معبد آتشکده تپه کرکویه
آتشکده کرکوی یا کرکویه، که با نام خرابه‌های یک معبد در فهرست آثار ملی ثبت شده است. بنا و آتشکده باستانی است. در شهرستان زابل، روستای خمک واقع شده. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
برگه شماره 1180
آتشکده کرکوی را به زمان کیخسرو نسبت داده‌اند، و بنا بر روایات کرکوی تا سده هفتم هجری آباد بوده است. کرکوی توسط نویسندگان دوران اسلامی توصیف شده است. از آن میان، استخری کرکوی را نخستین راهی می‌‌داند، که سیستان را به هرات پیوند می‌هد، و بر پایه گفته وی، کرکوی در سه فرسنگی زرنج یا زرنک واقع شده است.
یاقوت حموی نیز در مورد آتشکده کرکوی نوشته، شهری از سیستان بوده و آتشکده‌‌ای که نزد زرتشتیان محترم شمرده می‌‌شد در آنجا قرار داشت. این آتشکده تا قرن ۱۷ هجری که قزوینی آن را وصف کرده، بسیار خرم و زیبا بوده است.
آتشکده شامل یک دیوار خشتی چینه‌‌ای، از یک برج دفاعی شهر باستانی است. این آثار شامل تعدادی از بنا‌های بزرگ و کوچک است. این بخش دارای تالاری به طول ۱۱ متر و عرض ۸/۵ متر است. بر اساس توصیفات مورخان دوران اسلامی، این اثر تاریخی دارای دو قبه بزرگ و بر هر قبه شاخی چون شاخ گاوی بزرگ ساخته بودند، و آتشگاه در زیر آن دو قبه قرار داشت.
از دیگر مشخصه های معماری آن، آجرهای بزرگ دوره ساسانی است. خانه های پیرامون آن مربوط به دوره قاجاریه است، و زیباترین آنها اتاق گچبری است.
مطابق معمول نامی که معنی را در خود دارد، چیز دیگری نوشته اند:
"کلمه کار یا کر در زبان پارسی کهن به معنی مردم جنگاور و جنگجو است. بنابراین می‌توان گفت کرکویه به معنی کوی جنگاوران است."
نظر انوش راوید: درصورتیکه می گویند اینجا معبد و آتشکده بود، چه ربطی به جنگاوری دارد. کرکوی یا کرکویه به معنی کرانه شهر است. دریاچه هامون وسیع و پر آب بوده، و این آتشکده در کرانه آن قرار داشته است.
ــ کرکویه = کر + کویه = کرانه شهر.
ــ کر = کرانه، آبگرفتگی.
ــ کوی = کوچه، شهر.
آنچه که از ظاهر معبد پیداست، این معبد برای نیایش آب و برکت بوده است. آثار تاریخ ایران را بشناسیم و برای حفاظت آنها بگوییم و بنویسیم، در اینجا.
تصویر معبد آتشکده تپه کرکویه، عکس شماره ۵۷۵۰.
سرود آتشکده کرکوی سیستان
سرود آتشکده کرکوی از قدیمیترین و زیباترین اشعار شش هجایی اواخر دوره ساسانی و اوایل عهد اسلامی در لهجه محلی سیستان است، که با توجه به یکی از روایات کهن حماسی بوجود آمده است.
سرود آتشکده کرکویه یکی از زیباترین سرودهای مذهبی زرتشتیان است، که آنرا هنگام روشن نمودن آتشگاه های خود به آواز بلند میخواندند، تا مراسم دینی خود را هر چه باشکوهتر انجام داده باشند.
سرود آتشکده کرکوی سیستان، از اواخر دوره ساسانی.
فُرخُتَه باذا، روش
خنیده گرشسب، هوش
همی پُراست، از جوش
انوش کُن می، انوش
دوست بذ آگوش
به آفرین نه، گوش
همیشه نیکی، کوش
که دی گذشت و ، دوش
…………………………
افروخته بادا روشنائی
تابنده بادا هوش گرشاسب
از جوش رسته است
نوش کن می را، نوش
یار در آغوش گیر
به نیکی و آفرین گوش بدار
تا میتوانی نیکی کن
که پلشتی ها نابود شدنی اند.
…………………………
مهم: از وقتی معابد آب و مهر جای خود را به خون و مرگ استعمار آورده دادند، گویا برکت و آب از ایران زمین رفته است. البته خشکسالی یک روند علمی در زمین شناسی است. از سی سال پیش ایران به دوران خشکسالی رفته است، و باید خشکسالی ایران را جدی گرفت.
چند سال پیش در ایتالیا ۲ اسکلت ۵ هزار ساله پیدا شد، که در زمان مرگ، همدیگر را در آغوش گرفته بودند، با استفاده از تکنولوژی جدید، تصویری از چگونگی مرگ آنها بازسازی شده. عکس شماره ۸۷۶۱.
تصویر دو اسکلت در شهر سوخته، درست مانند کشف در ایتالیا، که بالا گفتم. عکس شماره ۸۷۶۲.
. . . .
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: وبلاگ انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه وبلاگم، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.
