مورد داستان بنیان نهاده شدن شهر جدید شیراز و انتقال آن به محل جدید چنین نظر می‌دهند که انتقال یک شهر در بسیاری جاهای دیگر مانند نیشابور و قاهره نیز اتفاق افتاده‌است.  در این حالت پس از تحولات یا تغییراتی سیاسی، شهر به محلی در نزدیکی شهر قدیم منتقل شده و شهر قدیمی رها گشته تا به شهری حاشیه ‌ای یا تلی از خرابه تغییر پیدا کند.
      شیراز شهری است قدیمی و وسیع و مشهور و آباد، دارای باغ های عالی و چشمه سارهای پر آب و بازارهای بدیع و خیابان های خوب. در این شهر نظم و ترتیب عجیبی حکمفرماست هر یک از اصناف پیشه وران در بازار جداگانه ای متمرکز می باشند و از افراد صنف های دیگر در میان آنان داخل نمی شوند. مردم شیراز خوشگل هستند و لباس تمیز می پوشند. در مشرق زمین هیچ شهری از لحاظ زیبایی بازارها و باغ ها و آب ها و خوشگلی مردم به پایه ی دمشق نمی رسد مگر شیراز. این شهر در زمین مسطحی واقع شده و گرداگرد آن را از هر سو باغ ها فراگرفته و پنج نهر از وسط شهر می گذرد. یکی از آن ها نهر معروف رکن آباد است که آب شیرین و گوارایی دارد». (سفرنامه ابن بطوطه، جلد اول، ص ۲۱۶)
. . . بزودی تمام شهر های ایران . . .
شهر های تاریخی و کهن ایران
عکس تاریخی شهر قم در حدود ۱۳۲۰ خورشیدی،  مشروح در تاریخ شهر قم،  عکس شماره ۱۲۳۰ .

مستندهای مربوط

مستندهای بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید،  لینک آن در ستون کناری
    توجه ۱:  اگر وبسایت ارگ به هر علت و اتفاق،  مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد،  در جستجوها بنویسید:  انوش راوید،  یا،  فهرست مقالات انوش راوید،  سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید.  از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم،  همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع،  آزاد و باعث خوشحالی من است.
   توجه ۲:  جهت یافتن مطالب،  یا پاسخ پرسش های خود،  کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری وبلاگ بنویسید،  و مطالب را مطالعه نمایید،  و در جهت علم مربوطه وبلاگ،  با استراتژی مشخص یاری نمایید.
   توجه ۳:  مطالب وبسایت ارگ ایران،  توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر،  بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود،  از این نظر هیچ مسئله ای نیست،  و باعث خوشحالی من است.  ولی عزیزان توجه داشته باشند،  که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب،  به ارگ ایران مراجعه نمایند.