درست نویسی فارسی در اینترنت را باید مورد توجه قرار داد، در نوشته های اینترنتی منجمله نوشته های خودم پر از اشتباه های املایی فارسی است. البته تعداد زیادی از این اشتباه ها از دید نویسنده ها اشتباه نیست، بلکه حاصل آموزش و دانش اشتباه در مورد، از دوران تحصیل است.
درست نویسی فارسی در اینترنت
تصویر درست نویسی فارسی در اینترنت، عکس شماره 7030.
لوگو در دانش و بینش انقلابی باشید، عکس شماره 1610.
برگه 1360 پیوست لینک زیر است:
درست نویسی فارسی در اینترنت
تفاوت گذار و گزار
در متون مختلف سایتها، وبلاگها و شبکه های اجتماعی به کرات به اشتباه افراد در نوشتن املای صحیح واژگانی بر می خوریم، که به «گذار» و یا «گزار» ختم شده اند. «گزار» از مصدر «گزاردن» و «گذار» از مصدر «گذاشتن» است.
معنی مصدر «گزاردن» در فرهنگ دهخدا: ادا کردن، انجام دادن، بجا آوردن چنانکه در نماز، طاعت، حق، شکر، شغل، کار، مقصود، فرض، فریضه، حج.
معنی مصدر «گذاشتن» در فرهنگ دهخدا: نهادن، هشتن، قرار دادن، وضع کردن، برجای نهادن.
گزار، گزارنده و ادا کننده است، و در ترکیب با بعضی واژه ها معنای گزارنده می دهد. مانند: پیام گزار، پیغام گزار، حقگزار، خوابگزار، شکرگزار، مصلحت گزار، نمازگزار، و…
گزار از ریشه گزاردن است، و از انجام عملی فیزیکی خبر نمی دهد. بلکه به معنی انجام دادن و به جا آوردن و ادا کردن است، مانند:
گزارنده و گزارش و گزارشگر و خوابگزار، وامگزار، حج‌گزار، خراج‌گزار، سپاسگزار، شکرگزار، خدمت‌گزار، حقگزار، پاسخ‌گزار، مدح‌گزار، پيغام‌گزار، گله‌گزاری، خبرگزاری، کارگزار، پيغام‌گزار، و…
نظر انوش راوید: می گویند در گزار عمل فیزیک انجام نمی شود، ولی همه این گزارهای بالا با عمل فیزیکی همراه است، مگر اینکه نخواهیم قبول کنیم، که دارای عمل فیزیکی هستند. به معنی دیگر هر عمل نرمی را باید با گزار، و هر عمل سختی را با گذار نوشت. در هرصورت هر عمل نرم برای تعریف انسانی بار سخت را هم دارد، یعنی بدون عمل فیزیکی انجام نمی شود.
گذار، از فعل گذاردن و گذاشتن، عبور و مرور، سپری کردن و اجازه دادن. مانند: قانون گذار، نیزه گذار، فروگذار، مین گذار، بنیان گذار.
گذار از ریشه «گذاشتن» است، این فعل به معنی قرار دادن و وضع کردن چیزی است. مثل گذاشتن کتاب در قفسه یا گذاشتن پول در جیب و…
نظر انوش راوید: در اینجا قانون را با گذار می نویسیم، و در جای دیگر خبر را با گزار می نویسیم، و کلی از این دست، چه فرقی است بین کسی که چند خط قانون می نویسد و کسی که چند خط خبر می نویسد. شما به من بگویید چه فرقی دارد بین مین گذار با کارگزار، شاید باید نوشت کارگزار مینگذار.
ــ نمازگزار = نماز گذار = کسی که نماز بجا می آورد و نماز.
ــ سپاسگزار = سپاسگذار = کسی که تشکر بجا می آورد.
ادیبان سنتی می گویند: گزار = ادا کردن و بجا آوردن، و گذار = گذر کردن و اجازه دادن، شما بمن بگویید، چه فرقی دارد بین ادا کردن با
تارنمای ارگ ایران
درست نویسی فارسی در اینترنت
نمونه های جالب از اینترنت
شکرگذاری یا شکرگزاری؟
همانطور که گفتیم «گزار» از مصدر «گزاردن» و به معنای انجام دادن و ادا کردن و به جا آوردن است، پس شکل صحیح واژه «شکرگزاری» است. شکرگزاری به معنای به جا آوردن قدردانی و تشکّر است، پس شکل صحیح واژه «شکرگزاری» است.
چه فرقی است بین کسی که شکر بجا می آورد، و کسی که بارگذاری می کند، شکر یک عمل نرم است، و در رایانه و اینترنت بار هم یک عمل نرم است.
نام گزاری یا نام گذاری؟
همانطور گفته شد «گذار» از مصدر «گذاشتن» و معنای قرار دادن و وضع کردن است. پس شکل صحیح واژه «نام گذاری» است.
کارگذاران یا کارگزاران؟
کارگزار کسی است که کاری که مسئولیتی را که مشتری بر عهده او قرار داده است، انجام می دهد". طبق آنچه گفته شد «انجام دادن» از معانی مصدر «گزاردن» بود. پس شکل صحیح واژه "کارگزار" است.
نمازگزار یا نمازگذار؟
یکی از معانی «گزاردن»، به جا آوردن و ادا کردن بود. پس شکل صحیح واژه «نمازگزار» است.
بارگذاری یا بارگزاری؟
مسلّماً قرار است بار را در جایی قرار دهیم. قرار دادن از معانی مصدر «گذاشتن» است. پس املای صحیح واژه «بارگذاری» است.
امانت گزار یا امانت گذار؟
املای هر دو واژه صحیح است. گفتیم که «گزار» از مصدر «گزاردن» به معنای انجام دادن، ادا کردن و به جا آوردن است. پس امانت گزار به معنای کسی است که شرط امانت داری را به جا می آورد. گفتیم که «گذار» از مصدر «گذاشتن» به معنای قرار دادن است. پس امانت گذار کسی است، که چیزی را به عنوان امانت نزد شخص دیگری قرار می دهد. املای هر دو واژه صحیح است، امّا دقت داشته باشید که معانی آنها متفاوت است، و نباید به جای یکدیگر استفاده شوند.
خدمت گزار یا خدمت گذار؟
طبق آنچه گفتیم و تکرار کردیم، «گزار» از مصدر «گزاردن» به معنای "انجام دادن، ادا کردن و به جا آوردن" است، ولیکن «گذار» از مصدر «گذاشتن» و به معنای "قرار دادن و وضع کردن" است. پس املای صحیح کلمه «خدمت گزار» است. یعنی کسی که به دیگران خدمت می کند.
مناقصه گزار یا مناقصه گذار؟
همانطور که گفته شد، یکی از معانی مصدر «گزاردن»، انجام دادن است، بنابراین شکل صحیح این واژه «مناقصه گزار» است، یعنی کسی که مناقصه را برگزار می کند.
برگزار یا برگذار؟
امروزه فعل «برگزار کردن» را همه‌جا به همین شکل، یعنی با «ز»، می‌نویسیم، اما در میان استادان و صاحب‌نظران زبان فارسی، کسانی هستند که این املا را صحیح نداسته‌اند و گفته‌اند، که املای درستِ این فعل، «برگذارکردن»، یعنی با «ذ»، است. بعضی از این بزرگان که در نوشته‌های خود کمابیش به این نظر پایبند بوده‌اند، عبارت‌اند از: مجتبی مینوی، سعید نفیسی، عبدالحسین زرین‌کوب، محمد معین، ابوالحسن نجفی. از این میان، ابوالحسن نجفی در «غلط ننویسیم» دلایلی برای این گزینش ذکر کرده است.
ظاهراً به همین علت است، که یکی از ناشرانِ بنام کشور، یعنی نشر نو، در همه کتاب‌هایش برخلاف شیوه مرسوم، املای «برگذار» را رعایت می‌کند. اما این املا یکسره نادرست است. علی‌اشرف صادقی، استاد نامدار زبان‌شناسی، در مقاله «برگزار یا برگذار؟» به تفصیل این نکته را بررسیده و نادرستیِ نظر بزرگان یادشده را با شواهد و دلایل متعدد نشان داده و ثابت کرده است، که املای صحیح، همان «برگزار کردن» است.
احترام بگزاریم یا احترام بگذاریم؟
با این اوصاف و نیز با توجه به اختلاف نظر علمای غلط نویس در گذار یا گزار که یک گروه همه را با «ز» می‌نویسد، و گروه دیگر همه را با «ذ»، می‌توان به گزینه سوم هم فکر کرد: نه این و نه آن؛ همه بنویسند «گضار» تا غائله ختم به نوآوری از نوع عدالت‌محور شود!
درست نویسی فارسی در اینترنت
دیدگاه ها و پرسشها
نظر یک نفر: من شخصا به لحاظ تماس و مؤانست مستمر با ادبیات فارسی، میدانم که کلمات گذار و گزار را در کجا بکار ببرم، ولی تصور نمی کنم از طریق توضیحاتی، که در این مقوله ارائه شده بتوان به نتیجه قطعی دست پیدا کرد! برای مثال: فرمودید گذار از مصدر گذاشتن به معنی قرار دادن چیزی است، مثل گذاشتن کتاب روی میز یا پول توی جیب. قدری پائین تر می فرمائید قانون گذار! قانون نه شیئی است، که در قفسه گذاشته شود، و یا جسمی که روی میز گذاشته شود. اما چرا با ذ نوشته می شود، قاطعا مشخص نیست.
به همین گونه است کلمه نام گذاری که به فرموده شما عملی فیزیکی در آن انجام نمی شود، و اسم جائی گذاشته نمی شود، بالکه عملی تعلقی است یعنی اسمی به فردی تعلق می گیرد، اما چرا این کلمه با ذ نوشته می شود؟! در مقابل، کلمه شکر گزاری که دارای آداب و مناسکی است، با ز نوشته می شود، یعنی نماز گزار بیشتر افعال گذاشتن دارد، تا گزاردن مثل رکوع که دستها را روی زانو می گذارد، شجود که سر را روی زمین یا مُهر می گذارد، یعنی نماز مجموعه ای از گذاردنها و گذاشتنهاست، ولی نماز گزلر نوشته می شود! این مثل را بدان جهت نیاوردم، که ثابت کنم نماز گزار باید با ذ نوشته شود، فقط خواستم در مقام مقایسه با قانونگذار ارائه دهم! ممنون از توضیحات مشخص تر.
در جواب: در مورد واژه احترام گذار شما را به بخشی از کتاب معروف "غلط ننویسیم" از استاد ابوالحسن نجفی ارجاع میدهیم: به نظر می آید که در این ترکیب، فعل گذاشتن (با حرف "ذ") غلط باشد، و صحیح آن (گزاردن) با (حرف"ز") است، یعنی به جا آوردن. باید دانست که ترکیب (احترام گذاشتن) یا (گزاشتن) در متون پیش از قرن دهم و حتی یازدهم اصلا به کار نرفته است (برای بیان این معنی، حرمت داشتن می گفته اند)، و این ترکیب فقط در قرون متأخر ساخته و رایج شده است.
می توان حدس زد که در عهد صفویه و قاجاریه که تمایز معنایی و املایی دو فعل گذاشتن و گزاردن مشتبه و مشوش شده است، ترکیب احترام گذاشتن را ساخته باشند. به هر حال این ترکیب با همین املا در نوشته های چند قرن اخیر به کار رفته و در فرهنگ ها نیز به همین صورت ضبط شده است، و استعمال آن اشکالی ندارد. (منبع: کتاب غلط ننویسیم،فرهنگ دشواری های زبان فارسی: ابو الحسن نجفی. چ9.نشر دانشگاهی.1371. ص16 )
پرسش از عموم: فرض و یا حق را میگذارند یا میگزارند؟
درست نویسی فارسی در اینترنت
مند در ادبیات فارسی
مند = صاحب و دارنده.
فرهنگ رشیدی: مند یعنی خداوند، با کلمه دیگر ترکیب کنند و تنها مستعمل نشده چون مستمند و دردمند و روزی مند و آزمند و آه مند.
مند به معنی صاحب و خداوند باشد، و بیشتر در آخر کلمات آید، همچو دولتمند، یعنی صاحب دولت و ارجمند، یعنی صاحب و خداوند قدر و قیمت و حاجتمند و دردمند هم از این قبیل است، به معنی صاحب درد و غمناک. (برهان – آنندراج ).
مند از جمله حروفی است، که همیشه به آخر اسم ملحق می گردد و معنی دارایی و خداوندی به آن می دهد، مانند ارجمند، یعنی خداوند قدر و قیمت، و حاجتمند، یعنی صاحب حاجت و محتاج و دردمند، یعنی دارای درد، و خردمند، یعنی دارای خرد و عقل. (ناظم الاطباء).
در پهلوی، مند و نیز اومند. اوستایی، منت. (حاشیه ٔ برهان چ معین ).
مزید مؤخری است، که معمولاً به آخر اسم معنی درآید و تصاحب و مالکیت را رساند، مانند: آبرومند, آرزومند, آزمند, آگه مند, آهمند, آهومند, ادراک مند, ارادتمند, ارمند, اصل مند, اقبالمند, اندوهمند, اندیشمند, اندیشه مند, بخت مند, بزه مند, بهره مند, بیدادمند, پندمند, پورمند, پیروزمند, ثروتمند, حاجتمند, حسرتمند, خارمند, خجلتمند, خردمند, خطرمند, خندانمند, خواهشمند, دانشمند, دردمند, دولتمند, رحم مند, رضامند, رنجمند, روزی مند, زورمند, زهرمند, زیانمند, سازمند, سالمند, سخاوتمند, سزامند, سعادتمند, سودمند, شرافتمند, شره مند, شعورمند, شکایتمند, شکوهمند, شکْوه مند, طالعمند, عفومند, عقلمند, عقیده مند, علاقه مند, عیالمند, غیرتمند, فراستمند, فرمند, فرهمند, فضیلت مند, فیروزمند, قرضمند, قیمت مند, کارمند,کرامند, کراهتمند, کندمند, گره مند, گله مند, مزدمند,مستمند, مهرمند, نیازمند, نیرومند, نیومند, هنرمند,هوشمند, یارمند, یالمند, (یادداشت مرحوم دهخدا).
در کلمه کشتمند معنی جای دهد نظیر زار در کشتزار به معنی مزرعه.
مزید مؤخر امکنه : میمند. بیمند. فیروزمند. (در سیستان).
هیرمند = هیلمند. (یادداشت مرحوم دهخدا).
فرهنگ آنَنْدراج یکی از فرهنگ‌های زبان فارسی نوشته‌شده در سده نوزدهم میلادی و از کامل‌ترین و منظم‌ترین فرهنگ‌های زبان فارسی عصر خود است.
این فرهنگ را محمد پادشاه متخلص به «شاد»، فرزند غلام محیی‌الدین، میرمنشی مهاراجه میرزا آنند گجپتی راج‌منه سلطان بهادر، راجه ایالت ویجی‌نگر از ایالات دکن هندوستان، بر اساس چند کتاب لغت دیگر گردآوری کرده است.
این کتاب به اشارهٔ ابن راجه و به نام او (آنندراج) نوشته شده‌است. کار تألیف کتاب در ۱۲۶۷ خورشیدی (برابر با ۱۳۰۶ قمری قمری و ۱۸۸۸ میلادی) به پایان رسید و یک سال بعد، در سه جلد بزرگ به قطع رحلی، به هزینهٔ مهاراجه آنندراج در چاپخانهٔ «نولکشور» لکهنو به چاپ رسید.
درست نویسی فارسی در اینترنت
فرهنگ آنندراج
فرهنگ آنَنْدراج یکی از فرهنگ‌های زبان فارسی نوشته شده در سده نوزدهم میلادی و از کامل‌ترین و منظم‌ترین فرهنگ‌های زبان فارسی عصر خود است.
این فرهنگ را محمد پادشاه متخلص به «شاد»، فرزند غلام محیی‌الدین، میرمنشی مهاراجه میرزا آنند گجپتی راج‌منه سلطان بهادر، راجه ایالت ویجی‌نگر از ایالات دکن هندوستان، بر اساس چند کتاب لغت دیگر گردآوری کرده است.
این کتاب به اشاره ابن راجه و به نام او (آنندراج) نوشته شده است. کار تألیف کتاب در ۱۲۶۷ خورشیدی (برابر با ۱۳۰۶ قمری و ۱۸۸۸ میلادی) به پایان رسید، و یک سال بعد در سه جلد بزرگ به قطع رحلی، به هزینه مهاراجه آنندراج در چاپخانه «نولکشور» لکهنو به چاپ رسید.
در ۱۳۳۵ خورشیدی فرهنگ آنندراج در هفت جلد به کوشش محمد دبیر سیاقی در تهران منتشر و در ۱۳۶۳ تجدید چاپ شد.
محمد پادشاه زبان انگلیسی می دانست، فرهنگ‌های معتبر انگلیسی را سرمشق خویش قرار داد، و با تألیف مجموعه مترادفات و فرهنگ آنندراج در عرصه فرهنگ نویسی به زبان فارسی خدمتی درخور توجه کرد. هریک از این دو فرهنگ ویژگی‌هایی دارد، که پیش از آن در فرهنگ‌های فارسی سابقه نداشت.
فرهنگ آنندراج مشتمل بر واژه‌های فارسی، ترکی و عربی است، و شواهدی از شعر و نثر را دربر دارد. بسیاری از لغات فارسی با شواهد شعری آراسته شده‌اند. همچنین، در این کتاب به برخی اصطلاحات مفید و متداول عامه اشاره شده، و مترادف‌های بسیاری از کلمات آورده شده. گاهی نیز از مباحث دستوری و صرفی و نحویِ آنها نوشته.
فرهنگ آنندراج نخستین بار در حیات مؤلف در سه جلد در کشور هندوستان به چاپ رسید، و نسخه‌ای از آن در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود، که در آغاز نخستین جلد آن چند برگ هست، که در بیشتر نسخه‌های دیگر موجود نیست.
……………
برچسبها: درست نویسی, فارسی نویسی, اینترنت فارسی, مند ادبیات, گزار گذار, گذار گزار, فرهنگ آنندراج.
………….
درست نویسی فارسی در اینترنت
مستند های مربوط
مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
تریلر فیلم تومیریس ساخت کشور قزاقستان بر اساس داستانهای دروغی تاریخ هرودوت و گوینده انوش راوید، مشروح در www.arq.ir/497
* * * * * * * * * *
……………………….
توجه 1: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه 2: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه 3: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند: در اینجا http://arq.ir.
ارگ ایران http://arq.ir
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید