تاریخ و آدرس سنگ گورهای افراشته ایران را بدانیم که در بسیاری از نقاط ایران قبرستان هایی هستند مزارهایشان دارای سنگ افراشته است، برخی از این قبرستانها را بررسی میکنم.
تاریخ و آدرس سنگ گورهای افراشته ایران
قبرستان خالد نبی
در نزدیکی زیارتگاه خالد نبی، شهرستان کلاله استان گلستان، قبرستانی در یک محوطه وسیع دیده می شود، که برخی از مقبره های آن سنگ افراشته دارند. تاکنون تحقیق جامعی در رابطه با این قبرستان انجام نشده، با این حال تفسیر های متفاوتی از شکل این سنگ افراشته ها ارائه شده است. یکی از حدسها این است، که این سنگ افراشته ها به شکل آلت تناسلی مردانه هستند، و به گونه ای بیانگر اعتقاداتی است، که در میان مردم آسیای میانه دیده می شود. بد نیست بدانیم که وجود برخی از باور های شمنی در این منطقه قابل تشخیص است. به طور مثال در نزدیکی مقبره خالد نبی، یک دیرک چوبی وجود دارد، که ترکمنها از آن بالا می روند، و باورهایی نسبت به آن دارند. تقدس این دیرک در این مکان، یادآور تقدس دیرکی است، که در خیمه مغولها وجود دارد، و همچنین یادآور دیرکی است که شمنها از آن بالا می روند. مثال دیگر این است که زیارتگاه خالد نبی بر روی کوهی به نام “تانگری داغ” قرار گرفته، و “تانگری” در زبان مغولی به معنای خدا و آسمان است. در واقع نام کوه، این حدس را قوت می بخشد، که روزگاری در این سرزمین آداب و باور های شمنی و مغولی معمول بوده است.
توضیح انوش راوید: دیرک چوبی فوق همان دیرک درفش کاویانی است، که در مزار شریف هم وجود دارد، قبلاً درباره آن توضیح نوشته ام، درست تانگری، تنگ ایری است، تانگ یا تنگ به معنی بلندی و یا مخزن بلند است، و ایری به معنی ایران است، که می شود بلندی ایران. دین سابق مغولها بوداسپ ایرانی یا بودایی بوده است، که نام آنها نیز از واژه مغ+ لی= دارند، است، جهت اطلاع بیشتر به معنی نام مکان های ایران مراجعه شود.
قبرستان های منطقه باخزر
در منطقه «باخزر» قبرستان های متعددی در روستاها دیده می شوند، که دارای سنگ افراشته هستند.
۱- روستای «جوذقان» در ۳۵ کیلومتری غرب تایباد، و در کنار رود مرغزار واقع شده، و سه قبرستان با مزار های سنگ افراشته دارد، که بر روی بسیاری از آنها کتیبه ای حک شده است.
۲- روستای «سوران» در ۴۸ کیلومتری غرب تایباد و در کنارهی رود مرغزار است، که بیشترین و بلندترین سنگ افراشته های منطقه باخزر را در خود جای داده است.
۳- روستای «شیزن» در ۵۰ کیلومتری غرب تایباد، مزار هایی با سنگ افراشته دارد.
۴- روستای «فایندر» در حدود ۸ کیلومتری شمال غرب خواف است، و مزار هایش سنگ افراشته دارند.
۵- در روستای «نشتیفان» که از توابع خواف، به خاطر «آسباد»هایش معروف است، سنگا فراشته را بر روی قبرها می بینیم.
عکس هایی از گورستان های سنگ افراشته ایران، عکس شماره ۵۷۲۴.
قبرستان های استان آذربایجان شرقی
حدود شش کیلومتری باغ «ایلگلی» روستای «پینه شلوار» شهرستان تبریز، قبرستانی وجود دارد، که چند قبر با سنگ افراشته بدون کتیبه، شبیه به آنچه در خالد نبی می باشد، دیده می شود. ظاهرا و بنابه آنچه آقای «رجبعلی لباف خانیکی» گزارش کرده اند، در روستا های «سردرود» و «کیجان» در «اسکو»، قبرستان «شادبا» در «بستان آباد» و قبرستان اطراف «بقعه اسحاق» در «هریس» آذربایجان نیز مزار هایی با سنگ های افراشته وجود دارد.
در روستای «اُنار» نزدیکی «لاهرود» و از توابع شهرستان مشکین شهر، گورستانی با چندین سنگ قبر دارد، که به شکل سنگ های افراشته هستند، و بر راس این سنگها، بخشی همانند کلاه قزلباشها با ۱۲ ترک (شیار) دارد، که احتمالا نماد شیعه ۱۲ امامی است.
قبرستان های استان لرستان
در روستا های استان لرستان، قبرستان های بسیاری با سنگ های افراشته دیده می شوند، نام یکی از این روستاها، «ابوالوفا» در نزدیکی «کوهدشت» است. سنگ افراشته های این قبرستان چهار وجهی و هرمی شکل هستند، و در هر وجه آن نوشته ها و نقوش بسیار زیبا و معناداری دیده می شوند.
قبرستان های استان کرمانشاه
۱- در نزدیکی مرز میان استان های ایلام و کرمانشاه، شهری به نام «شاهبداغ» (توحید) وجود دارد، که جزو استان کرمانشاه محسوب می شود، و در آن یک قبرستان با ویژگی قبرستان ابوالوفا و با سنگ های افراشته وجود دارد.
۲- در استان کرمانشاه و در مسیر «ریجاب» به «بابا یادگار» یک قبرستان در سمت راست جاده دیده می شود. در این قبرستان، سنگ های افراشته مقبره ها چهار وجهی، با حدود دو متر هستند، که آجر چینی و سنگ چینی شده اند. قبر های این قبرستان شبیه به میل «خسرو آباد» هستند، که در بخش «کونانی» استان لرستان و در روستای خسرو آباد وجود دارد. این میل به نام های میل «خسروآ» و میل «سید صفربک» هم معروف است، و بلندی آن بیش از ۶ متر است.
سنگ افراشته مقبره عرفا و بزرگان
مقبره عطار نیشابوری در نیشابور و شیخ احمد جام در تربت جام، سنگ افراشته دارند، بر روی این سنگ افراشته ها، کتیبه هایی نیز حک شده است. به نظر می رسد وجود سنگ افراشته بر روی مقبره بزرگان، یک رسم بوده است.
عکس مقبره های عطار نیشابوری و شیخ احمد جام، عکس شماره ۵۷۲۵.
توجه: در مناطق دیگر ایران هم سنگ افراشته مزارها وجود دارد، بزودی درباره آنها می نویسم.
. . . ادامه دارد . . .
توجه: اگر وبسایت به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
ارگ ایران http://arq.ir