تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان بقبل از پیدایش وسایل ارتباط جمعی مانند رادیو و تلویزیون تا عمق تاریخ بر میگردد. گذشته ها بیشتر مردم دور مرشدان و نقالان و خطیبان و مداحان جمع می شدند، و آنها با گفته های شیرین و کاملاً حرفه ای، قدرت نشر جامعه را در اختیار داشتند. بیشتر این اشخاص از طبقه پائین جامعه بودند، برای همین توانایی بالاتری برای جذب توده مردم داشتند.
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
تصویر پرده پرده گردانی، عکس شماره 9337.
لوگو افسانه ها و آئین های گذشته فراموش نشود، عکس شماره 1531.
این برگه بشماره 1091 پیوست لینک زیر است:
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
قبل از پیدایش وسایل ارتباط جمعی، مانند رادیو و تلویزیون تا عمق تاریخ بر میگردد. گذشته ها بیشتر مردم دور مرشدان و نقالان و خطیبان و مداحان جمع می شدند، و آنها با گفته های شیرین و کاملاً حرفه ای، قدرت نشر جامعه را در اختیار داشتند. بیشتر این اشخاص از طبقه پائین جامعه بودند، برای همین توانایی بالاتری برای جذب توده مردم داشتند.
حکومتها بمنظور اهداف خودشان سازماندهی هایی برای مرشدان و نقالان و خطیبان و مداحان می کردند. اما بخاطر محبوبیت اشخاص این حرفه، گاه بزیان جکومت و بنفع مردم سخنسرایی می کردند. بدین صورت هم محبوبیت خود را افزایش می دادند، و هم کاری در جهت خدمت به مردم حساب می شد.
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
ثبت نقالی در یونسکو
تدوین پرونده ثبت جهانی نقالی با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، بنیاد فردوسی، خانه تاتر و مرکز هنرهای نمایشی کشور ایران، انجام پذیرفته است. ثبت پرونده «نقالی» در ششمین اجلاس میراث معنوی ناملموس یونسکو در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۱۱ به ثبت جهانی رسید.
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
مرشد ــ امروز در زورخانه مرشد به کسی می‌گویند، که آوازی خوش دارد، و هنگام ورزش روی سر دم می‌نشیند. با آهنگ‌های گوناگون، که هر کدام ویژه یکی از حرکات ورزشی است، ضرب می‌گیرد. شعرهای رزمی می خواند، که بیشتر از شاهنامه فردوسی برگزیده می‌شود. صدای ضرب و آواز خود را با حرکات ورزشکاران، هماهنگ می‌کند، و آنان را به ورزش بر می‌انگیزد.
در قدیم مرشد یا کهنه سوار کسی بود، که کار آموزش ورزشکاران و پهلوانان با او بود. کهنه سوار در هنگام ورزش لنگی به دوش می‌انداخت، و چوبی هم که به آن «تعلیمی» می‌گفتند، در دست می‌گرفت و در کنار گود می‌نشست، و باستانی کاران یا کشتی‌گیران را در کار های ورزشی و کشتی گیری راهنمایی می‌کرد.
نقالی ایرانی ــ یا افسانه‌گویی ایرانی، کهن‌ترین شکل بازگویی افسانه‌ها در ایران است، و از مدتها پیش نقش مهمی در جامعه دارد. نقال کسی است که نقل حماسی می‌گوید و مضمون نقلهایش بیشتر پیرامون داستان شاهان و پهلوانان ایران زمین است.
نقال شعر یا نثرها را با حرکات و اشارات و گاهی به همراه موسیقی و توصیف کتیبه‌ها و نقاشی‌ها بازگو می‌کند. نقال به استعداد قابل توجهی برای حفظ اشعار و متنها و همچنین توانایی بداهه‌گویی و مهارت سخنرانی نیاز دارد . لباس نقال، لباسی ساده است، و گاهی به همراه کلاه باستانی یا کتهای زرهی در طول اجرای برنامه برای بازگو کردن صحنه‌های نبرد است.
نقال به عنوان نگهبان فرهنگ عامیانه، داستانهای حماسی و قومی و موسیقی فولکلور ایران شناخته می‌شود. نقالها پیشتر در قهوه‌خانه‌ها و مکانهای تاریخی مانند کاروانسراها به اجرا برنامه می‌پرداختند. امروزه با کاهش محبوبیت قهوه‌خانه‌ها و از بین رفتن کاروانسراها، و به وجود آمدن اشکال جدید سرگرمی، و کم کاری عرصه فرهنگ در ایران هواداران این هنر دراماتیک ایرانی به تدریج رو به کاهش است.
زنان نقال ایران ــ بیشتر نقالان ایران مرد بودند، و در قهوه‌خانه‌ها نقالی می کردند. اما در طول تاریخ زنان داستان سرایی هم بوده‌اند، که در گردهمایی مردم به داستانهای ایرانی و به ویژه شاهنامه فردوسی به عنوان پیشه، می‌پرداختند.
واژه نقال ــ به اشتباه می گویند نقال و نقالی زبان عربی است، و از قال آمده، و قبل از اسلام در ایران چیز دیگری می گفتند. ولی هیچ یک نمی گویند چه می گفتند. نقال واژه ای کهن ایرانی است، که در منطقه و طی هزارها به همه زبانها رفته است.
ــ نقال = ن + قال = حمل کننده حرف.
ــ ن = نق + قال = گار و گاری.
ــ نق زدن و نق و نوق، نقمه یا نغمه. اطلاع بیشتر در لینک زیر:
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
مرشد سید مصطفی سعیدی
چهارشنبه 9 اسفند ماه 1396 در کمیسیون ثبت ملی که هر ساله از طرف سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور برگزار می شود، مرشد سید مصطفی سعیدی در بین 53 طرح از استانهای مختلف توانست به عنوان گنجینه ی زنده بشری در فهرست حاملان میراث فرهنگی ناملموس (نادره کاران) ثبت شود.
آنچه که در دفاع از ثبت ملی مرشد سعیدی توسط مریم نظری (مدیر عامل خانه نقالی پارس) در کمیسیون ارائه شد به شرح زیر است:
مرشد سید مصطفی سعیدی، معروف به آسید مصطفی، ملقب به حنجره ارغوانی، آخرین بازمانده از نسل نقالان قدیم ایران.
مرشد سید مصطفی سعیدی نزدیک شصت سال است، به نقل و منقبت و وعظ و خطابه پرداخته است. منبع وبسایت باشگاه نقالان نویسنده فاطمه حبیبی زاد.
در سه سالگی مادرش را از دست داد. پدرش از زادگاهش هجرت کرد، و به بروجرد رفت. آنجا در محله امامزاده قاسم با زن بیوه ای، که آن هم چهار فرزند داشت، ازدواج نمود. مصطفی می گوید: در اینجا بود که طعم تلخ نامادری، و بیداد زن پدر پر و بال من و سه برادرم را سوزاند، و خاکستر نمود.
از درس و مدرسه خبری نبود، در هفت سالگی کتاب اول ابتدایی را با هزار مشقت تهیه کرد. به هر کس می رسید با التماس کلمه ای می پرسید. شبها کتابش را زیر سر می گذاشت، که از دسترس زن پدر در امان باشد. اما صبح می دید کتابش پاره شده. از پا نمی نشست و کتاب دیگری تهیه می کرد، و ادامه می داد. بدین ترتیب خواندن و نوشتن را آموخت، در نه سالگی پدرش او را به دست استادی به نام سید مهدی صفوی پور سپرد.
مدت سه سال همراه او نیمی از ایران را زیر پا نهاد، اکنون آرامگاه استاد سید مهدی صفوی پور فرهیخته در همدان است. در سن یازده سالگی چنان در روضه خوانی و وعظ پیش رفت، که عملاً بالای منبر قرار گرفت، و به سخنرانی، روضه خوانی و موعظه پرداخت.
در سیزده سالگی به قهوه خانه رفت، و با مرشد کرم اصفهانی آشنا و مأنوس شد. مرشد کرم چنان زیبا نقل می گفت، که او را شیفته حرکات موزون و کلام آهنگین خود نمود، از اینجا به بعد قدم در میدان شاهنامه گذارد، و مدت سه سال با این بزرگوار دوره نقالی و منقبت خوانی را طی کرد. ابتدا در قهوه خانه حاجی عباس شاخه نبات، در بروجرد نقالی می کرد.
به طوری که در چهارده سالگی به نقال حنجره ارغوانی ملقب شد. در پانزده سالگی از بروجرد به ملایر رفت و چنان غوغایی برپا کرد، که هنوز هم مردم ملایر از آن دوره یاد می کنند. در شانزده سالگی نوشتن طومار شاهنامه را آغاز، اما نیمه کاره رها نمود، چون امیدی به چاپ آن نداشت. در هفده سالگی به زادگاهش اراک رفت، در آنجا استقبالی فراوان از او شد.
در نوزده سالگی ازدواج نمود، ازدواجی که فرجام خوشی نداشت. ثمره این ازدواج سه پسر و سه دختر بود. در بیست سالگی به سربازی اعزام شد. پس از آن به اراک بازگشت، و دوباره نقالی را آغاز نمود. سال چهل و یک به خرم آباد رفت، و مدت نه سال در این شهر نقالی می کرد. از پاتوق های او قهوه خانه های حاج سید رحم خدا، حاج علی فرح مند، و شمشیر آباد، قهوه خانه درشکه چی ها و قهوه خانه مشهدی قربانی بود.
بعد به دورود رفت، و مدت دو سال در این شهر هم نقل می گفت، و هم منبر می رفت، پاتوق نقالی اش نیز قهوه خانه شادروان فرخ فال و مرحوم دادامراد بود. سپس به بروجرد بازمی گردد، و در قهوه خانه سید نورالدین پرچمدار، و قهوه خانه حسن داروغه نقل می گوید. مدت سی سال در بروجرد می ماند. پس از جدایی ناخواسته از همسرش، به روستای یکه دانگه کوچ می کند، و تا به امروز در آن ساکن است. پیشتر هم در این روستا منبر می رفت.
مرشد سید مصطفی: در اینجا همسری اختیار کردم، که در پرهیزکاری سرآمد روزگار است، و از ایشان خداوند چهار دختر و دو پسر به من عطا فرمود. آنها نیز از مادرشان در عبادت کمتر نیستند. خداوند به من نظر لطف فرمود، و جان سوخته این حقیر را سبز، بنده هم شکرگزار نعمتش هستم.
در دیداری با دکتر جابر عناصری به سفارش ایشان نوشتن طومار شاهنامه را از نو آغاز می کند. طوماری که شروعش آغاز شاهنامه و پایانش حمله اسکندر است. هم اکنون این طومار در قالب دو کتاب ارزشمند و سترگ به چاپ رسیده. آسید مصطفی قریب به هفتاد سال سن دارد، و قریب به شصت سال از عمرش را به نقل و منقبت و وعظ و خطابه پرداخت.
مرشد سید مصطفی: با بودن این همه وسایل سرگرم کننده، باز هم مردم می آیند و به گفتار این حقیر بی بضاعت گوش داده، و از شاهنامه لذت می برند. حال بنده نمی دانم چه سری در گفتار فردوسی است، که هرگز کهنگی ندارد. مدت سی سال در یک مکان و سی بار داستان را از اول تا به آخر بیان کنی، و کسی نگوید، "من سی بار است، که این داستان را شنیده ام".
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
نوحه خوانی دوره گرد
دورگردهای دراویش و فقرا و کاسبکار، که بمنظور احیای و یادآوری فلسفه و دانش ذهنی خود، و یا بمنظور کمی درآمد، در خیابانهای شلوغ و بازارها می خوانند، به آنها، روضه خوان، نوحه خوان، مرثیه خوان، مولودی خوان، نعمت خوان، شاهنامه خوان می گویند. آنها از ابتدای تاریخ وجود داشتند، و باعث گسترش و جابجایی فرهنگها می شدند.
آنها بدون کمک و ابزار و ادوات موسیقی، برای مردم کوچه و بازار آوازهایی را در مدح، اولیا، پیامبران، قهرمانان حماسی می خوانند. در طول تاریخ آنها در اﺷﺎﻋﻪ و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺴﻴﺎری از آواﻫﺎ و ﻧﻐﻤﺎت ﺑﻮﻣﻲ و ﻣﻠﻲ، ﻧﻘش مهمی داشتند. گویند هرودوت و بسیاری از تاریخ نویسان معروف یونان باستان، نیز از این دسته بوده اند، در اینجا.
مهم: از این افراد نوحه خوان دورگرد اطراف محیط خود، فیلم و گزارش تهیه نمایید، و جهت گسترش سبک جدید آن مطالعاتی انجام دهید.
……………
برچسبها: تاریخ مرشدان, تاریخ نقالان, تاریخ خطیبان, تاریخ مداحان, واژه نقال, زنان نقال, مصطفی سعیدی, نوحه خوان.
………….
تاریخ مرشدان نقالان خطیبان مداحان
مستندهای مربوط
مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
* * * * * * * * * *
……………………….
توجه 1: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه 2: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه 3: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند: در اینجا http://arq.ir.
ارگ ایران http://arq.ir
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید
