پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت است و باید نسبت به باطل کردن آن اقدام شود این مطرح و تقاضای باطل شدن دلیل بر حذف فوری مرزهای کنونی نیست، بلکه اقدامی برای احیای توانایی دور جدید ایران است. نیمی از خاک آخرین جغرافیای سیاسی رسمی ایران از زمان صفویه تاکنون از دست رفته است، و به هیچ عنوان نباید این سرزمینهای از دست رفته را تایید کرد، بلکه باید همیشه تقاضای آنها را داشت.
پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت
تصویر نقشه پیمانهای ننگین استعماری، عکس شماره 3780.
این برگه بشماره 1477 پیوست لینک زیر است:
لوگو آزادی اندیشه و بیان اینترنتی را پاس داریم، عکس شماره 1608.
پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت
پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت
آخال شهرستانی از استان ماوراء خزر ایران بود، و نام معاهده‌ای میان امپراتوری روسیه و شاه قاجار بود، که در ۲۱ سپتامبر ۱۸۸۱ میلادی برابر با ۳۰ شهریور ۱۲۶۰ خورشیدی برای تعیین مرزهای دو کشور در مناطق ترکمن نشین شرق دریای خزر بسته شد. ناصرالدین‌شاه برای بستن این قرارداد، وزیر خارجه سعید مؤتمن‌الملک را به دیدار ایوان زینوویف فرستاد، تا پیمانی را در تهران امضا کنند. این امر به بهای گران از دست رفتن سرزمین‌هایی به دست آمد، که ناصرالدین شاه ادعای پادشاهی بر آنها را داشت.
پیمان آخال تفاوتهای زیادی با قراردادهای ترکمنچای و گلستان داشت، و بمراتب بدتری از آن دو بود. دو قرارداد ترکمنچای و گلستان در شرایطی به پادشاهان قاجار تحمیل شد، که نظامیان ایران قاجاری در مقابل ارتش روسیه شکست خوردند، و توانایی مقابله دوباره با این کشور را نداشتند. ولی در پیمان آخال هیچ گونه برخورد جدی میان ایران و روسیه اتفاق نیفتاده بود، و فشار نظامی از سوی روسها به ایران وارد نشده بود. در نهایت به واسطه ضعف ساختار دفاعی و مدیریتی حکومت قاجار و شخص شاه، این پیمان بسته شد.
این پیمان باعث اشغال خوارزم به دست روسیه تزاری شد، پس از شکست ۱۸۶۰ ایران قاجاری و نیز با گسترش حضور بریتانیا در مصر، در ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱، امپراتوری روسیه اشغال کامل خاک ایران در بخش شمالی فلات ایران را در پیش گرفت. نیروهای فرماندهان میخائیل اسکوبلف، ایوان لازارف و کنستانتین کافمن، به چنین کام یابی دست یافتند. با سرنهادن به این پیمان، شاه استعماری ایران از خاک تاریخی ایران در سرتاسر آسیای میانه، ترکستان و فرارودان چشم پوشی کرد، و رود اترک را به عنوان مرز نوین از قاجار به ارث گذاشت. زان پس مرو سرخس و عشق آباد و دورادور آنها زیر فرمان الکساندر کومارف در آمد.
همچنین خط مرزی کاملاً به سود روس طراحی شده بود. روسها در ضمن بستن قرارداد مرزی، نخست کوههای بلند مرتفع سرحدی را در مرز خودشان انداختند، سپس سرچشمه رودخانه‌ها را نیز جزء خاک روسیه ثبت کردند، که هر وقت اراده نمایند آب را از آبادیهای ایرانی قطع کنند، در نتیجه محصول خراسان را تباه سازند. گذشته از این دولت ایران تعهد کرده بود، که اجازه ندهد در راستای رودهایی که وارد خاک روسیه میشود، روستای نو ساخته شود، یا زمینهای کشاورزی آن مناطق گسترش یابد، یا برای زمینهای در حال کشت بیش از اندازه آب مصرف شود.
پیمان آخال همچنین به زیان ترکمنها بود، و با مصالح سنتی قوم ترکمن همخوانی نداشت، منجمله آنها در دو کشور قرار گرفتند، و یگانگی آنان به هم خورد. یموتهای ایران که بر اساس موافقت‌نامه دو دولت، هر سال برای چراندن گله‌های خود به آن سوی مرز کوچ میکردند، باید به هر دو دولت مالیات میدادند، و این موضوع مقامات روسی و ایرانی را در جمع آوری مالیات دچار مشکل کرده بود.
یک نکته قابل ذکر درباره قرارداد آخال، تأثیر انگلیس در انقعاد آن است. در آن زمان، کشمکش انگلیس و روسیه بر سر مستعمرات فرو کاسته بود، و انگلیس این امکان را به روسیه داد، که تا حد ممکن در منطقه قفقاز پیشروی کند، و توجهش از هند برداشته شود. این در حالی بود، که ناصرالدین شاه در تصور کمک انگلیس به خودش بود. در این برهه از زمان ناصرالدین شاه تمام تمرکزش بر حل منازعات با انگلیس در مرزهای جنوب شرقی سپری میشد، و به کلی اهمیت نوار شمالی کشور را از یاد برده بود.
پیمان آخال دستاورد فاجعه باری برای ایران داشت، نخست اینکه در ازای هیچ منفعتی، بخش قابل توجهی از زمینهای ایران به روسیه واگذار شد. ناصرالدین شاه با تصور اینکه شورش ترکمنها با این قرارداد، برای همیشه از بین خواهد رفت، اقدام به امضای آن نمود، این در حالی است که حداقل تا پایان حیات وی هیچگاه ترکمنها ساکت نشدند. مسأله دیگر اینکه منطقه آخال و ترکمن‌نشین شمال خراسان، آنزمان معبر داد و ستد ایران با قفقاز و اروپا بود. واگذاری این مناطق به روسیه منجر به باج دهی ایران قاجار به آن کشور، و از دست دادن فرصتهای مناسب اقتصادی بود.
سرزمینهای واگذار شده به روسیه از نظر کشاورزی و دامپروری بسیار مستعد بودند، و از دست رفتن آنها خسارت جبران ناپذیری برای اقتصاد ایران محسوب میشد. مناطق مطلوب کشاورزی در خراسان، از آن پس به دلیل عدم دسترسی به آب لازم خشک و بلا استفاده شدند.
پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت
مفاد قرارداد بطور کلی
پیمان آخال شامل یک مقدمه و نه ماده بود، در ماده اول نقاط و محل عبور خط مرزی تعیین گردید. در ماده دوم پیش بینی شده بود، نمایندگان ایران و روسیه بر طبق فصل اول خط سرحد را بگونه‌ای شفاف ترسیم کنند، و در مرزها علامتگذاری نمایند. در ماده سوم مقرر شد، چون قلعه جات گرماب و قلقلاب واقعه در دره رودی، که آبش اراضی ماوراءالخزر را مشروب میکند، در شمال خطی واقع است، که به موجب فصل اول سرحد بین متصرفات طرفین است، دولت ایران قاجار متعهد میشود، که قلاع مزبور را ظرف یک سال از تاریخ مبادله این قرارنامه تخلیه کند.
ولی دولت علیه حق خواهد داشت، که در ظرف مدت مزبوره سکنه گرماب و قلقلاب را به مملکت خود مهاجرت دهد. از طرف دیگر دولت روس متقبل میشود، که در نقاط مزبور استحکامات بنا نکرده، و خانواده ترکمن در آنجا سکنا ندهد. در اجرای مفاد این بند، هزینه انتقال این خانوارها که بالغ بر یک هزار و دویست تومان بود، از خزانه دولت ایران شد، و پس از جابجایی این خانواده‌ها و اسکان آنها در داخل روستاهای مرزی ایران، مکانهای یاد شده زیر نظر کمیسیون مشترک به روسها تحویل داده شد.
اوج غلبه روسها و ناتوانی و انفعال حکومت قاجاریه را میتوان در ماده چهارم این عهدنامه ملاحظه کرد. در این ماده آمده است: چون منبع رود فیروزه و منابع بعضی رود و انهاری، که ایالت ماوراء بحر خزر متصله به سرحد ایران را مشروب میکند، در خاک ایران واقع شده است، دولت علّیه ایران متعهد میشود، که به هیچ وجه نگذارد از منبع الی محل خروج از خاک ایران در امتداد رود و انهار مزبور قراء جدیدی تأسیس شده، و به اراضی که بالفعل زراعت میشود توسعه داده شود، و نیز برای اراضی که فعلاً در خاک ایران مزروع است، بیش از آن مقداری که لازم است نگذارد آب استعمال کنند.
بر طبق ماده پنجم طرفین برای سهولت راه بازرگانی با توافق به جاده سازی مبادرت مینمایند. در ماده ششم قرارداد آمده است: دولت ایران متعهد میشود، که در تمام سرحد استرآباد و خراسان اخراج هر نوع اسلحه و آلات جنگی را از مملکت ایران سخت ممنوع دارد، و نیز تدبیرات لازمه را به عمل آورده، نگذارند به تراکمه که در خاک ایران هستند اسلحه برسد.
همچنین در فصل هفتم آمده است: محض مراقبت اجرای شرایط این قرارداد، و برای مواظبت حرکات و رفتار تراکمه، که مجاور ایران هستند، دولت روس حق خواهد داشت، که به نقاط سرحد ایران مامور معین کند.
طبق ماده هشتم پیمانهای سابق به قوت خود باقی است، و بر طبق ماده نهم چهار ماه برای مبادله اسناد امضاء شده تعیین گردیده است.
پس از عقد قرارداد مزبور محمد صادق خان قاجار امیر تومان (امین نظام) از طرف ایران مأمور شد، که با نمایندگان روسیه در تعیین حدود همکاری کند. بدین منظور یک پروتکل در قریه حصار و دو پروتکل دیگر در ۲۱ و ۲۲ جمادی الاولی ۱۳۱۲ق در عشق‌آباد به امضای طرفین رسید.
پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت
متن کامل عهدنامه آخال
چون اعلی حضرت شاهنشاه ایران و اعلی حضرت امپراتور کل ممالک روسیه لازم دیدند، که در طرف شرق بحر خزر سرحد ممالک خود را از روی دقت معین کرده، موجبات آسودگی و امنیت آن جاها را فراهم نمایند، چنین صلاح دیدند که برای حصول این مقصود قراردادی منعقد دارند. لهذا وزرای مختار خود را از این قرار معین داشتند: از طرف اعلی‌حضرت شاهنشاه ایران میرزا سعید خان مؤتمن الملک وزیر امور خارجه و از طرف اعلی‌حضرت امپراتور کل ممالک روسیه ایوان ذی‌نوویف وزیر مختار و ایلچی مخصوص در دربار دولت علیه. ورزای مختار مزبور پس از اینکه اختیار نامه‌های خود را مبادله نموده، و آن را موافق قاعده و مرتب به ترتیبات شایسته یافتند، در فصول ذیل متفق‌الرأی شدند.
نظر انوش راوید: باید توجه داشت این شاه قاجار و تمام قاجار، حکومت ایران را با کمک استعمار بریتانیا تصاحب کرده بودند، و به هیچ عنوان نماینده مردم ایران نبودند، نماینده ایران سردار نادرشاه بود، که با توطئه انگلیس کشته شد.
فصل اوّل
در طرف شرق بحر خزر سرحد بین ممالک ایران و روس از قرار تفصیل ذیل خواهد بود: از خلیج حسینقلی الی چات سرحد بین الدولتین بحری رود اترک است، از چات خط سرحدی در سمت شمال شرقی قلل سلسله کوههای سنگوداغ و ساکریم را متابعت کرده و بعد در سمت شمال به طرف رود چندر متوجه شده و در چقان قلعه به بستر رود مزبور میرسد. از اینجا در سمت شمال به قلل کوههایی که فاصل دره چندر و دره سومبار است متوجه شده، و در سمت مشرق قلل کوههای مزبور را متابعت کرده، و بعد به طرف بستر رودخانه سومبار و در ملتقای رود مزبور با نهر آخ آقایان فرود میآید.
از این نقطه اخیر به طرف شرق بستر رود سومبار خط سرخه محسوب میشود، الی خرابه‌های مسجد دادیانه و از مسجد دادیانه الی قلل کوپت داغ سرحدی راهی است، که به درون ممتد است. پس از آن خط سرحدی در امتداد قلل مزبور، به سوی جنوب شرق حرکت میکند ولی نرسیده به انتهای تنگه گرماب به طرف جنوب برگشته، و را سرکوههایی که فاصل دره سومبار و سرچشمه گرماب گذشته و بعد متوجه به سوی جنوب شرقی شده. از قلل کوههای میزنو و چوب بست عبور و راهی را که از گرماب به رباط میرود، در محلی ملاقات میکند که در یک ورستی شمال رباط است.
چون به این محل رسید، خط سرحدی از قلل کوهها الی قلل کوه دالانچه کشیده شده. پس از آن از شمال قلعهٔ خیرآباد گذشته و در سمت شمال شرقی الی حدود گوگ قتبال ممتد شده و از حدود گوگ قتبال به دربند رود فیروزه تقاطع میکند، و از اینجا در سمت جنوب شرقی متوجه به قلل کوههایی میشود، که از طرف جنوب وصل به دره است، که راه عشق‌آباد و فیروزه از آن عبور میکند، و پس از آنکه قلل کوههای مزبور را الی اقصی نقطه شرقی متابعت نمود.
خط سرحدی به شمالی‌ترین قله کوه اسلم گذشته، و در سمت جنوب شرقی قلل این کوهها را طی کرده و بعد شمال قریهٔ کلته چنار را دور زده و به محل اتصال کوههای زیر کوه و قزل‌داغ میرسد، از اینجا خط سرحد در سمت جنوب شرقی از قلل سلسله زیر کوه کشیده میشود، تا اینکه به دره رود بابا درومز برسد. بعد از وصول به این محل، به طرف شمال حرکت و در راهی که از گاورس الی لطف‌آباد ممتد است، به جلگه میرسد. به طوری که قلعه بابا درومز در شرق این خط واقع میشود.
فصل دوّم
چون فصل اول این قرارداد نقاط عمده خط سرحد بین متصرفات ایران و روس معین شده است، طرفین معاهدتین کمیسر‌های مخصوص مامور خواهند نمود، که خط سرحد را در محل و به طور صحیح ترسیم کرده و علامات را نصب نمایند. زمان و محل ملاقات کمیسر‌های مزبور را طرفین معاهدتین بالاتفاق معین خواهند نمود.
فصل سوم
چون قلعه‌جات گرماب و قلقلاب واقعه در درهٔ رودی که آبش اراضی ماوراءالخزر را مشروب میکند در شمال خطی واقع است که به موجب فصل اول سرحد بین متصرفات طرفین است، دولت ایران متعهد میشود که قلاع مزبور را ظرف یک سال از تاریخ مبادله این قرارنامه تخلیه کند. ولی دولت علیه حق خواهد داشت، که در ظرف مدت مزبوره سکنه گرماب و قلقلاب را به مملکت خود مهاجرت دهد. از طرف دیگر دولت روس متقبل میشود، که در نقاط مزبوره استحکامات بنا نکرده و خانواده ترکمن در آنجا سکنا ندهد.
نظر انوش راوید: چون خانواده های ترکمن در این قرارداد نقشی نداشتند، و حاکمان پای قرارداد منتخب آنها نبودند، این قرارداد باطل است.
فصل چهارم
چون منبع رود فیروزه و منابع بعضی رودها و انهاری که ایالت ماوراء خزر متصله سرحد ایران را مشروب میکند، در خاک ایران واقع شده است، دولت علیه متعهد میشود که به هیچ وجه نگذارد از منبع الی خروج از خاک ایران در امتداد رودها و انهار مزبوره قراء جدیدی تاسیس شده، و به اراضی که بالفعل زراعت میشود توسعه داده شود، و نیز برای اراضی که فعلاً در خاک ایران مزروع است بیش از آن مقداری که لازم است نگذارد آب استعمال کنند. محض اینکه این شرایط به طور صحیح اجرا و بدون تعطیل و تعلل رعایت شود، دولت ایران متقبل میشود، که به قدر لزوم مأمورین صحیح برای این امر معین کند. به کسانی که از مدلول آن تخلف میورزند سیاست سختی برسد.
فصل پنجم
محض ترقی و پیشرفت مناسبات تجارتی مابین ایالت ماوراء بحر خزر و ایالت خراسان طرفین معاهدین متقبل میشوند، که در باب ساختن راههای عرابه رو که برای مراودات تجارتی بین ایالات مذکوره مناسب بوده باشد، حتی‌الامکان زودتر فیمابین قراری دهند که مستلزم نفع جانبین بوده باشد.
فصل ششم
دولت ایران متعهد میشود که در تمام سرحد استرآباد و خراسان اخراج هر نوع اسلحه و آلات جنگی را از ممکلت ایران سخت ممنوع دارد، و نیز تدبیرات لازمه را به عمل آورده، نگذارند که به تراکمه که در خاک ایران هستند اسلحه برسد. کارگزاران سرحدی دولت علیه درباره اشخاصی که از طرف روسیه ماموریت منع خروج اسلحه از حدود ایران دارند، کمال مساعدت و همراهی را منظور خواهند داشت.
نظر انوش راوید: داستانی از رفتار استعماری با ایران و ایرانی.
فصل هفتم
محض مراقبت اجرای شرایط این قرارداد و برای مواظبت حرکات و رفتار تراکمه مجاور ایران هستند. دولت روس حق خواهد داشت که به نقاط سرحد ایران مامور معین کند. مأمورین مزبور در مسائلی که راجع به حفظ انتظام و آسودگی صفحات مجاور متصرفات دولتین است واسطهٔ بین کارگزاران طرفین خواهند بود.
فضل هشتم
تمام تعهدات و شرایط مندرجهٔ عهد‌نامه‌جات و قرارنامه‌هایی که مابین طرفین منعقد شده است به قوهٔ خود باقی خواهد ماند.
نظر انوش راوید: باید توجه زمانی برای پایان این قرارداد منظور نشده، یعنی از زمان امضای آن قرارداد، قابل باطل شدن توسط مردم ایران در هر زمان است.
فصل نهم
این قرارنامه که به دو نسخه نوشته شده و به امضاء و مهر وزرای مختار طرفین رسیده است، به تصویب و تصدیق اعلی حضرت شاهنشاه ایران و اعلی حضرت امپراتور روس خواهد رسید، و تصدیق نامه جات در ظرف چهار ماه و حتی‌الامکان زودتر در تهران ما بین وزرای مختار طرفین مبادله خواهد شد.
در تهران -۹ دسامبر ۱۸۸۱ – مطابق ۲۲ محرم ۱۲۹۹.
(امضاء) زینوویف (امضاء) میرزا سعید خان
دیدگاه انوش راوید: آنچه که از مفاد این پیمان و شرایط و زمان آن پیداست قابل باطل کردن است، و بهتر است ایرانیان باهوش نسبت به باطل کردن این گونه پیمانها بگویند و بنویسند. لازم به ذکر است، این تقاضا دلیل بر برهم زدن نظم کنونی ملل نیست، بلکه یک تقاضای مشروع و قانونی ملت ایران در دو سوی مرزهای این پیمانهاست.
پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت
نشان مغولان ایرانی
تصویر پرچم مغول با نشان شیر و خورشید در سرزمینی که شیر نداشت، عکس شماره 6118.
نماد شیر و خورشید ایرانی بر پرچم مغولان، در سرزمینی که شیر نداشت، دلیل محکمی برای اثبات ایرانی و ساسانی بودن حاکمان مغول است. این نماد در تمام چین شمالی و هند شمالی، از نفوذ حکومتی و فرهنگی ایرانی در آن سرزمین هاست. این موضوع نشان میدهد منشاء تمدن از یک جا بوده، و طی هزارهها و سدهای تاریخ به همه نقاط جهان گسترش یافته است. باید توجه داشت حکومت مغولی از اقوام شنگل، و متفاوت از اقوام منگل بودند.
……………
برچسبها: پیمان آخال, ننگین باطل, بدون مدت, مفاد قرارداد, متن پیمان, پایان پیمان, آخال باطل, نشان مغولان.
هشتگها: #پیمان_آخال.
…………
پیمان آخال ننگین باطل بدون مدت
مستندهای مربوط
مستندهای بیشتر را در آپارات و نماشا لینک آن در ستون کناری ارگ ایران
ویدیو کمیاب رنگی از کنفرانس‌تهران در سفارت شوروی یا باغ اتابک با حضور چرچیل و استالین و روزولت، آذر ۱۳۲۲ برابر نوامبر ۱۹۴۳. مشروح در http://arq.ir/290
* * * * * * * * * *
……………………….
توجه 1: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین عکسها و مطالب ارگ ایران را بیابید.
توجه 2: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجوهای ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید، و در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه 3: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند.
ــ از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید.
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها، در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید.