دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی یعنی هیچ نیرویی نمیتواند مقابل روند و آهنگ رشد و تکامل جامعه و یا بمفهوم دیگر مقابل سرنوشت تمدن بایستد.
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی یعنی هیچ نیرویی نمی تواند، مقابل روند و آهنگ رشد و تکامل جامعه و یا بمفهوم دیگر مقابل سرنوشت تمدن بایستد. انقلاب مشروطیت ایران، سرآغاز پیدایش نهادهای مدنی، از جمله احزاب سیاسی در کشور بود.
تصویر مجلس شورای ملی تهران دهه 1290 ، عکس شماره 3692.
لوگو تاریخمند و اندیشه ورز شوید، عکس شماره 1607.
این برگه بشماره 1212 پیوست لینک زیر است:
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
با تشکیل مجلس دوم شورای ملی، جناح سیاسی تندرو مجلس اول، در قالب حزب دموکرات ظاهر شد. حزب دموکرات، نخستین حزبی بود که بصورت رسمی در مجلس دوم تشکیل شد. ایده اصلی این حزب، بر محور توسعه دمکراسی اجتماعی، با تاکید بر گسترش عدالت اجتماعی، برابری نسبی امکانات اقتصادی، اجتماعی و… استوار بود. در همین راستا این حزب دارای مرامنامه و برنامه های بسیار مترقی بود، و برای اجرای آن، به اقدامات انقلابی و تندرو علیه منافع خوانین و مالکان بزرگ مبادرت میکرد.
در مقابل حزب اعتدالیون از جناح معتدل و میانه روی مجلس اول شکل گرفت. غالب زمینداران و خوانین بزرگ، مانند عبدالحسین میرزا فرمانفرما از این حزب حمایت میکردند. فرمانفرما، که خود یکی از شاهزادگان قاجار و از زمینداران بزرگ بود، با برنامه های انقلابی و تندروانه دموکراتها مخالف بود. بنابراین از همان ابتدای تشکیل حزب دموکرات، فرمانفرما هم از لحاظ مسلکی و هم برنامه و اجرا، در جناح مخالف دموکراتها قرار گرفت.
این رویه در طول مجلس دوم، و بعد از آن نیز تداوم داشت. به همین دلیل دموکراتها، پس از تشکیل مجلس سوم شورای ملی، زمانی که به اکثریت پارلمانی دست یافتند، استیضاح فرمانفرما، وزیر داخله عین الدوله را در دستور کار این حزب قرار دادند.
مجلس سوم شورای ملی پس از سه سال وقفه، در تاریخ ۱۴ آذر ۱۲۹۳ خورشیدی برابر با ۱۷ محرم ۱۳۳۳ قمری توسط احمد شاه قاجار افتتاح گردید. این دوره به علت شروع جنگ جهانی اول بیش از یک سال دوام نیافت.
فرمانفرما و بسیاری از مستبدین سابق نیز در لباس اعتدالی مناصب حکومتی را برعهده گرفتند. اگرچه دموکراتها پس از تعطیلی مجلس دوم از اداره امور منزوی و به حاشیه رانده شدند، با این حال تعارض سیاسی و عقیدتی حزب دموکرات و اعتدالی آنان را از هم جدا کرد، که یکی از جلوه های آن به روابط فرمانفرما با مجاهدین بازمیگردد.
سالارالدوله پس از پایان فتنه محمدعلی شاه در شمال ایران، دوباره بر کرمانشاه و کردستان مسلط شده بود، اما این بار وی از حمایت محمد علیشاه دست برداشته، و خود را مستقیم وارث تاج و تخت و پادشاه ایران قلمداد میکرد. دولت مرکزی به منظور دفع غائله وی، فرمانفرما را با اختیارات تام به حکومت صفحات غرب منصوب کرد.
به هنگام عزیمت به کرمانشاه، مجاهدین مسلمان تحت ریاست یارمحمد خان کرمانشاهی، فرمانفرما را مشایعت میکردند. اما به دلایل مختلف روابط فرمانفرما با مجاهدینی که مورد حمایت دموکراتها بودند، به خصومت انجامید، و میتوان گفت دشمنی و نقار بین فرمانفرما و دموکراتها، از این زمان و به دلایل ذیل آغاز شد:
1 ــ وی، ظاهرا نماینده حکومت مشروطه در کرمانشاه بود، اما در عرصه عمل و حکمرانی، با آرمانهای مشروطیت بیگانه بود.
2 ــ او به بهانه نداشتن پول، از پرداخت حقوق مجاهدین استنکاف ورزیده و آنانرا در تنگنای مالی قرار داده بود.
3 ــ شاید بتوان گفت علت العلل این روابط خصمانه، درخواست مجاهدین برای بازگشایی مجلس شورای ملی بود، مسئلهای که برای فرمانفرما اهمیت نداشت بنابر روایت کسروی، تعطیلی مجلس دوم بر ناراحتی مردم افزوده، و یارمحمدخان نیز به همین دلیل از دولت رو برگردانده بود.
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
انتخابات دوره سوم مجلس شورای ملی
مقارن حکمرانی فرمانفرما در کرمانشاه، انتخابات دوره سوم مجلس شورای ملی آغاز شد. همانگونه که در تهران فضای سیاسی تحت الشعاع فعالیت احزاب دموکرات و اعتدالی قرار داشت، در ولایات دیگر نیز، از جمله در کرمانشاه، رقابت سیاسی بین نمایندگان دو حزب فوق بر فضای سیاسی سایه افکنده بود. طرفداران سالارالدوله در کرمانشاه، پس از ناامیدی از تسلط او بر شهر، به حزب اعتدال پیوستند.
در واقع بیشتر رهبران حزب اعتدال در کرمانشاه، مانند حسن خان معاون الملک و وکیل الملک، از مستبدین مشهور و یاران سابق سالار الدوله بودند. سخنگوی این جریان سیاسی روضه خوان معروف شیرازی بود.
فرمانفرما در انتخابات مذکور، نامزدهای موردنظر خود را از قبل تعیین و به کنسول روسیه معرفی کرده بود. اسماعیل خان معاضد الملک، علیخان امیرکل، معتضدالدوله وزیری و حاج آقا ولی، نامزدهای حزب اعتدال یا به عبارت دیگر نامزدهای مورد حمایت فرمانفرما بودند.
نظر انوش راوید: نامزادهای حزب اعتدال را به روسیه معرفی می کردند، تا سر حکومت ایران فروش خود بمانند.
از حزب دموکرات نامزدهایی مانند میرزا حسین کرمانشاهی، سید حسین کزازی، شاهزاده مرآت السلطان منشی شخصی فرمانفرما، و عزالممالک اردلان در انتخابات شرکت داشتند.
دولت مرکزی و فرمانفرما، با استفاده از انواع دسیسه ها و خرابکاریهای معمول تلاش فراوانی میکردند، تا کسی از کاندیداهای حزب دموکرات، به مجلس راه نیابد. روند برگزاری انتخابات توسط فرمانفرما، دموکراتها را بکلی ناامید کرده بود، زیرا کاندیداهای مورد حمایت وی، از متنفذین کرمانشاه بودند، و زمینه برای انتخاب آنان، با نفوذ ایالتی فرمانفرما، کاملا فراهم بود.
دموکراتها که روند برگزاری انتخابات را علیه خود میدیدند، تلگراف شکایت آمیز مفصلی را علیه فرمانفرما و مبنی بر اینکه وی، با نفوذ در ایالت یاد شده درصدد تحمیل نامزدهای خود بر مردم است، و چنین انتخاباتی از پیش باطل است، برای مخابره به تهران آماده کردند. اما حاج عزالممالک اردلان، پس از رویت تلگراف مذکور، اظهار داشت که وی با رد اساس انتخابات، مخالف است و به نظر او احتمال پیروزی حزب دموکرات نیز وجود دارد.
در نهایت دموکراتها تلگرافی مبنی بر دخالت فزاینده فرمانفرما در انتخابات به تهران ارسال کردند، در مقابل فرمانفرما نیز پس از وقوف بر مضمون تلگراف دموکراتها، تلگرافی دائر بر انتخابات آزاد و رضایت همگان به مقامات پایتخت فرستاد. دموکراتها نیز که با مداخلات و حمایت علنی فرمانفرما از اعتدالیون، از پیروزی مأیوس شده بودند، تلگرافهای متعددی مبنی بر نادرستی انتخابات به پایتخت مخابره میکردند.
فرمانفرما که به پیروزی نامزدهایش اعتماد داشت، بوسیله طرفدارانش، تلگرافهای مبنی بر صحت انتخابات را به تهران فرستاد، به همین دلیل وی پس از پیروزی دموکراتها، نتوانست صحت انتخابات را مورد تردید قرار دهد.
بنابه گفته مرآت السلطان در روز دوم شمارش آراء، به دستور فرمانفرما تعدادی صندوق شبیه صندوقهای انتخاباتی آماده کرده، و آراء انتخاباتی را مطابق میل خود در آنها ریختند. سپس هنگام شب، صندوقهای مذکور را به مسجد برده، تا با صندوقهای اصلی جابجا کنند، هنگامی که کمیته حزب دموکرات از این موضوع آگاه شد، بلافاصله به فرمانفرما اطلاع دادند، که رقبا اظهار داشته اند که اطمینانی به سلامت صندوقها ندارند.
همچنین تعدادی از اهالی شهر با اجتماع در دارالحکومه، از فرمانفرما خواستند که شب را در کنار صندوقها بمانند، اما وی نپذیرفت. در مقابل آنان نیز نشانی منزلی را که صندوقهای تقلبی در آنجا نگهداری میشد، به وی گزارش دادند. پس از آن فرمانفرما چاره ای جز تسلیم ندید، دموکراتها نیز عده ای را مأمور مراقبت از صندوقها تا پایان شمارش آراء کردند.
سرانجام پس از شمارش آرا، با کمال تعجب آرای دموکراتها بیشتر از نامزدهای حزب رقیب بود، و هر چهار نامزد حزب دموکرات، با اکثریت قاطع هفت هزار رأی در برابر چهار هزار رای حزب اعتدال، پیروز شدند. فرمانفرما از پیروزی دموکراتها بسیار ناراحت شد، و به قصد کارشکنی از امضای اعتبار نامه ها خوداری میکرد. وی علیرغم این که پیشتر صحت انتخابات را تأیید کرده بود، از تأیید اعتبارنامه ها که امضای حکومت وقت را لازم داشت، امتناع میکرد. بدینترتیب انتخابات به صورت معلق درآمده بود، تا اینکه فرمانفرما از حکومت کرمانشاه معزول شد.
پس از فرمانفرما سردار معتضد معاون و پیشکار فرمانفرما، کفالت کرمانشاه را برعهده گرفت. وی نیز در ابتدا از امضای اعتبارنامه ها خودداری میکرد، اما سرانجام با فشار و اجتماع مردم، به ناگزیر آنها را امضاء کرد، و مسئله پایان یافت. در نتیجه حزب دموکرات و استیضاح فرمانفرما در مجلس سوم شورای ملی، کارشکنیهای فرمانفرما علیه دموکراتها در جریان برگزاری انتخابات، به زیان وی تمام شد، و این امر خصومت دموکراتها را علیه وی تشدید کرد.
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
استیضاح فرمانفرما
در زمان رئیس الوزرایی مشیرالدوله، عدهای از قشون عثمانی وارد خاک ایران شدند، این وقایع حکومت وقت را در وضعیت بسیار دشواری قرار داد. پس از استعفای مشیرالدوله، عین الدوله بر سر کار آمد. عین الدوله، عبدالحسین میرزا فرمانفرما را به سمت وزیر داخله کابینه خود منصوب کرد. اما بیش از دو ماه از رئیس الوزرایی عین الدوله نگذشته بود، که در غرب کشور زد و خوردی میان نیروهای عثمانی و عشایر مرزی ایران روی داد. دولت عین الدوله میبایست تمام تلاش خود را بکار میبرد تا اجازه ندهد، بین اهالی کرمانشاه و قوای عثمانی، مناقشه صورت گیرد، اما این کار صورت نگرفت.
در همین ارتباط، فراکسیون حزب دموکرات، که از آغاز تشکیل کابینه عین الدوله، با فرمانفرما مخالف بود، سرانجام با اتکا به نا امنی در غرب کشور و ناتوانی دولت در دفاع از مرزها، استیضاح وزیر داخله را در دستور کار خود قرار داد.
دموکراتها این استیضاح را بدون اطلاع حزب اعتدالیون انجام داده، و همین امر سبب آشکار شدن اختلاف میان جناحهای سیاسی شد.
بنابر تحلیل روزنامه نوبهار، سرانجام سیاست وزارت داخله، با سیاستهای مغرضانه و تجاوزکارانه روس و انگلیس همسو شد. حاصل این همسویی، جنگ و درگیری بین مسلمانان و مضرات فراوان برای مردم کرمانشاه بود. ملک الشعراء بهار به عنوان یکی از اعضای حزب دموکرات، اظهار داشته است که اعضای حزب متبوعش پیشتر به عواقب سوء ناشی از جنگ بین ایران و عثمانی تأکید داشته اند. بنابر نظر بهار، کابینه عین الدوله با بی تدبیری و غفلت از امور کرمانشاه، همان رویه سابق را ادامه میداد.
پس از چندی دموکراتها با موافقت بعضی از وکلای بیطرف مانند حاج میرزا حسین کرمانشاهی، استیضاح وزیر داخله را مطرح کردند. از طرف رئیس مجلس، طرح استیضاح فرمانفرما معین شد. یک روز قبل از استیضاح، سلیمان میرزا، دموکراتها و طرفدارانش را به منزل شخصی اش دعوت کرد، تا ذهن و فکر آنان را علیه دولت و وزیر داخله تحریض و تهییج کند.
براساس مذاکرات و دستور کمیته حزب دموکرات، قرار شد که فردا حامیان حزب در مجلس شورای ملی حاضر شوند. صبح روز شنبه 31 شعبان، جمعیت زیادی از سوی احزاب دموکرات و اعتدال در مجلس شرکت داشتند. همچنین در همین روز عین الدوله بهمراه تمام وزیرانش برای پاسخگویی وارد مجلس شد.
در این روز فراکسیون حزب دموکرات فرمانفرما را مورد استیضاح قرار داد، زیرا آنها وی را مسئول درگیری رئوف بیگ با عشایر ایرانی در کرمانشاه میدانستند. فرمانفرما و کابینه، در مقابله با نقض بیطرفی کشور توسط قوای عثمانی، عاجز و ناتوان بودند، و مردم غرب کشور را بیدفاع به حال خود رها کردند. حراست از مرزها وظیفه وزیر داخله قلمداد میشد، اما فرمانفرما، در مقابل تجاوز عثمانیها به غرب کشور و درگیری با عشایر، هیچ عکس العملی از خود نشان نداده بود.
در روز 31 شعبان، استیضاحی، حاوی امضای 11 نفر از دموکراتها قرائت شد، که در آن اشاره شده بود، که به دلیل سوء تدبیر فرمانفرما نسبت به وضعیت کرمانشاه، امضاکنندگان خواستار استیضاح وی هستند. عین الدوله پس از دریافت نامه استیضاح و طرح در بین اعضای کابینه، نامه ای به رئیس مجلس مؤتمن الملک نوشت، و در آن یادآور شد که مسائل پیشرو در کرمانشاه، صرفا متوجه فرمانفرما نبوده، بلکه وی تمام هیئت دولت را در آن مسئول دانست. عین الدوله، ابراز داشته بود که وزیر داخله اش، بدون اطلاع او مبادرت به اقدامی نکرده و با این احتجاج، استیضاح را متوجه تمام کابینه تلقی کرد.
حاج عزالممالک اولین نمایندهای بود، که در جلسه استیضاح به عنوان مخالف سخنرانی کرد. وی در آغاز اوضاع کرمانشاه را بسیار ناگوار توصیف کرد، و در ادامه افزود که قبل از اینکه استیضاح مطرح شود، سؤالی از وزیر داخله، درباره اوضاع کرمانشاه کرده بود، و ایشان هم پاسخی داده بودند، اما متأسفانه هیچ اقدام عملی در راستای آن صورت نگرفت.
از این رو دموکراتها ناگزیر شدند، تا برای رسیدگی به اوضاع ایالت مذکور، او را استیضاح کنند. عزالممالک، فرمانفرما را مسئول اعزام نشدن حاکم و مسامحه درباره کرمانشاه دانست. از نظر این نماینده دموکرات، وزیر داخله میتوانست در این مدت، تدابیری اتخاذ کند تا از این حوادث ناگوار جلوگیری بعمل آید.
سلیمان میرزا رهبر حزب دموکرات، در ادامه بحث استیضاح اظهار داشت، که تمام تشکیلات کشوری، از قبیل تشکیل مجلس، انتخاب وزیر و وکیل، به منظور حفظ امنیت و جان و مال مردم بوده، و اکنون که جان و مال مردم کرمانشاه در مخاطره است، دیگر سکوت محلی از اعراب نداشت، زیرا وکلا به عنوان نماینده، در مقابل مردم و قانون اساسی مسئول بوده، و به دلیل سوء تدبیر فرمانفرما، در اعزام حاکمی برای این ایالت میبایست وی را استیضاح کرد.
سپس، سید حسین کزازی افزود، که به علت هرج و مرج و ناامنی در کرمانشاه، به کرات از هیأت دولت خواسته شد لااقل یک نفر حاکم را در این ایالت منصوب کند، تا امنیت را در آنجا برقرار سازد. اما وزیر داخله در کمیسیون ها فقط در این باره سخنرانی میکرد، و هیچ اقدام عملی صورت نگرفت، در نتیجه فرمانفرما میبایست در استیضاح مطروحه پاسخگوی اعمال خود باشد.
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
اظهارات حاج میرزا حسین کرمانشاهی
میرزا حسین، وکیل دموکرات کرمانشاه نیز اظهار داشت، که وزیر داخله، عامل هرج و مرج و بینظمی و نفرستادن حاکم به این ایالت است. وی اصلاح امور کرمانشاه را منوط به اعزام حاکم دانست، در ادامه مرآت السلطان، میرزا حسین، ملک الشعراء بهار، میرزا محمدعلیخان و عدلالملک نیز از جانب دموکراتها، استیضاح را ادامه دادند. وکلای دموکرات مدعی بودند، که فرمانفرما، به منظور اظهار دوستی و همراهی با روس و انگلیس، عمدا موجبات درگیری قوای عثمانی را با عشایر ایران در کرمانشاه، فراهم کرده است.
همانطور که از سخنان وکلای دموکرات آشکار شد، مخرج مشترک تمامی احتجاجات آنان، وضعیت بغرنج کرمانشاه و عدم ارسال حاکم از سوی وزیر داخله برای آن ایالت بوده است. اما از سوی دیگر، پس از پایان اظهارات وکلای دموکرات، دو نفر از نمایندگان به دفاع از فرمانفرما و کابینه پرداختند. در ابتدا، شیخ اسدالله تلاش کرد، تا از استعفای رئیس الوزراء جلوگیری کند، وی در ادامه افزود که اگر دیگران بیطرفی ایران را نقض کرده اند، تقصیر هیئت دولت نیست. پس از آن مدرس به دفاع از وزیر داخله برخاست و به همین دلیل، میان وی و سلیمان میرزا درگیری لفظی روی داد.
مدرس در دفاع از وزیر داخله، بحث اسلامیت بین دو کشور ایران و عثمانی را یادآور شد، و گفت که در ایران، یک نفر مسلمان وجود ندارد، که بخواهد بین دو گروه از مسلمانان اختلاف بیندازد. سلیمان میرزا، در پاسخ به مدرس اظهار داشت، که مسئله شخصی و حزبی نیست بلکه سیاسی است، در مجلس گفتگو بر سر اخلاق فردی نیست، بلکه بر مبنای مصالح کشور است.
سرانجام، رئیس الوزراء در دفاع از وزیر داخلهاش اظهار داشت که: هیئت دولت مسئولیت مشترکه را که قبول کرده بودند، حالا بموقع اجرا میگذارد «برخلاف سوابق ایام، موقع مملکت ما امروز اینطور نیست، که وزرا با وکلا یک کدورتی یا یک گفتگویی پیدا کنند، بلکه البته باید هر دو متفقا برای اصلاح و خیر مملکت همرأی و بنا بر عقیده وی کابینه تازه تشکیل شده، و این در حالی است که کرمانشاه، از قبل گرفتار بحران و اغتشاش بوده است.
طبق اظهارات عین الدوله دولت در این مدت تلاش کردهف تا اوضاع کرمانشاه را سر و سامان دهد. پس از عین الدوله، فرمانفرما به دفاع از خود برخاست، وی در پاسخ اظهار داشت که کرمانشاه، در طول سالهای اخیر، بکرات گرفتار هرج و مرج و بینظمی بود، اما ژاندارمری اخیرا در شهر و اطراف آن امنیت را برقرار کرده است.
مدرس نیز با تأیید سخنان فرمانفرما، تمام کابینه را مسئول امور یاد شده قلمداد کرد و اظهار داشت تا خلافی صورت نگرفته، باید از کابینه حمایت کرد. اما سلیمان میرزا مسئولیت کل کابینه را درباره حوادث کرمانشاه نپذیرفته، و آن را مغایر با قانون اساسی دانست. زیرا از یکسو در قانون اساسی هر وزیری به تنهایی مسئول حیطه وظایفش است.
بنابه گفته وی امور کرمانشاه، در حیطه اختیارات وزیر داخله بوده و به سایر وزارتخانه ها مانند وزارت فرهنگ مربوط نمیشود. از سوی دیگر استیضاح درباره کلیات امور کشور نبوده که تمام کابینه در برابر مجلس مسئول باشند.
عین الدوله پس از پاسخ مجدد، با اظهار تأسف از اینکه دیگر با این وضع قادر به ادامه کار نیست، اظهار داشت که به فکر کابینه دیگری باشید، که شاید بتواند این مشکلات را رفع کند. سرانجام رئیس مجلس درباره کفایت مذاکرات رأی گیری کرد، و عده کثیری موافقت کردند. اما رأی گیری درباره استیضاح به جلسه بعدی موکول شد.
روز بعد، عین الدوله گفت، حاضر است فرمانفرما را به وزارت جنگ منصوب کرده، و خودش وزارت داخله را برعهده گیرد، به شرطی که دموکراتها به کابینه وی رأی اعتماد بدهند. اما دموکراتها، این پیشنهاد را نپذیرفته و گفتند، که فرمانفرما باید از کابینه خارج شود.
وقتی عین الدوله نتوانست حزب دموکرات و استیضاح فرمانفرما در مجلس سوم شورای ملی، دموکراتها را به تشکیل کابینهای دیگر متقاعد سازد، استعفای خود را تقدیم احمدشاه کرد. شاه نیز که راضی به این بلاتکلیفی نبود، موتمن الملک رئیس مجلس را برای پایان دادن به این بحران احضار کرد.
سرانجام، نمایندگان از رئیس مجلس خواستند، که با عین الدوله مذاکره کرده و او را به قبول نخست وزیری متقاعد نماید. جلسات و مذاکرات چندین روز به طول انجامید، بالاخره عین الدوله در جلسه ای که در حضور هیئت رئیسه مجلس و رؤسای فراکسیونهای حزبی تشکیل شده بود، به سه شرط قبول کرد به کارش ادامه دهد:
اول، در کابینه وی تغییری داده نشود. دوم، مجلس استیضاح خود را پس گرفته تا وی بتواند تغییرات مورد نظر را انجام دهد. سوم، کابینه اش در آینده استیضاح نشود. در نهایت پس از آن که عین الدوله متوجه شد، که دموکراتها شرایط وی را نمی پذیرند، استعفای خود را به شاه تقدیم کرد.
دموکراتها میتوانستند در صورت کامیابی در استیضاح فرمانفرما، به یکی از اهداف خود دست یابند، و در صورتی که کابینه عین الدوله را ساقط میکردند، به موفقیت بیشتری نائل میشدند. آنها با ساقط کردن کابینه، رئیس الوزرای روسوفیل و آنگلوفیل را نیز از سر راه خود برمیداشتند، و بستر را برای تشکیل کابینه همسو با خود فراهم میکردند. شیرزاد خزایی.
انوش راوید: روسوفيل = طرفداران سياست روسيه در ايران. انگلوفيل = طرفداران سياست انگليس در ايران.
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
انحلال مجلس سوم
روز ۲۳ آبان ۱۲۹۴ هجری شمسی سومین دوره مجلس شورای ملی، در حالی که هنوز کمتر از یک سال از راه‌اندازی‌اش گذشته بود منحل شد. پس از آنکه ناصرالملک، نایب‌السلطنه با پذیرش اولتیماتوم روسیه، مجلس شورای ملی دوم را منحل اعلام کرد، نفوذ و مداخله روس‌ها و انگلیس‌ها در امور داخلی کشور بیش از پیش افزایش یافت. نهایتا با به درازا کشیده شدن انتخابات در سراسر کشور، مجلس سوم شورای ملی روز ۱۳ آذر ۱۲۹۳ با حضور ۶۸ نماینده افتتاح شد.
در این دوره با حذف هرگونه شرطی برای انتخاب شدن در قانون انتخابات که به یک درجه‌ای شدن انتخابات مشهور شد، تغییراتی از لحاظ طبقات و مشاغل در ترکیب نمایندگان رخ داد. از جمله آنکه تعداد ملاکان و روحانیون در مجلس سوم افزایش یافت، اما از شمار بازرگانان و صاحبان مشاغل آزاد کاسته شد.
گروه‌های سیاسی و ترکیب نمایندگان آنها در مجلس سوم از این قرار بود: ۳۱ نفر عضو حزب دموکرات، ۲۹ نفر عضو حزب اعتدال، ۱۴ نفر عضو هیات علمیه، و ۲۰ نفر نماینده مستقل که آنها هم با دموکراتها ائتلاف کرده بودند. مجلس سوم شورای ملی جمعا ۷۹ جلسه تشکیل داد.
هنگامی که در پی تداوم جنگ جهانی اول و پیشروی قوای روس تا قزوین، تهران به شدت مورد تهدید قرار گرفت، جمعی از نمایندگان مجلس به دستور مستوفی‌الممالک تهران را ترک کرده، و به قم مهاجرت کردند. نمایندگان مهاجر در قم کمیته دفاع ملی را تشکیل دادند، کمیته‌ای که از حضور چهره‌های مطرحی چون سلیمان میرزا، میرزا سلیمان‌خان، میرزا محمدعلی خان کلوب و… بهره میبرد.
در پی حضور اکثریت نمایندگان مجلس در قم، جلسه روز ۲۳ آبان ۱۲۹۴ از اکثریت افتاد، در پی این واقعه سومین مجلس شورای ملی ایران همچون دو مجلس پیش از خود با دخالت روس‌ها تعطیل شد.
پرسش از عموم: چگونه باید شر و مزاحمت روس و انگلیس را از ایران جمع کرد و از بین برد؟
……………
برچسبها: حزب دموکرات, مجلس سوم, شورای ملی, روسوفیل, آنگلوفیل, میرزا حسین کرمانشاهی, انحلال مجلس.
………….
دموکراتهای مجلس سوم حسین کرمانشاهی
مستندهای مربوط
مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
ویدیو کمیاب رنگی از کنفرانس‌تهران در سفارت شوروی یا باغ اتابک با حضور چرچیل و استالین و روزولت، آذر ۱۳۲۲ برابر نوامبر ۱۹۴۳. مشروح در http://arq.ir/290
* * * * * * * * * *
………. ………………
توجه 1: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه 2: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه 3: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند: در اینجا http://arq.ir.
ارگ ایران http://arq.ir
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید