تاریخ استعماری قرن معاصر افغانستان نمونه داستان استعمار در کشورهای جهان است، استعمارگرها با نفوذهای مختلف در کشورها، کارهای استعماری خودشان را پیش می برند. اگر بتوانند با جنگ و پیروزی نظامی، و یا درصورت عدم پیروزی نظامی، با ترفند و ایجاد دشمنی های قومی و مسلکی و دینی در کشورها کار خودشان را پیش می برند. همیشه باید درباره استعمار و امپریالیسم آگاهی و دانش و بینش خود را بالا برد، تا بتوان روشهای مقابله با آنها را بدست آورد.
تاریخ استعماری قرن معاصر افغانستان
تصویر از قشون انگلیس در جنگ سوم با افغانستان، عکس شماره ۴۸۹۴.
لوگو مراقب باشید با دروغ گفتن و نوشتن در تاریخ ذهن شما را مطیع نکنند، عکس شماره ۱۳۲۶.
برگه 1323 پیوست لینک زیر است:
تاریخ استعماری قرن معاصر افغانستان
امیر حبیب‌الله کَلکَانی
مطالعه داستان پیدایش و پایان کار امیر حبیب‌الله کَلکَانی، بطور کامل دستان استعمار انگلیس را در افغانستان نشان می دهد. این نمونه ای از فعالیتهای استعماری در منطقه بوده است، که همچنان ادامه دارد.
تولد ۱۸۹۰ مرگ ۱۳ اکتبر ۱۹۲۹، پادشاه فارسی یا دری زبانان افغانستان بود. وی در سال ۱۹۲۹ میلادی، با کمک حکومت وقت بریتانیا با شورش علیه حکومت امان الله خان، و با خلع امان‌الله خان به مدت نه ماه یعنی کمتر از یکسال، قدرت را در افغانستان در دست گرفت.
پس از به قدرت رسیدن نادر خان، با وجود داشتن عهد نه کشتن شان و مهر نمودن در قرآن، با همراه جمعی از یارانش اعدام شد. این گونه نادرخان لقب غدار کسب نمود.
به باور اکثر مورخان دوره سیاه افغانستان، که تاکنون ادامه دارد، از زمان به دست گرفتن قدرت توسط وی شروع شد. امیر حبیب الله کلکانی یگانه پادشاه تاریخ معاصر تاجیکان یا فارس تباران افغانستان بود، که تاجیکان را بعد از هفت صد سال در راس قدرت سیاسی آورد.
حبیب‌الله کلکانی پس از به قدرت رسیدن، قانون اساسی وقت افغانستان را لغو کرد، و خواستار اعمال قوانین شریعت اسلامی شد. امیر حبیب‌الله کلکانی علیه امان‌الله خان قیام نمود، زیرا وی می‌خواست فرهنگ غربی را در افغانستان ترویج دهد. امیر حبیب‌الله کلکانی این عمل را مخالف فرهنگ و ارزش‌های اسلامی می‌دانست.
تاریخ استعماری قرن معاصر افغانستان
محمد نادرشاه پادشاه افغانستان
محمد نادر در ۲۱ فروردین ۱۲۶۲ برابر با ۹ آوریل ۱۸۸۳ در دهرادون هندوستان به دنیا آمد، و در سال ۱۹۲۹ به سلطنت افغانستان رسید.
نادرشاه پسر محمد یوسف خان برادر دوست‌محمد خان امیر سابق افغانستان بود، و قبل از به سلطنت رسیدن نادر خان نامیده می‌شد. در بیست و نه سالگی به خدمت قشون درآمد، و در ۱۹۰۷ به درجهٔ جنرالی رسید.
در سومین جنگ انگلیس و افغان، به هند حمله کرد و تال را گرفت، و به‌عنوان نجات بخش افغان شهرت یافت، وقتی صلح برقرار شد، به وزارت جنگ رسید. در ۱۹۲۴ وزیر مختار افغانستان در پاریس گردید.
در ۱۹۲۶ نادر خان شغل سیاسی خود را ترک گفت، و مدتی در نیس گذراند. ولی بعداً به هند آمد و در مرز افغانستان سپاهی تجهیز کرد. جنگ که در غزنی درگرفت بیست هزار سرحدی‌های پتان، که با نادر آمده بودند کشته شدند، اما نتوانستند غزنه را تصرف کنند.
بنابه وعده‌های که به هزاره‌های بامیان از طرف محمد نادر داده شد، هزاره‌ها از عقب به حبیب‌الله یورش بردند و حبیب‌الله کلکانی را مجبور به عقب‌نشینی به زادگاهش کردند. نادر غزنه و به همین ترتیب کابل را تسخیر کرد، و حکم اعدام حبیب‌الله و یارانش را صادر کرد، که به تاریخ ۲۱ مهر ۱۳۰۸ برابر ۱۳ اکتبر ۱۹۲۹ توسط قوای نادری تیر باران و بعداً به دار آویخته شدند.
محمد نادر خان در ۲۳ مهر ۱۳۰۸ در قصر سلام‌خانه کابل، برابر اعیان و سران قبایل اعلام کرد، که برای انتخاب پادشاه جدید، باید لویه جرگه یا شورای بزرگ تشکیل شود. اما سران قبایل تشکیل لویه جرگه را لازم ندیدند، و به پادشاهی او سر فرود آوردند. نادر خان رأی این مجمع را پذیرفت، و در ۲۵ مهر ۱۳۰۸ به‌عنوان نادرشاه به تخت پادشاهی افغانستان نشست.
محمد نادرشاه چون قدرت را به دست گرفت، اصلاحات و نظامنامه‌های دوره امان‌الله شاه را کنار نهاد، و محاکم را دوباره به عالمانِ دین سپرد. زنان را نیز به رعایت حجاب مکلف ساخت. در دوره او ارتش منظمی بنیاد نهاده شد، و با تأسیس دانشکده پزشکی هسته اصلی نخستین دانشگاه کشور ایجاد گردید.
در مهر ۱۳۰۹ لویه جرگه تشکیل شد، که افزون بر تأیید پادشاهی محمد نادر خان ۱۵۰ تن از اعضای همان جرگه را به نام شورای ملی برای تصویب قانون اساسی جدید برگزید.
قانون اساسی جدید با استفاده از قوانین اساسی ایران و ترکیه و نظامنامه پیشین تدوین شد. این قانون به ظاهر نظام پادشاهی مشروطه را در افغانستان به رسمیت می‌شناخت، اما در واقع قدرت را میان شاه و عالمان دین تقسیم می‌کرد. پس از آن مجلس اعیان مرکب از ۲۷ نماینده منتخب شاه تأسیس شد.
در زمان محمد نادرشاه اندکی اصلاحات بورژوازی صورت پذیرفت از نوعی که در ایران هم جریان داشت. این نوع اصلاحات در ادامه رقابتهای امپریالیسم در جهان انجام شد. مانند تاسیس نخستین بانک کشور در ۱۳۱۰.
در عصر محمد نادرشاه نیز در نقاط مختلف کشور قیامها و شورشهایی رخ داد، که همه سرکوب شدند. از جمله قیام کوهدامن را می‌توان نام برد، که چون ارتش از سرکوب آن عاجز ماند، قبایل جنوبی به کابل آمده، آن شورش را خاموش ساختند.
محمد نادر شاه از بهر خیانتش در حق حبیب‌الله کلکانی و تیرباران او و یاران، با وجود آنکه در شش جلد از قرآن مهر و امضا نموده بود، در تاریخ افغانستان به عنوان غدار لقب گرفته‌است.
سرانجام محمد نادرشاه در ۱۷ آبان ۱۳۱۲ به ضرب گلوله یک دانش‌آموز بنام عبدالخالق در مراسم توزیع گواهی‌نامه‌ها کشته شد.
اکثریت مورخین محمدنادر را عامل همه نفاق و تفرقه‌های قومی در افغانستان دانسته، و معتقد هستند، که او با پذیرفتن دستور از بیرونیان و نسل‌کشی اقوام غیر پشتون، سنگ بنای تفرقه و خصومت‌های قومی و زبانی را گذاشت، که تا امروز هم افغانستان در آتش آن می‌سوزد.
تاریخ استعماری قرن معاصر افغانستان
جنگهای افغانستان و انگلیس
مردم افغانستان سه بار جنگ شدیدی را با قشون امپراتوری انگلیس انجام دادند. مردم افغانستان تجربه مقابله با استعمارگران را نداشتند، و استعمارگرها نیز در جنگ با افغانستان تجربه ترفندهای سیاسی و اجتماعی برای درهم کردن اوضاع کشورها بدست آوردند.
جنگ اول افغانستان ــ انگلیس: در ۱۸۳۹ تا ۱۸۴۲ میلادی اتفاق افتاد، که با فرماندهی محمد اکبرخان به نفع مردم افغانستان پایان یافت.
جنگ دوم افغانستان ــ انگلیس: نیز در ۱۸۷۸ تا ۱۸۸۰ میلادی بوقوع پیوست، که با در هم شکسته شدن ارتش امپراتوری انگلیس به دست افغانستانیها، این جنگ نیز با پیروزی ملت مسلمان افغانستان پایان یافت.
جنگ سوم افغانستان ــ انگلیس: جنگ تل یا جنگ سوم افغانستان و انگلیس از چهارم ماه می ۱۹۱۹ شروع شد، و تا ۲۶ می ۱۹۱۹ ادامه یافت. بنا به روایتی دیگر، این جنگ از ششم می سال ۱۹۱۹ تا هشتم آگوست همان سال به طول انجامید، و سرانجام با ترک مخاصمه طرفین و پیروزی ظاهری مردم افغانستان به پایان رسید. این جنگ خط پایانی بر فلسفه تجاوز نظامی انگلیس بر این کشور کشید.
امان الله خان شاه وقت افغانستان از امپراتوری انگلیس خواسته بود، تا بصورت صلح آمیز این کشور را ترک کنند، و استقلال آن را به رسمیت بشناسند. اما با مخالفت این امپراتوری آتش سومین جنگ تاریخی افغانستان و انگلیس شعله‌ور گردید، که با شکست نظامیان انگلیسی به دست مردم افغانستان منجر به استقلال افغانستان شد.
بنابه نظر برخی از مؤلفین و مفسرین تاریخی این جنگ در واقع نوعی پیروزی تاکتیکی برای بریتانیا بود. چون بار دیگر خط دیورند به عنوان مرز حائل بین افغانستان و هندوستان ترسیم شد، و حاکمان افغانستان توافق کردند، که به مرزها و مناطق تحت کنترل امپراتوری بریتانیا تجاوز نکرده، و مشکل ایجاد نکنند.
سرانجام در این جنگ انگلیسها استقلال سیاسی افغانستان را به رسمیت شناخت، و افغانستان از یوغ استعماری انگلستان رهایی یافت. درین جنگ افغانستانیها از سه جبهه به انگلیسها حمله کردند، و در جبهه پکتیا قلعه‌های زیادی در نواحی تل بدست آوردند. بدین لحاظ جنگ تل نامیده می‌شود.
28 مرداد سالروز سومین شکست انگلیس در سال ۱۹۱۹ میلادی در افغانستان است، و مردم این کشور همه ساله این روز را با نام روز استقلال افغانستان جشن می‌گیرند.
استقلال افغانستان براساس پیمان راولپندی تحقق یافت. این پیمان به منظور پایان دادن به سومین جنگ افغانستان – انگلیس از سوی دولت‌های وقت دو کشور، در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۲۹۸ مصادف با ۱۹ آگوست ۱۹۱۹ میلادی امضاء شد.
……………
برچسبها: داستان استعماری، قرن معاصر افغانستان، امیر حبیب‌الله کَلکَانی، محمد نادرشاه، پادشاه افغانستان، جنگهای افغانستان، جنگ با انگلیس.
………….
تاریخ استعماری قرن معاصر افغانستان
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
این سری مستند در شبکه تلویزیون بی بی سی پخش شده، بخش هایی از آنرا قبلاً نقد کردم، و این نیز نقد بخش دیگری از یک نبرد ایرانیان و یونانیان است. فیلم و توضیح را در لینک زیر ببینید: http://arq.ir/497
……………………….
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید