باید درباره آثار تاریخی تمدنهای کهن ایران بیشتر تحقیق کنیم، و بگوییم و بنویسیم، این آثار مانند قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر، کمتر آلوده به دروغ های تاریخ هستند. زیرا غربی های قرون ۱۸ تا ۲۰ چیزی از آنها نمی دانستند، تا درباره آنها دروغ و دونگ بسازند و بگویند. با آثار تاریخی تمدنهای کهن ایران، براحتی می توان تاریخ ایران و جهان را، از نو سرو سامان علمی داد.
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
تصویر قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر، عکس شماره ۴۸۴۰.
لوگو داشته های تاریخی ما آرزوی دیگران است، عکس شماره ۱۶۱۶.
برگه 1259 پیوست لینک زیر است:
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
قلعه اسپیدژ
قلعه اسپیدژ مربوط به دوران‌های مختلف تاریخی است.، قلعه اسپیدژ در شهرستان ایرانشهر، بخش بزمان، روستای اسپیدژ واقع شده. این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شماره ۶۷۴۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در اطراف اسپیدز آثاری از کوره ها و بقایای ذوب سنگ و کانی های فلزی مشاهده می شود، که احتمالا جهت رفع نیاز خود در آن دوران بوده است. آخرین حاکم این قلعه اشرف افغان بود، که بعد از فرار از اصفهان، مدتی در این قلعه زندگی کرد تا به افغانستان بگریزد. اشرف افغان توسط افراد منطقه قلعه اسپیدژ کشته شد.
این قلعه به دلیل استفاده از سنگهای آهکی سفید رنگ در ساخت، به نام قلعه سفید یا دژ سفید شهرت دارد. نتایج کاوش در بقایای تمدن پنجهزار ساله بزمان ایرانشهر، تمدن غنی ساکنان این منطقه از بلوچستان را آشکار کرده است.
منطقه باستانی اسپیدژ قبرستان و قلعه، در کنار منابع آب و نخلستانی بزرگ به همین نام قرار دارد، آثار سه دوره، شامل: پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوران اسلامی را در خود جای داده است.
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
گورستان اسپیدژ
قبرستان اسپیدژ مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است. گورستان اسپیدژ در شهرستان ایرانشهر، بخش بزمان، روستای اسپیدژ واقع شده. این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شماره ۶۷۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گورستان اسپیدژ در شمال غرب شهرستان ایرانشهر در جاده بزمان به مکسان به فاصله ۳۵ کیلومتری در روستای مکسان، کوه سفیدی قرار دارد، که اسپیدژ نام دارد. اسپیدژ گورستان تاریخی و قلب تپنده میراث بلوچستان است. وسعت این گورستان حدود ۲۵هکتاراست. در این گورستان قلعه ای بود، که چشمه آبگرم درون قلعه قرار داشت. چشمه بعد از سیراب ساختن ساکنین این قلعه، در پایین قلعه زمینه های کشاورزی حاصل خیز خود را آبیاری می کردند.
گورستان اسپیدژ خیلی بزرگ است، و به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند، درآن زمان مردگان را با همه اسباب و وسایل و مال و ثروتی که داشتند دفن می کردند. در این مناطق سفالها و کوزه های شکسته و سالم تاریخی بفراوانی رویت می شود. بعضی از این سفالها و کوزههای زیرخاکی بصورت ساده، و بعضی از ظروف نقش نگار حیوانات و انسان های همان دوران را دارند.
تصویر ظرف زیرخاکی از قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر، عکس شماره ۸۸۹۳.
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
گورستان اسپیدژ
اسپیدژ در ایرانشهر یکی از محوطه های پیش از تاریخ و مربوط به هزاره های دوم و سوم خورشیدی ایرانی است. این محوطه در سال ۱۳۸۱ شناسایی و اولین مطالعات و پژوهش‌ها درباره آن انجام شد. اسپیدژ مربوط به عصر مفرغ و جزو تمدن های جازموریان است. این منطقه پل رابط بین تمدن های بزرگ هزاره سوم در فلات مرکزی ایران به شمار می‌رود، نمونه بارز آن تمدن جیرفت و شهر سوخته است.
هزاره سوم خورشیدی، هیچ کجای دیگر مانند این سایت باستانی، که دارنده ارتباط نزدیک دو تمدن جیرفت و شهر سوخته باشد نمی‌بینیم. این اولین باری است که در یک سایت آثاری از برنز قدیم را پیدا کرده‌ایم.
اسپیدز یا اسپیدژ یا دژ سفید، که نام خود را از قلعه ای به همین نام از دوره اسلامی، که با سنگ لاشه سفید رنگ ساخته شده گرفته و با نخلستان های سر سبز و انبوه و چشمه ای گوارا، که در فاصله ۴۰ کیلومتری جنوب غرب شهر بزمان واقع شده است. این قبرستان به دو دوره پیش از تاریخ تقسیم می‌شود، که یکی مربوط به عصر برنز میانی تا ابتدای عصر آهن و دیگری عصر آهن و مربوط به هزاره چهارم خورشیدی ایرانی است.
تصویر گورستان پنج هزار ساله «اسپیدژ» در ۴۰ کیلومتری بخش «بزمان»، سفال های قرمز و خاکستری منقوش که با ظرافت بسیار بالایی ساخته شده‌اند، به‌وفور در کنار حفره های ایجاد شده وجود داشتند، عکس شماره ۷۹۸۰.
در ۲ کیلومتری گورستان پنج هزار ساله «اسپیدژ»، محوطه‌ای وسیع وجود دارد، که به «پیر سهران» معروف است. در این منطقه آثار یک شهر مسکونی دیده می‌شود، که با قلوه سنگ های کوچک و بزرگ ساخته شده و باستان‌شناسان نمی‌دانند، که آیا این محوطه متعلق به هزاره سوم خورشیدی ایرانی، همان شهر مسکونی مردم اسپیدژ است، یا شهر دیگری در هزاره سوم در این منطقه وجود داشته، و هنوز شناسایی نشده است.
آن چه از شهر مسکونی اسپیدژ می‌دانیم این است، که مردم این منطقه خانه های خود را با چوب و حصیر می‌ساختند، اما منطقه مسکونی «پیرسهران» که در نزدیکی گورستان وجود دارد، ابهامات زیادی را به وجود آورده است. زیرا این شهر مسکونی با استفاده از قلوه سنگ ساخته شده، و در عین حال تاکنون شهر یا محوطه دیگری در کنار «اسپیدژ» شناسایی نشده، که کاملا مجزا از اسپیدژ باشد.
این محوطه نیز به هزاره سوم خورشیدی ایرانی، تعلق دارد، و دقیقا هم دوره با «اسپیدژ» به حیات خود ادامه می‌داده، و تنها راه پاسخ به سئوالاتی که پیرامون رابطه این شهر مسکونی با گورستان اسپیدژ وجود دارد، کاوش در این شهر سنگی است. گورستان باستانی «اسپیدژ» یکی از اسرار آمیزترین محوطه های باستانی در ایران است، این گورستان ۳ کیلومتری، چند سال پیش توسط باستان‌شناسان پیگیری شد.
اما پیش از آن که باستان‌شناسان به این منطقه برسند، حفاران غیر مجاز این گورستان پنج هزار ساله را با به وجود آوردن هزاران گودال تاراج کرده بودند. نمونه اسپیدژ استان سیستان و بلوچستان در هیچ جای دنیا پیدا نمی‌شود.
دوران پیش از تاریخ آن علاوه بر غار های شماره ۱و ۲ در مرکز و شمال غرب آن قرار گرفته و قسمت اعظم محوطه را به خود اختصاص داده است، آثار دوران پیش از تاریخ این بخش خود متعلق به دو دوره کوتاهتر زمانی، هزاره سوم و عصر برنز و دیگری اواسط هزاره چهارم خ.ا، و اواخر عصر برنز جدید و آغاز عصر آهن می باشد، متاسفانه بیشتر حفاری های غیر مجاز و تخریب آثار در همین مناطق صورت گرفته و سبب مضطرب شدن و به هم ریختگی آثار سطحی این دوره شده است.
با توجه به نتایج کاوش های صورت گرفته در تیر و مرداد ماه سال ۱۳۸۲(به سرپرستی آقای محمد حیدری، کارشناس مسائل میراث فرهنگی استان) می توان گفت: ساکنان اولیه اسپیدز در هزاره سوم و چهارم خورشیدی ایرانی، از سطح دانش و فن آوری بالائی در زمینه های گوناگون برخوردار بوده و از رفاه اجتماعی نسبی بالایی بهره مند بوده اند.
با دانش ذوب فلزاتی همچون مس و حتی دوره ای آهن، آشنا بوده و کانی مس را از کانسار های همجوار همچون گربودار و مادر مکسان استخراج و مس را از آن استحصال نموده و نهایتا با آن ابزار و اشیاء از مس و مفزغ می ساختند. از انواع دست ساخت های مسی ـ مفرغی می توان به ساخت انواع ظروف همچون کاسه، پیاله، لیوان، ظروف دارای لوله یا آبریز ناودانی شکل، ملاقه و ابزار آلاتی همچون درفش، سمبه، سوهان، ابزار چهار پهلوی نوک تخت و ابزار مفتولی نوک گرد و نوک پهن و سلاح های مفرغی همچون کارد، خنجر، تبر، و سر پیکان و سایر اشیاء همچون مهره های استامپی، پیکرک، آینه های گرد و دسته دار، مهره، سنجاق سر، میله سرمه و … اشاره نمود.
ساکنان اولیه اسپیدز علاوه بر فلزگری به تراش و صیقل سنگ های تزئینی و نیمه بها دار که از دور و نزدیک تهیه شده بود، می پرداختند و از سنگ های عقیق، لاجورد، مرمر، آهک، فلینت و چخماغ، انواع مهره ها به اشکال گرد، بیضی، لوزی، استوانه ای یا خمره ای و مهره های دوکی شکل می ساختند. با نگاهی به آثار مکشوفه در قبور اسپیدز، می توان نوعی آثار شکل گیری جامعه طبقاتی را از نظر میزان سطح رفاه و موقعیت و منزلت اجتماعی افراد مشاهده نموده.
در آن زمان تقسیمات کار صورت گرفته بود و مشاغل و حرفه های تخصصی گوناگونی همچون سنگ تراشی و ابزار سازی، شکار گری، فلز کاری، سفالگری، حصیر بافی (احتمالا پارچه بافی) و تجارت بوجود آمده بود. برای احراز مالکیت خود از مهره های استامپی که از جنس سنگ یا فلز ساخته شده بود استفاده می کردند. اندازه، نقش و حتی جنس مهره ها بیانگر میزان اعتبار اجتماعی صاحبان آنان محسوب می گردید.
تاکنون تعداد زیادی مهره و اثر استامپ با نقوش حیوانی همچون نقش پرنده و حیوانات درنده (شیری در حال یورش و حمله که بروی دو پای خود ایستاده) خصوصا از دوره پایانی عصر برنز و آغاز عصر آهن، به دست آمده.
نقش انسان بروی ظروف سفالی برای اولین بار در سیستان و بلوچستان در این محل ظاهر می گردد، در این نمونه بروی لبه خارجی لبه یک سفالین نخودی رنگ نقوش یک در میان مردان و زنانی در حالت ایستاده با بدنی دوکی شکل با دستها و پنجه های باز که در حالت اجرای مراسمی خاص، احتمالا رقص های آئینی نقش بسته است.
نقوش سفالینه های اسپیدز شامل نقوش انسانی حیوانی، نباتی و طبیعت بی جان منطقه می توان میباشد. از نقوش عمده می توان به نقوش جانوران و حیوانات بومی منطقه همچون نقش بز سانان (کل، قوچ، میش، آهو، جبیر) عقرب، مار و لاک پشت، و گیاهان درختانی همچون نخل، خرما، خوشه گندم و همچنین نقوش طبیعت بی جان همچون نقش تپه، کوه، کوهستان، خورشید و نقوش مواج آب اشاره داشت.
نقوش شانه ای شکل چهار بز سر به هم داده، که تشکیل گردونه خورشید یا حیات (صلیب شکسته) را می دهند، از نقوش محوری سفالینه های اسپیدز محسوب می گردند. فرم قبور هزاره سوم خ.ا، (عصر برنز) اسپیدز عموما گور دخمه ای یا سردابی شکل بوده، به گونه ای که جسد را به صورت چمابته درون فضای کروی و دخمه شکل آن گذاشته و اشیاء تدفینی را پیرامون آن قرار می داده، و نهایتا ورودی را با سنگ لاشه مسدود می نمودند.
از نظر تعداد اشیاء تدفینی قبور با هم تفاوت زیادی داشتند، که در این میان قبوری با ۴۴ و دیگری با ۶۰ شیئی فرهنگی، بیشتر آثار مکشوفه را به خود اختصاص می داند. در این میان ظروف ساخته شده از سنگ، خصوصا سنگ مرمر و سنگ صابون از اهمیت خاصی برخوردارند. در این قبور یک ظرف سفالین مکعب مربع شکل خاکستری رنگ منقوش به دست آمده، که در نوع خود در ایران بی نظیر است.
از جمله دستاوردهای مهم دیگر می توان به کشف ابزار و وسایل کار یک هنرمند فلزگر در قبور متعلق به پایان عصر مفرغ و آغاز عصر آهن آن اشاره نمود. آثاری شامل، ملاقه مفرغی، بوته یا ظرف گلدانی شکل مخصوص ذوب فلز (مس) که داخل آن از مس مذاب سرد شده پر می باشد، به همراه انواع ابزار های نوک گرد و نوک تخت (دو سر تخت) مفرغی چهار پهلو یا گرد به همراه سمبه و ابزار آلات نوک تیز یا نوک پهن آهنی به دست آمد، که در نوع خود بی نظیر یا کم نظیر می باشد.
یکی از آثار حیرت آوری که در این کاوشها به دست آمده یک سر پیکان سنگی بود. دو ویژگی خاص این سر پیکان را از سایر سر پیکانها سنگی پیش از تاریخ متمایز می نماید، یکی ساخته شدن به وسیله تراش و صیقل کاری و نه تراش برداری و دیگری ساخت آیرودینامیک لبه های آن می باشد، به صورتی که یک طرف آن کاملا یخ و صاف بوده و طرف دیگر دارای انحنا و قوس برای چرخش در هوا و سرعت و طی مسافت بیشتر بوده است.
چندین خمره و قطعه سفالی با ارزش، مهر استامپی با نقوش عقاب، گل شش پر و نقوش هندسی به همراه یک نقش انسان کنده بر روی سفال با خمیره قرمز به دست آمد با کشف این نقوش انسان، این دومین نقش انسانی است که در استان سیستان و بلوچستان بر روی سفال به دست آمده علاوه بر آن مجاورت گورستان اسپیدز، کوره ذوب فلزات و استحصال مس شناسائی گردید، که وفور سرباره های حاصل از ذوب سنگ مس نشان دهنده رونق فلز گری در اسپیدز می باشد، که این نمونه ها و این گونه دست سازه های مسی و مفرقی را به صورت های انواع سلاح همانند تبر، کلنگ، خنجر، سر نیزه، زوبین و انواع ظروف و اشیاء و ادوات فلزی همچون کاسه، لیوان و پیکره های حیوانی شاهدیم.
مهم ــ تب دستیابی به دفینه های احتمالی و خیالی در سال ۱۳۸۱ در مناطق استان همجور جیرفت بدینجا سرایت کرد، و دامن این گورستان را نیز گرفت، و بسیاری از آثار آن به غارت رفت، و نابود گردید. همین امر سبب شناسائی و نهایتا ثبت آن به شماره ۶۷۴۵ در فهرست آثار ملی کشور در سال ۱۳۸۱ گردید.
در بررسی اضطراری چند روزه در بخش بزمان، که توسط کارشناسان میراث فرهنگی استان در شهریور ۱۳۸۱ صورت گرفت، آثار فراوانی از دوره های مختلف پیش از تاریخ و تاریخی و اسلامی، در منطقه شناسایی گردید، و در همین زمان به مدت ده روز کار مقدماتی مطالعاتی، و ساماندهی گورستان اسپیدز به اجرا درآمد، که نتایج شگرفی از آن حاصل آمد.
ــ یکبار دیگر تکرار کنم، گورستان اسپیدز با حدود ۲۰ هکتار وسعت، در بردارنده آثار دو دوره متمایز، دوره اسلامی و دوره پیش از تاریخ می باشد، دوره اسلامی آن شاهد بقایای قلعه سنگی و استحکامات سنگچین و قبور آن می باشد، که عموما در جنوب شرق این محوطه واقع شده است.
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
گیل گمش در اسپیدز
باستان شناسان ظرفى سفالى متعلق به ۴۰۰۰ سال پیش، که نقش اسطوره گیل گمش، قدیمى ترین اسطوره جهان، که در بین النهرین در غربى ترین نقطه ایران شکل گرفته است، را در محوطه باستانى اسپیدز در سیستان و بلوچستان شهرستان ایرانشهر شهر بزمان در شرقى ترین نقطه کشور کشف کردند. تا پایان کاوش ها در محوطه اسپیدز باستان شناسان موفق به کشف بیش از ۹۰۰۰ قطعه سفال کامل و شکسته شدند.
باستان شناس و سرپرست هیات کاوش در محوطه پیش از تاریخ «اسپیدز» گفت: «به نظر مى رسد نقش «گیل گمش» روى این ظرف سفالى بدوى تر از طرح گیل گمشى است، که در تمدن بین النهرین یافت شده است.» این ادعا هنوز در حد یک نظریه مطرح شده، و مطالعات روى این نقش همچنان ادامه دارد.
وی گفت: «ما تحقیقات خود را در ابعاد گسترده اى روى این شى باستانى آغاز کرده ایم، تا بتوانیم فاصله زمانى این دو نقش همین نقش اصلى بین النهرین و نقش پهلوان اسپیدز را کشف، و شناسایى کنیم.» به گفته این کارشناس روى این سفال آجرى رنگ، نقش پهلوان گیل گمش دیده مى شود، که با یک دست بزى را بالا برده و قدرت نمایى مى کند.
اندام ورزیده او همانند گیل گمش تمدن بین النهرین است. در گیل گمش بین النهرین، پهلوان را مى بینیم، که با یک دست یک شیر را به هوا بلند کرده است. نکته جالب توجه این جاست که بینى گیل گمش اسپیدز کاملاً عقابى و اغراق شده طراحى شده است.
همین تفاوت انجام تحقیقات مفصل را ضرورى مى کند. شواهد نشان مى دهد که فرم طراحى پهلوان اسپیدژى بدوى تر و ابتدایى تر از گیل گمش یافت شده در بین النهرین است. آرایش موهاى مجعد پهلوان بین النهرین در این نقش دیده نمى شود، و همه چیز از نقش بز تا شیر و سایر ویژگى ها بسیار ساده تر از نوع طراحى در نقش بین النهرین به نظر مى رسد.
تلاش براى یافتن نقوش دیگر درباره این پهلوان اسپیدز ادامه دارد. کاوشگران اسطوره حماسى «گیل گمش» که پادشاهى انسان و نیمه خدا بوده است، را قدیمى ترین اسطوره بشرى مى دانند. این اسطوره در تمدن باستان بین النهرین شکل گرفته و تاکنون محققان، اسطوره اى از گیل گمش قدیمى تر نیافته اند.
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
غارت گنج اسپیدژ از ایسنا
خفتگان پنج‌هزارساله اسپیدژ انتظار هیچ کاوش یا غارتی را نمی‌کشند؛ برای آنان که پنجهزار سال است در دل خاک رفته‌اند چه فرقی می‌کند در میان شیشه‌های موزه قرار بگیرند؛ یا دست به دست در دنیا بچرخند؟ برای ما مهم است که بدانیم گذشتگانمان چگونه می‌زیسته‌اند.
حدود ۱۱ ماه پیش خبرنگار بخش میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از غارت اشیای باستانی در منطقه اسپیدژ واقع در بخش بزمان ایرانشهر (سیستان و بلوچستان) خبر داد. غارتی که گویا از سال ۱۳۸۱ به طور جدی آغاز شده است. مشاهدات گروه اعزامی ایسنا حاکی از آن بود که برخلاف ادعای مسؤولان محلی، هیچ نیرویی برای محافظت در منطقه حاضر نبوده، آثار باستانی پنج‌هزارساله‌ی گورستان اسپیدژ همچنان به تاراج می‌رود.
افراد مطلع در این منطقه می‌گفتند: آثار باستانی به‌دست آمده، توسط دلالان خریداری شده، از طریق مرز پاکستان از کشور خارج می‌شود. همچنین آثاری که به‌وسیله مردم به‌صورت غیر مجاز از حفاری‌ها به‌دست می‌آید، با قیمت‌های بسیار نازل، به دلالان فروخته می‌شود.
افراد محلی اکثرا بر این نکته اصرار داشتند که کسانی غیر از بومیان روستاهای همجوار اسپیدژ، برای حفاری‌های غیرمجاز به این منطقه می‌آیند؛ اما شواهد، نشان دهنده این بود که افراد بومی روستاهای اطراف نیز در حفاری‌های غیر مجاز مشارکت دارند.
رییس شورای اسلامی نزدیک‌ترین روستا به گورستان اسپیدژ ـ پکسان، از نبود همکاری و هماهنگی مسؤولان میراث فرهنگی با معتمدان و اعضای شوراها گله داشت، و مدیر اداره میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان، صعب‌العبور و ناشناخته بودن منطقه را از عوامل حفاری‌های غیر مجاز در بزمان می‌دانست.
یکی از دانشجویان گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان که یک سال پیشتر به همراه هیات باستانشناسی “بمپور” به این منطقه سفر کرده بود، می‌گفت: هنگامی که به گورستان اسپیدژ رسیدیم، دو نفر از قاچاقچیان مشغول حفاری بودند که با دیدن ما و ماموران همراه، در حالی که چند گونی بر دوششان بود، از محل گریختند و به روستایی در نزدیکی محل رفتند.
وی به ارزش بالای سفال‌هایی که از طریق حفاری‌های غیرمجاز در منطقه به‌دست آمده است، اشاره کرد و گفت: سفال‌های قرمز و خاکستری منقوش که با ظرافت بسیار بالایی ساخته شده‌اند، به‌وفور در کنار حفره‌های ایجاد شده وجود داشتند.
در همان زمان واکنش بخشدار بزمان در این خلاصه می‌شد که از مردم منطقه بخواهد فریب افراد سودجو را نخورند. وی معتقد بود که دست‌های پشت پرده در حفاری‌های گورستان اسپیدژ دخالت دارند.
فرماندار ایرانشهر هم از سازمان میراث فرهنگی کشور می‌خواست که با جدیت زیاد از منطقه محافظت کند.
اما مدیر یگان ویژه پاسداران میراث فرهنگی با بیان اینکه ”از موضوع حفاری‌های غیرمجاز در اسپیدژ سیستان و بلوچستان اطلاع دارم” گفت: گزارشاتی که به دست ما رسیده، حاکی از این است که نیروی انتظامی در منطقه خوب عمل کرده و با جرایم رخ داده برخورد کرده است.
رحمت‌الله رئوف با بیان اینکه آخرین گزارش مدیر اداره میراث فرهنگی استان هم این امر را که از حفاری‌ها جلوگیری شده است، تایید می‌کند، درباره اظهارات بخشدار بزمان تاکید کرد: دست‌های پنهان را هنوز به ما معرفی نکرده‌اند. شما از آقای بخشدار، از قول من، سؤال کنید: «شما که مسؤول امنیت بخش هستید، چرا خودتان عمل نکردید؟».
حالا پس از گذشت دو سال، تازه‌ترین گزارش خبرنگار اعزامی ایسنا به منطقه حاکی است که حفاری‌های غیرمجاز در گورستان اسپیدژ همچنان ادامه دارد، وضعیت حفاری‌های غیرمجاز بسیار نگران کننده‌تر از قبل به چشم می‌خورد و به‌رغم هشدارهای داده شده در مردادماه سال گذشته، هیچ اقدام مناسبی جهت جلوگیری از این حفاری‌ها صورت نگرفته است.
گویا با توجه به نبود حساسیت بر روی منطقه، قاچاقچیان آثار باستانی با خیالی آسوده، آثار باستانی اسپیدژ را که از اهمیت بالایی برخوردارند، به غارت می‌برند.
برخی گزارش‌ها حاکی است: خریداران قیمت آثار توسط افراد غیربومی انجام می‌شود؛ ضمن اینکه تاکنون چندین قاچاقچی اشیای این گورستان دستگیر شده‌اند.
بخشدار منطقه بزمان ایرانشهر در این زمینه به خبرنگار ایسنا گفت: در ابتدا متاسفانه افراد بومی منطقه به‌خاطر ناآگاهی، در جریان حفاری‌ها به قاچاقچیان کمک میکردند که با جلساتی که با حضور اعضای شورای بخش و بخشداری با مردم منطقه صورت گرفت، نسبت به حساسیت منطقه توجیه شدند.
علی کوهکن افزود: منطقه‌ی باستانی بزمان به عنوان یک منطقه باستانی جای توجه و کمک بسیاری دارد و محافظت و توجه به این منطقه ازسوی میراث فرهنگی باید بیش از مناطق دیگر باشد که برخلاف انتظار، تاکنون چنین نشده است.
وی درخصوص اظهارات مدیر اداره میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان مبنی بر حفاری‌های غیرمجاز مردم منطقه گفت: ضمن تکذیب این مساله اعلام می‌کنم اگر مردم منطقه حفاری غیرمجاز می‌کنند، جای کم‌لطفی است که مدیریت میراث فرهنگی آنان را به مقامات مسؤول معرفی نمی‌کند.
رییس شورای اسلامی بخش بزمان ایرانشهر نیز به خبرنگار ایسنا گفت: به مسؤولان میراث فرهنگی گفتیم جهت اطمینان، با معتمدان منطقه از اسپیدژ دیدن کنند؛ ولی متاسفانه این کار صورت نگرفت و کارشناسان میراث فرهنگی با افراد عادی به محل رفتند که باعث حساس شدن اینگونه افراد گردید و موجب شد همان افراد حفاری‌های غیرمجاز را ادامه دهند.
محمد نارویی افزود: اداره میراث فرهنگی باید با مجموعه شورا و بخشداری هماهنگ باشد؛ تا از سوی آنها افراد معتمد به همراه کارشناسان به منطقه اعزام شوند.
نارویی یکی از مهمترین عوامل حفاری‌های غیرمجاز منطقه اسپیدژ را مسکوت ماندن موضوع حفاری باستانشناسی از سوی میراث فرهنگی دانست و افزود: به لحاظ اهمیت گورستان اسپیدژ، مجموعه میراث فرهنگی باید هرچه سریعتر مراحل تکمیل حفاری را اجرا کند، نه اینکه با حفاری مقطعی قاچاقچیان را بیشتر حساس کند.
وی با اعلام آمادگی شورای بخش بزمان جهت هر نوع همکاری با میراث فرهنگی گفت: انتظار داریم میراث فرهنگی نیز گام‌های بعدی را با صلابت بیشتر بردارد.
تعدادی از اعضای شورای اسلامی روستاهای اطراف گورستان اسپیدژ نیز به خبرنگار ایسنا گفتند: میراث فرهنگی برای جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز با ما هماهنگ نیست و همکاری لازم را انجام نمی‌دهند.
همچنین یکی از بومیان منطقه گفت: یک سال پیش قرار شد من از منطقه محافظت کنم؛ اما از آنجا که از سوی میراث فرهنگی هیچگونه حمایتی نشدم، اعلام کردم که از منطقه محافظت نمی‌کنم.
وی افزود: بعد از اولین حفاری در منطقه با بخشداری مکاتبه کردم که با بازدید بخشدار و مکاتبه او با میراث فرهنگی، کارشناسانی از سوی این اداره به منطقه آمدند؛ ولی بعد از مراجعت آنان، به دلیل حساس شدن مردم منطقه به ویژگی‌های باستانی اسپیدژ، بیشترین تخریب در همین زمان انجام گرفت.
اما محمد حیدری – معاون پژوهشی اداره میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان – معتقد است: علی‌رغم تمام پیگیری‌های انجام شده، غارت محوطه باستانی اسپیدژ همچنان ادامه دارد.
وی با اعلام این مطلب به خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا گفت: متاسفانه محافظت فیزیکی توسط نیروهای انتظامی و سازمان میراث فرهنگی به دلیل وسعت منطقه، امکان‌پذیر نیست. البته حضور ما در اسپیدژ حضور حفاران قاچاق را کم‌رنگ‌تر می‌کند؛ ولی تا وقتی که نیروی محافظ میراث فرهنگی با ضمانت اجرایی تشکیل نشود، اینگونه مشکلات در سراسر کشور وجود خواهد داشت.
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
راز مصر در اسپیدژ
درباره ورود تمدن کهن به کشور مصر پژوهشهای جهانی در جریان است، در مقاله راز مصر باستان مطالبی در این باره نوشتم، این مقاله توسط یک استاد دانشگاه قاهره به عربی ترجمه شد، و مورد استقبال پژوهندگان قرار گرفت. در این مقاله مطرح کردم، تمدن از منطقه تمدن کهن جی و همین اسپیدژ به کشور مصر کنونی رفته است.
چه بسیار به واقعیت نزدیک است، فرعونی که در مصر با موسی در افتاد، در قلعه سپیدان دژ یا اسپیدژ بزمان ایرانشهر بلوچستان بود، و تمام اتفاقها در بلوچستان بود، مصر نیز در بلوچستان بود، و بقیه داستان ها و دروغهای غربی است، که این مصر را به کشور مصر برده و داستان گفته اند.
داستانهای مصری نیز بر اساس همین واقعیت از خاطرات مصر و نیل در جنوب غربی ایران شکل گرفته است. مشروح در لینک زیر:
……………..
برچسبها: قلعه اسپیدژ، گورستان اسپیدژ، بزمان ایرانشهر، دژ سفید، قلعه سفید، قبرستان اسپیدژ، زیرخاکی، دیدنیهای بلوچستان، غارت گنج، ایرانشهر بزمان.
…………….
قلعه اسپیدژ گورستان اسپیدژ بزمان ایرانشهر
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
تعدادی از آثار تاریخی کهن سنگ تیمره، در موزه مجازی تارنمای ارگ ایران، مشروح در لینک http://arq.ir/240
……………………….
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: وبلاگ انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه وبلاگم، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.
. . جهت آینده ای بهتر، دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگو های تاریخی و جغرافیایی شرکت کنید . .