تاریخ و جغرافیای شهر شیراز در یک صفحه وبلاگ و یک کتاب نمی گنجد، بسیار وسیع و خواندنی است. هر ایرانی باید تا حدودی تاریخ و جغرافیای شهر شیراز، و دیگر شهرهای تاریخی ایران را بداند.
تاریخ و جغرافیای شهر شیراز
تصویر خیابان فردوسی شیراز قدیم، عکس شماره ۳۶۸۰.
لوگو داشته های تاریخی ما آرزوی دیگران است، عکس شماره ۱۶۱۶.
برگه 1349 پیوست لینک زیر است:
. . . ادامه دارد و بازنویسی می شود . . .
تاریخ و جغرافیای شهر شیراز
تاریخ و جغرافیای شهر شیراز
شیراز به معنی اشتراک گذاری راه است، امروزه نیز با نگاهی به نقشه متوجه این چند راهی و یا برخورد راهها در شهر شیراز می شویم. از نظر من بمنظور معنی نامها، زیاد نباید راه دور رفت، معانی در همین نزدیکی ماست:
ــ شیراز = شر + را + ز = شرکردن یا اشتراک گذاری راه.
ــ شیراز = شیر راز = شیر + راز = چند راه.
ــ شیر = شر = تقسیم.
ــ راز = راه = گذر.
عکس تاریخی از شهر شیراز، عکس شماره ۸۹۶۹.
شیراز پنجمین شهر بزرگ و پرجمعیت ایران و مرکز استان فارس است. جمعیت شیراز در ۱۳۹۵ بالغ بر ۱٬۵۶۵٬۵۷۲ بود، این رقم با احتساب جمعیت ساکن در حومه شهر به ۱٬۸۶۹٬۰۰۱ می‌رسد.
شیراز در بخش مرکزی استان فارس، در ارتفاع ۱۴۸۶ متر بالاتر از سطح دریا و در منطقه کوهستانی زاگرس واقع شده و آب و هوای معتدلی دارد. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی در کوه‌های زاگرس محدود شده است.
در ۱۲۹۶ خورشیدی نهاد شهرداری در شیراز تأسیس شد. امروزه شیراز به ۱۱ منطقهٔ مستقل شهری تقسیم شده، و جمعاً بالغ بر ۲۴۰ کیلومتر مربع است. شیراز به سبب جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و طبیعی فراوان، همواره گردشگران بسیاری را به سوی خود فرامی‌خواند.
شیراز از دیرباز به واسطه مرکزیت نسبی‌اش در منطقهٔ زاگرس جنوبی و واقع‌شدن در یک منطقه به نسبت حاصل‌خیز، محلی طبیعی برای مبادلات محلی کالا بین کشاورزان، یک جانشینان و عشایر بوده است. همچنین این شهر در مسیر راه‌های تجاری داخل ایران به بنادر جنوب مانند بندر بوشهر قرار گرفته است.
لوح‌های میخی خط ایلامی یافته شده در تخت جمشید به کارگاه‌های مهمی در تی/شی-را-ایز-ایز-ایش (تیرازیس یا شیرازیس) اشاره می‌کند، که بی‌شک همان شیراز امروزی است، همچنین آثاری شامل سه پایه برنزی مربوط به هزاره چهارم گاه ایرانی در جنوب شرقی شیراز کشف شده است. نشانه‌های متعددی از سکونت دایم در دشت شیراز و اطراف محل کنونی شیراز در دوران پیش از اسلام وجود دارد، مانند نگاره‌های سنگی مربوط به اوایل ساسانی، دو آتشکده بنام های هرمزد و کارنیان و قلعه ای باستانی بنام شاه موبد و آثار کشف شده در قلعه ساسانی در محل فعلی قصر ابونصر.
شواهد بالا چنین می گوید که شیراز تا پایان دوره ساسانی شهری با جمعیتی عمده و احتملاً مرکز اداری بوده است، بزرگی شیراز به هر اندازه بوده، این شهر در زمان داریوش زیر سایه پارسه و پس از حرکت اسکندر اشکانی زیر سایه شهر همسایه استخر قرار داشت.
همچنین نام شیراز همراه بخش اردشیر خوره دوره ساسانی به مرکزیت فیروز آباد ذکر شده است، و شیراز جزئی از آن بوده است. اردشیر خوره یکی از پنج بخشی بود، که استان فارس ساسانیان را تشکیل می داد. این اطلاعات در مهرهای ساسانی مربوط به اواخر ساسانی و اوایل دوران اسلامی کشف شده، در محل قصر ابونصر در شرق محل کنونی شهر شیراز بدست آمده، که استحکامات موجود در محل قصر ابونصر همان قلعه تیرازیس یا شیرازیس یاد شده، در لوح های عیلامی پارسه است. بعدها پس از آنکه شهر فعلی شیراز در نزدیک این قلعه بنیان نهاده شده، این شهر نام خود را از این قلعه در حوالی شهر به یادگار گرفته‌است.
باستان شناسان موزهٔ متروپولیتن نیویورک نیز با توجه به نتایج حفاری‌های خود در محل قصر ابونصر، این استحکامات و احتمالا روستاهای اطراف را به عنوان محل شیراز قبل از اسلام پیشنهاد می‌کنند. آنها گفته های بلخی در قرن ۱۲ را نقل می‌کنند که می‌گوید: در محلی که شیراز کنونی وجود دارد منطقه‌ای بوده، با چند قلعه در میان دشتی باز. آنان در مورد داستان بنیان نهاده شدن شهر جدید شیراز و انتقال آن به محل جدید چنین نظر می‌دهند، که انتقال یک شهر در بسیاری جاهای دیگر مانند نیشابور و قاهره نیز اتفاق افتاده‌است. در این حالت پس از تحولات یا تغییراتی سیاسی، شهر به محلی در نزدیکی شهر قدیم منتقل شده، و شهر قدیمی رها گشته تا به شهری حاشیه ای یا تلی از خرابه تغییر پیدا کند.
شیراز شهری است قدیمی و وسیع و مشهور و آباد، دارای باغ های عالی و چشمه سارهای پر آب و بازارهای بدیع و خیابان های خوب. در این شهر نظم و ترتیب عجیبی حکمفرماست هر یک از اصناف پیشه وران در بازار جداگانه ای متمرکز می باشند، و از افراد صنف های دیگر در میان آنان داخل نمی شوند.
مردم شیراز خوشگل هستند و لباس تمیز می پوشند. در مشرق زمین هیچ شهری از لحاظ زیبایی بازارها و باغ ها و آب ها و خوشگلی مردم به پایه ی دمشق نمی رسد، مگر شیراز. این شهر در زمین مسطحی واقع شده و گرداگرد آن را از هر سو باغ ها فراگرفته و پنج نهر از وسط شهر می گذرد. یکی از آن ها نهر معروف رکن آباد است که آب شیرین و گوارایی دارد. (سفرنامه ابن بطوطه، جلد اول، ص ۲۱۶)
……………
برچسبها: تاریخ شیراز، جغرافیای شیراز، شهر شیراز، شیراز، دیدنیهای شیراز.
………….
تاریخ و جغرافیای شهر شیراز
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
* * * * * * * * * *
……………………….
توجه ۱: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه ۲: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه ۳: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند: در اینجا http://arq.ir.
ارگ ایران http://arq.ir
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
برای آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید